2022'NÝN FARKI

• 1.01.2022
• 1989
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Canan Ercan Çelik

Ýnatla, umutla, dayanýþarak, yalnýzca deðiþen dönüþen koþullara deðil, dünya ile de uyumlandýðýmýz, içinden saðlýkla geçtiðimiz, sürekli geliþtiðimiz, enerjisi yüksek, onarýcý bir yýl dilerim.

“Problemleri, onlarý üreten kafalarla çözemeyiz” Albert Einstein
        
2020’den 2021’e geçiþte hemen hepimiz, yeni yýla fazlasýyla anlam ve beklenti yükleyip “En kötüsü geride kalsýn, yeni yýl ile tez zamanda pandemi sona ersin, aþýlar derdimize derman olsun, yeni anlayýþ ve imkânlarla daha iyi bir dünyaya çýpa atalým” niyetleri egemendi. Öyle olamadý maalesef.

YENÝ OLASILIKLARA AÇILMA ÝHTÝMALÝMÝZ 
2022’ye girerken gördüðümüz genel kabullenmiþlik hali ise gönlümüzden geçirdiklerimize karþýn, büyük büyük laflar ve niyetler ortaya koyup ters yüz olmama güdüsüne baðlý olmalý. Her ne olursa olsun, kendimizi bu zemine biraz daha adapte edip, belirsizliklerle baþ etmekte nispeten ustalaþabilirsek zorluklarý aþma, yeni olasýlýklara açýlma ihtimalimiz yüksek. 

UYUMLANMA...
Belirsizlik olan ve sürekli deðiþen ortamlarda en çok gereksinim duyduðumuz özellik, hiç þüphesiz ki adaptasyon, diðer bir deyiþle “uyumlanma” kabiliyetimiz. Yani, esnek, ayný zamanda verimli anlama, kavrama ve öðrenmeyle damýttýðýmýz bilgileri farklý durumlarda uyarlayarak kullanma kapasitemiz. Bu kapasite zaman içinde geliþtirilebilen, etkinliði artýrýlabilen bir özellik; ancak bazý araþtýrmalarýn iþaret ettiði  “Adaptasyon Paradoksu”na  düþme durumu önemli bir handikap.

ADAPTASYON PARADOKSU*
Dönüþüm ve sistematik deðiþim gerektiren zorlu süreçler, doðal olarak endiþe ve korku kaynaðý olabiliyor. Ölçü kaçarsa ve korku egemen motif haline gelirse, bu ortamda baský altýnda hissedip geliþime açýk bir zihniyetle hareket edemeyen liderler, tam da yeni perspektiflere ve kararlýlýkla ilerlemeye ihtiyaç duyduklarý bir noktada, mevcut kalýplarýna, denenmiþ ve bir þekilde geçmiþte iþe yaramýþ yöntemlerine tutunup, takýlabiliyor. Ýþ dünyasýnda, siyasette sayýsýz örneðini gördüðümüz bu tutum, hem birey hem de kurum ya da toplum olarak yerinde saymanýn, deðiþen þartlarla giderek geride kalmanýn kök nedenlerinden birisi olarak görülüyor. 

YAÞAM SOFRASINDA TOK OLMAK 
Uzmanlar “Adaptasyon Paradoksu”nu aþmak için 5 bileþenli bir denklemin içinden geçmemiz gerektiðini söylüyor. Öncelikle psikolojik ve fiziksel zindelik iþin olmazsa olmazý; genel anlamda da, sosyal destek almak ve Sevgili Acar Baltaþ’ýn deyimi ile “Yaþam sofrasýnda tok olmak”la da iliþkili görülüyor. 
Sonuç olarak, düzenli þekilde ruhu, bedeni ve zihni beslemek, zorluklarla baþ etmenin ve uyumlanmanýn ön þartý þeklinde deðerlendiriliyor. Diðer yandan, üstün çaba harcamak ve deðiþime karþý daha yüksek tolerans gösterebilmek için “anlam” ifade eden bir amaç tanýmý ile her ne olursa olsun “taviz verilmeyecek” hususlarýn netleþtirilmesi, enerjiyi doðru yere kanalize etmek için kritik rol oynuyor. 

STATÜKOCU ZÝHÝN KALIPLARIYLA BAÞ ETME 
3. boyut ise statükocu zihin kalýplarýyla baþ etme. Beynimiz yeni bir þeyler öðrense dahi, onu geçmiþte var olanlar bilgilerle karþýlaþtýrýp, referanslayarak özümsemeye çalýþýyor. Stresli, yüksek baský hissedilen ortamlarda fabrika ayarlarýna dönmesi ve statükocu zihin kalýplarýyla hareket etmesi kayda deðer bir olasýlýk. Yani, korumacý zihniyet, kurban psikolojisi, reaktif kararlar, yetersizlik hissi, cehaletin verdiði cesaretle uyumlanmak gibi kalýplarla Einstein’ýn kulaklarýný çýnlata çýnlata yola devam etmek mümkün.

“Cevaplarý olan deðil, sorularý olan insanlarý dinleyin.” Albert Einstein

OTANTÝK LÝDERLÝK 
Denklemimizin 4. bileþeni; baþkalarý ile daha derin ve çeþitliliði olan iliþkiler kurmak, ancak bunu yaparken öncelikle kendi ile barýþýk, otantik bir liderlik yapmak. Ne denli odaklý olursak, derin dinleme, iliþkilerde empatik ve þefkâtli yaklaþým geliþtirebilirsek, zorluklarla baþ etmek ve yeni olasýlýklar yaratmak için zemin hazýrlayýp, farklý perspektiflerin hayatýmýza girmesini saðlayabileceðimiz görülüyor. 

FARKLI SESLERÝN DUYULACAÐI ORTAMLAR
5. ve son halka ise öðrenmeyi güvenli ve sürekli kýlmak. Ekip üyelerinin sesini duymak, teþvik etmek, hatalardan kaçmamak, aksine altýný çizip derslerine odaklanmak, farklý seslerin duyulacaðý ortamlarý yaratmak çok yönlü ve kalýcý geliþim için kritik rol oynuyor.

BU HÝKÂYENÝN KAHRAMANI OLMAK DA VAR 
Bu formülün baþarýya ulaþmasý, tüm bileþkeleri bütünsel olarak ele alarak, cesaret ve alçak gönüllülük ile hayata geçirmekle mümkün görülüyor. Her zamanki gibi, önce kendimizle, sonra çevremizle bütünleþerek yol alabileceðimiz bir dönüþüm hikâyesi. Bu hikâyenin kahramaný olmak da var, defalarca görülmüþ giderek cazibesini ve taraftarýný yitiren bir senaryoyu ýsýtýp ýsýtýp ortaya koymak da. Yaþanmýþlýklarýmýz, varsayýmlarýmýz, basmakalýp davranýþlarýmýz, endiþe ