BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

VER�Y� NASIL KORUMALIYIZ?

Aralar�nda T�rkiye'nin de oldu�u 46 �lkenin 28 Ocak 1981'de imzalad�� ?Avrupa Konseyi 108. Konvansiyonu?yla ?Veri Koruma G�n�? ilan edildi. Bu ad�m, dijitalle�en d�nyada s�k�a ya�anan veri s�z�nt�lar� ve �lkemizde devreye giren Ki�isel Verilerin Korunmas� Kanunu (KVKK) ile daha da �nemli hale geldi. Peki! Ki�isel verilerine y�nelik haklar� konusunda bilin�lendirilmesi ama�lanan kullan�c�lar, g�venlik i�in nelere dikkat etmeli?

��TE ALINACAK ÖNLEMLER:
- Kulland��n�z yaz�l�mlar� güncelleyin. �� süreçlerinde ve ki�isel bilgisayarlarda kullan�lan tüm yaz�l�mlar�n lisansl� ve güncel durumda olmas� birçok güvenlik aç��n� daha ilk dakikadan engelliyor. Bunun yan�nda güncel güvenlik yaz�l�m�na sahip olmak web üzerindeki virüs ve di�er tehditlerden kaç�nman�n en iyi yöntemidir.
- Harici cihazlara güvenlik taramas� yap�n. USB ve benzeri içeri�inden emin olmad��n�z harici cihazlar� PC’nize takarken bir kez daha dü�ünün. Mümkünse güvenlik yaz�l�m�n�zla taray�n ve güvenli oldu�undan emin olun.
- Cihazlar�n�z� güvenli hale getirin. Güçlü �ifreler kullanman�n yan� s�ra parmak izi, göz taramas� gibi yöntemleri kullanarak foto�raf, video, konum bilgisi hatta finansal verileriniz için güvenli�i art�r�n.
- Uygulama izinlerine dikkat edin. Kulland��n�z uygulamalar�n cihaz�n�zdaki hangi verilere eri�mek istedi�ini gözden geçirin ve gerek olmad��n� dü�ündü�ünüz eri�imlere izin vermeyin.
- Gereksizse kapat�n. Siz fark�nda olmadan cihaz�n�z WiFi ya da Bluetooth ile izlenebilir. Bunun önüne geçmek için gerek olmad�� durumlarda cihaz�n�zda bu gibi eri�im özelliklerini kapat�n.
- Halka aç�k WiFi noktalar�na güvenmeyin. Herkese aç�k ba�lant� noktalar� ba�l� oldu�unuzda ba�kalar� taraf�ndan görülebilmenizi hatta eri�ime aç�k olman�za sebep olabilir. Bu gibi a�lara ba�l� oldu�unuzda banka i�lemleri gibi kritik i�lerinizi yapmaktan kaç�n�n.
m Payla�t�klar�n�za dikkat edin. Sosyal medyada payla��lan masum bir foto�raf�n daha sonra kar��n�za ki�isel veri güvenli�iniz için tehdit olu�turabilecek bir malzeme olabilece�ini unutmay�n.

Ziya Gökalp - Komtera Teknoloji Genel Müdür Yard�mc�s�:
D�J�TAL DÖNÜ�ÜMDE GÜVENL�K ÖNEML�
Organizasyonlar, dijital dönü�ümü sürdürdükçe ve yeni teknolojilerle desteklenen i� süreçleriyle bilgi a�lar� aras� entegrasyonu benimsedikçe güvenlik sorunlar� art�yor. Komtera Teknoloji Genel Müdür Yard�mc�s� Ziya Gökalp, projeleri siber güvenlik odakl� gerçekle�tirmenin önemini vurgulad�.

Dijital dönü�ümü sa�larken veri odakl� karar verme süreçlerinin yönetilece�i i� ve bilgi sistemlerinin veya otomasyonlar�n birbirleriyle entegre edilmesi yeni güvenlik sorunlar�n� ve zafiyetleri beraberinde getiriyor. Payda�lara ait siber güvenlik altyap�lar� da birle�tirilmesi, izlenmesi, kontrol edilmesi, denetlenmesi ve ortak bilgi güvenlik politikalar�yla yönetilmesi laz�m.

PAYDA�LARIN A�LARI DA TEHD�T ALTINDA
Organizasyonlar�n, tedarikçilerin ve i� ortaklar�n�n Bilgi Teknolojileri (IT)’lerin bütünle�mesi, bulut bili�imin kullan�lmas� ve mü�terilerin gerçek zamanl� olarak mobille eri�im yapmas�n�n etkile�imine yol açt�� ba��ms�z kurumsal a�lardan birine s�z�l�rsa sald�rganlar tüm a�lara eri�ilebiliyor. Tespit edilemeyen, de�i�ebilen ve uyarlanabilen bir malware virüsünü yayabiliyor. Bu nedenle uygulamalar, statik kod zafiyet analizine tutulmal�.

IOT VE BULUT’A SALDIRILAR ARTIYOR
Özellikle IoT teknolojilerinin ve çoklu bulut ortamlar�n�n h�zl� bir �ekilde benimsenmesi ve kullan�ma al�nmas�, küresel ölçüde sald�r� oranlar�n� ve a�a s�zmalar� art�rd�. Kurulan ortak siber güvenlik birimi, farkl� a�lardaki sisteme ait davran��lar�n ve veri ak��n�n mikro düzeyde analiz edilmesini, sald�r� tespitini ve veri kayb� önlemede senkronizasyonu, gerçek zamanl� risk de�erleme ve zafiyet yönetimini zorunlu k�l�yor.

***

‘BEYAZ �APKALI HACKERLAR’LA B�LG�LER EM�N ELLERDE
Arjantinli, 19 ya��daki beyaz �apkal� hacker Santiago Lopez, internetteki güvenlik aç�klar�n� bularak bir milyon dolar kazanan ilk ki�i oldu. Lopez bu geliri, dünyan�n önde gelen ödül avc�l�� (bug bounty) platformu HackerOne üzerinden elde etti.

Güvenlik aç�klar� (bug) ararken beni en çok ilgilendiren, k�sa süre içerisinde olabildi�ince çok bug bulmak ve bunlardan iyi ödüller kazanmak. Çal��malar�m�n tan�nd��n� ve onlara de�er verildi�ini görmek gurur verici. Bu ba�ar� yaln�zca maddi anlamda de�il, kurulu�lar�n ve insanlar�n bilgilerinin eskisinden daha güvende oldu�unu temsil etmesi aç�s�ndan da inan�lmaz.

KEND� KEND�N� E��TT�
Buenos Aires'te ya�ayan 19 ya��ndaki Santiago Lopez, 2015’te, HackerOne'a kat�ld�. Üyelerin ço�unlu�u gibi (%81) kendi kendini e�iten Lopez, ‘try_to_hack' takma ad�n� ald� ve siteleraras� sahtecili�e (Cross-Site Request Forgery) neden olabilecek bir yaz�l�m aç��n� bularak 50 dolar� cebine koydu. Verizon, Twitter ve WordPress gibi firmalar�n hizmetlerindeki 1.670'ten fazla kod aç��n� ortaya ç�kard�.

300 B�N ÜYES� VAR
�irketler ve beyaz �apkal� hackerlar aras�nda arac� görevindeki HackerOne, 2018'de 19 milyon dolar�n üzerinde ödül da��tt�. ABD ve Hindistan'dakiler, 300 bine ödül avc�s� say�s�n�n, neredeyse üçte birini olu�turuyor. Platformdaki iki ki�iden biri 18-24 ya� aral��nda.

***

Bitdefender Antivirüs Türkiye Genel Müdürü Barbaros Akkoyunlu:
VER�Y� KORURKEN ��N�Z AKSAMASIN
Finans sektörü; ard� arkas� kesilmeyen güvenlik vakalar� ve veri s�z�nt�lar� nedeniyle 2018’de en çok risk alt�nda olan i� kollar�ndan biriydi. Bitdefender Antivirüs Türkiye Genel Müdürü Barbaros Akkoyunlu, �irketlerin benzer problemler ya�amamas� için önerilerde bulundu.

Amerika veya Avrupa’daki finans �irketlerinin %36’s�, 2018’de altyap�lar�na yönelik güvenlik vakas� ya�ad��n� ya da sistemlerinde yetkisiz eri�im belirledi. 2017’ye göre %12 artan bu oran�n etkisiyle pek çok kurum güvenlik bütçelerini 2019’da art�rma karar� ald� ki, tüm �irketler bu duruma ayak uydurmal�.

YATIRIMIN BOYUTU KADAR ODA�I DA EHEMM�YETL�
Güvenlik yat�r�mlar�n�n boyutu kadar oda�� da önemli. A� ve veri güvenli�inde daha çok yat�r�m ve bilince ihtiyaç var. Verileri korurken çal��ma düzeninin yava�lamas�n� veya bozulmas�n� engelleyecek pek çok çözüm mevcut.

ÇALI�ANLAR E��T�LMEL�
Finans sektöründeki �irketler, siber güvenlikteki h�zl� de�i�imlere an�nda ayak uyduramazsa korkunç sonuçlarla yüz yüze kalacak. Uç nokta korumas�na yönelik tehdit alg�lama ve savunma düzeyi art�r�lmal�. Çal��anlar�n e�itilmesiyle sosyal mühendislik gibi sald�r� tekniklerini daha net fark etmeleri sa�lanmal�.

***

VIctor Chebyshev - Kaspersky Lab Güvenlik Uzman�
MOB�L SALDIRILARDAN KORUNMA YÖNTEMLER�
Ak�ll� telefonlar�n i� süreçleri ve günlük ya�ant�daki rolü büyüyor. Siber suçlular�n ba�vurdu�u zararl� mobil yaz�l�mlar ise 2017’de 66.4 milyon iken, 2018’de 116.5 milyona yükseldi, yani yakla��k iki kat artt�. Sald�r�lardan etkilenen kullan�c� say�s� önemli ölçüde ço�ald�. Kaspersky Lab Güvenlik Uzman� Victor Chebyshev rakamlar e�li�inde konu�tu.

Mobil cihaz kullan�c�lar� 2018’den bugüne kadar görülmü� en ac�mas�z siber suç ak�n�yla kar�� kar��ya kald�. Y�l içinde DNS ele geçirme gibi yeni tekniklerle sald�r� düzenlendi�ini gördük. �stenmeyen SMS’ler gibi geli�mi� da��t�m yöntemlerine de daha fazla odaklan�ld�� tespit edildi. Bu e�ilim, ak�ll� telefonlara güvenlik çözümü ekleme ihtiyac�n�n artt��n� gösteriyor.
- Android cihazlarda yaln�zca Google Play’den, iOS cihazlarda ise yaln�zca App Store’dan uygulama indirin.
- Ak�ll� telefonunuzun ayarlar�ndan, bilinmeyen kaynaklardan gelen programlar�n kurulmas�n� engelleyin.
- Cihazlar�n k�s�tlamalar�n� ortadan kald�rmay�n. Aksi takdirde siber suçlulara sald�r�lar� için s�n�rs�z imkân tan�m�� olursunuz.
- Sistem ve uygulama güncellemelerini ç�kar ç�kmaz kurun. Bunlar aç�klar� kapat�r ve cihazlar�n�z� korur. Mobil i�letim sistemi güncellemelerini asla harici kaynaklardan indirmeyin.

***

As�m Akbal - ESET Türkiye Sat�� Müdürü
2019’U S�BER GÜVENDE GEÇ�RMEN�N 10 YOLU
Siber tehditlerin fazlal��na kar�� kabiliyetleri yeterli olmayan çal��anlar, zaman ve bütçe eksikli�i gibi sebepler, özellikle finans sektöründeki güvenlik uzmanlar�n� çok zorluyor. �irketlerin seviyesi istenilen noktaya ç�kar�lam�yor. ESET Türkiye Sat�� Müdürü As�m Akbal, kurumlar�n almas� gereken önlemleri 10 ba�l�kta s�ralad�.

2019 itibar�yla dijital cihaz veya yaz�l�m kullan�lmadan yap�lan i� kalmad�. Ayn� zamanda zararl� yaz�l�m say�s� 850 milyon adeti geçti ve bunlar�n pek ço�u �irketleri hedef al�yor. Bu kadar çok tehdit varken her kurumun kar��la�aca�� kesin. Peki! Uzak durmak mümkün mü? Bunlar� püskürtmek mümkün. Siber s�z�nt� ve sald�r�lar� önlemek için dikkat edilmesi gereken 10 konuyu �öyle özetleyebiliriz.
- Tam yap�lm�� güncellemeler m Kurtarma de�il, koruma
- Güçlü �ifreler m Yedekleme
- Kurumlara yönelik uç nokta (Endpoint) güvenlik yaz�l�m�
- Çift faktörlü koruma (2FA)
- Veri S�z�nt�s� Önleme Çözümü (DLP)
- Mail Security ve Antispam çözümleri
- Kurum içi güvenlik politikas� m E�itim �art.

***

MODERN DÜNYANIN SANAL TEHD�D�: YAPAY ZEKÂ
�nsan� rahatl�kla taklit edebilen yapay zekâ, “Teknoloji Ça��’n� ya�ad��m�z bu dönemde en s�k duydu�umuz terimler aras�nda yerini ald�. “Yapay Zekâ”n�n faydalar� kadar, getirece�i olumsuzluklar da büyük tart��malara yol aç�yor. Finans, güvenlik sistemleri, sa�l�k, sanayi, e�itim ve pek çok alanda insanl��a büyük yararlar sa�l�yor ki, ileride bu daha da artacak.

“Yapay Zekâ”, bir bilgisayar�n veya onun kontrolündeki robotun çe�itli faaliyetleri, zeki canl�lara benzer �ekilde yerine getirme kabiliyeti olarak tan�mlan�yor. Uzun y�llard�r bu teknoloji üzerindeki çal��malar, bilim dünyas�nda olu�turdu�u korkular nedeniyle çok kez durduruldu. “Yapay zekâ” elbette ki, yarar�m�za olacak; fakat kendi kendini kontrol etme a�amas�na geldi�inde endi�e verici ön görüler ortaya at�l�yor.

Ç�N M�, ABD M� L�DER OLACAK?
Bugüne kadarki yat�r�mlara bak�ld��nda ABD �u an için lider. Çin aradaki fark� h�zl�ca kapatma yolunda internet ve teknoloji devleriyle yo�un �ekilde çal��yor. Çin devleti zirve için 2030’u i�aret ediyor. Rekabet büyüyerek devam ediyor. AB ülkeleri, Kanada ve Japonya da takipte. �ngiltere, di�erlerine göre biraz daha önde. Çin, vatanda�lar�n�n verilerini aç�kça ve büyük bir so�ukkanl�l�kla topluyor. Bu sayede geli�en makine ö�renmesi sayesinde Çin, birincili�e ko�ar ad�mlarla ilerliyor. 2030’a kadar “yapay zekâ”n�n küresel ekonomiye 15.7 trilyon dolar eklemesi bekleniyor. Bu rakam�n yar�s�n�n Çin’e, çeyre�inden daha az�n�n ABD’ye eklenmesi tahmin ediliyor.

380 M�LYAR DOLARLIK �EH�R
“Yapay zekâ” ya�ad��m�z yerleri de tamamen dönü�türmeye aday. Çin hükümeti, 3 milyon ki�iyi bar�nd�racak ak�ll� �ehrin in�as� için 380 milyar dolar harcayacak. Burada veri toplamaya yönelik bir altyap� kullan�lacak ve yollarda tamamen sürücüsüz araçlar olacak. Süper otoyolda normal arabalar�n ortalamas�ndan %30 daha h�zl� gidilecek. Bununla birlikte trafik kazalar�ndaki ölümler ciddi oranda azalacak.

***

Erdo�an Köse - Intexcoin CEO’su ve Blockchain Teknolojileri Uzman�:
GET�R�LER�N�N YANINDA GÖTÜRÜLER� DE VAR
Intexcoin CEO’su ve Blockchain Teknolojileri Uzman� Erdo�an Köse, olumlu yönlerinden ve faydalar�ndan bahsetti�i yapay zekân�n tehlikelerini de daha çok önemseyenlerden. Köse, gelecekte kar��la��labilecek riskler üzerinde de durdu.

Yapây zekan�n kazan�mlar�n�n yan�nda götürüleri de olacak. Teknolojik geli�meler t�pk� ilaçlar gibi. Bir sorunu çözerken birço�unu da beraberinde getirir. Neler yapt�k bir bakal�m… Do�ay� tahrip ettik, birçok canl� türünü yok ettik, milyarlarca insan� nas�l peri�an halde b�rakt�k?

ROBOT ORDULAR OLDU�UNU DÜ�ÜNÜN!
Ölümcül silahlarla sürekli sava�anlar�n elinde bir de yapay zekâ ve robot ordular�n�n oldu�unu dü�ünün. Duygular� ve fiziksel özellikleri taklit edilmi� insanl��n, ihtiyac� için yaratt�klar� iyi kurgulanmaz ve muhtemel y�k�c� etkilerine yönelik �imdiden önlemler al�nmazsa durum pek iç aç�c� de�il. Üretim ve hizmet sektöründen medyaya kadar her alanda h�zla oyunun d��na itiliyoruz. Kâr ve verimlili�i art�rmak ad�na toplu i�ten ç�karmalar yap�lacak. ��tahla güzellemeler yap�l�rken, i�sizlerin ne olaca��n� kimse konu�muyor. �htiyaçlar� kar��lanamayanlar, dünyam�z� büyük bir kaosa sürükleyecek. Birçok bilim kurgu filminde bu tehlikeler etrafl�ca dikkatimize sunuluyor. Gerçekle�me ihtimalini dü�ünün! Egomuz yüksek, insan beyninin gücüne ula��lamayaca�� söyleniyor. Bu bo� bir kuruntu. En basit hesap makinesi bile bizi yeniyor.

FACEBOOK ROBOTLARIN F��N� ÇEKT�
Facebook, 2 yapay zekâ robotunun fi�ini çekti. Bu botlar kendi aralar�nda bir dil geli�tirdi ve i�in sonunun nereye varaca�� tahmin edilemedi�inden sistem kapat�ld�. �nsano�lu, yaratt�� bu yeni oyunca�� nas�l kullanaca��n� ve onunla nas�l ba�a ç�kaca��n� kestiremiyor. Geri dönülemez bir yolday�z.

***

Radore Veri Merkezi Genel Müdürü Sadi Abal�:
5 G �LE VER� HACM� 1.000 KAT ARTACAK
5G’ye, 2020 y�l�nda tüm dünyayla birlikte Türkiye’nin de geçmesi bekleniyor. Radore Veri Merkezi Genel Müdürü Sadi Abal�, 5G ile artmas� beklenen veri hacmini kar��lamak ve gerekli ekonomik katk�y� alabilmek için altyap�lar�n güçlendirilmesi gerekti�inin alt�n� çiziyor.

Ülkemizde saha ara�t�rmalar� h�zla devam eden 5G, veri hacminin bin kat artmas�na olanak tan�yacak. 5G ile gecikme süreleri 1 milisaniyenin alt�na inecek ve bant kapasiteleri yükselecek. “Nesnelerin �nterneti” teknolojilerini kullanan, sensörlerle donat�lm�� ak�ll� binalar ve �ehirlerle sürücüsüz araçlar ya�am�n parças� haline gelecek. 2019’da, veri merkezi trafi�i 10 zetabayt�n üzerine ç�kacak.

‘�NANILMAZ B�R EKONOM�K ETK� OLU�TURACAK’
5G teknolojileri, 2035’te 12 trilyon dolar�n üzerinde bir ekonomik etki olu�turmakla birlikte 22 milyon i� imkân� sa�layacak. Bu noktada yerel veri merkezlerinin avantajlar� öne ç�kacak. Kullan�c�lar ve operatörler asgari 40-50 milisaniyelik gecikmeyle eri�ebildikleri yurt d��ndaki veri merkezlerinden hizmet al�yorlarsa, 5G’nin nimetlerinden tam anlam�yla faydalanmalar� mümkün de�il.

‘YEREL VER� MERKEZLER� TERC�H ED�L�YOR’
Dijitalle�me süreçlerini a��rdan alan �irketler, al��t�klar� düzeni devam ettirme e�iliminde. Güvenilir bir BT altyap�s� tercih eden, verilerine her zaman ula�may� planlayan ve herhangi bir gecikme ya�amak istemeyen i�letmeler, yerel veri merkezlerinden hizmet almay� ye�liyor. Bunun sundu�u avantajlar ise 5G gibi yeni ileti�im teknolojilerinin nimetlerinden faydalan�lmas�n� mümkün k�l�yor.

***

Emrah Ak�n - KPMG Türkiye Perakende ve Tüketici Ürünleri Sektör Lideri:
ROBOT KURYELER �EH�RLER� DÖNÜ�TÜRECEK
Sürücüsüz araçlar sayesinde teslimatlar, �u ana kadar gördü�ümüzden çok daha h�zl� ve dü�ük maliyetli olacak. Talebin daha net bir �ekilde öngörülmesine imkân sunan teknolojiler ve ba�lant�l� tedarik zinciri, mü�teri deneyimini �u anda hayâl edilemeyecek ölçüde dönü�türecek ve daha geni� ürün seçene�ini beraberinde getirecek.
Teknolojinin geli�mesiyle birlikte ortaya ç�kan robot kuryeler, sadece mü�teri al��kanl�klar�n� de�il, �ehirlerin altyap�s�n� da de�i�tirecek. Yeni teslimat sisteminin devreye sokulmas� için otonom araçlara özel �eritler, park alanlar�, depolar, teslimat merkezleri vs. gerekecek.
Bu geli�meler, yaln�zca perakende de�il, otomotiv ve ta��mac�l�k sektörlerini de etkileyecek. Bak�m, temizlik, yedek parça, sigorta ve lisans gibi pek çok alanda yeni i�letmelere ihtiyaç duyulacak.

***

Dijital Türkiye Platformu (DTP) ve Türkiye Bili�im Vakf� (TBV) Ba�kan� Faruk Eczac�ba��:
D�J�TALLE�ME SAYISIZ FAYDA VE FIRSAT GET�RECEK
Faruk Eczac�ba��: Ekonomik büyümenin güvenli, sa�l�kl� ve katma de�eri daha yüksek i�lerle sa�lanabilece�ine inan�yoruz. Daha güçlü bir Türkiye için dijitalle�menin, say�s�z fayda ve f�rsat getirece�i fikrindeyiz. DTP, “Dijitalle�me Yolunda Türkiye” raporuyla “vatanda�”, “devlet” ve “i� dünyas�”n�n ortak paydas� olan “ba�lanabilirlik”, “siber güvenlik” ve “yapay zeka” konular�n�n önemine dikkat çekiyor. Stratejik öneme sahip bilgi teknolojileri, ileti�im ve elektronik sektörlerinin güçlü ortak sesini temsil ediyoruz.

***

Türkiye Yapay Zeka - �nisiyatifi’nin (TRAI) Kurucusu Halil Aksu:
TÜRK�YE, YAPAY ZEKÂ ÇA�INA HAZIR
Yapay zekâ kaç�n�lmaz bir �ekilde teknolojinin, toplumun, ekonominin, hatta siyasetin ve hukukun tüm alanlar�na nüfuz etmi� durumda. Telefonlar�m�za, arabalar�m�za, fabrikalar�m�za ve savunma sanayii sistemlerine kadar…

‘YETK�NL�K KAZANMAYANLAR OYUN DI�INA �T�LECEK’
Yapay zeka stratejisi ve yol haritas�yla birlikte gerekli yetkinlikleri kazanamayanlar oyun d��na itilecek. Ülkemiz yapay zekâ ça��na haz�r Herkesin bir araya geldi�ini, müthi� i� birliklerin yap�ld��n�, �irketlerin bu teknolojiye inand��n� ve yat�r�m yapt��n� gördük. Daha zeki yar�nlar bizi bekliyor.

‘DÜNYAYI YAPAY ZEKÂDA L�DER OLAN YÖNETECEK’
Türkiye’de son dönemde “yapay zekâ”da dikkat çekici çal��malar ve ciddi at�l�mlar var. Özel sektörün de çok ciddi projeleri bulunuyor. Ekosistem h�zl�ca büyüyor. Zaman içerisinde bu yeni teknolojiler dünyan�n ekonomik ve askeri güç dengesini dönü�türecek. Yani, her kim yapay zekâda lider ise dünyay� o yönetecek.

Osman Aykut - o.aykut@businesslife.com.tr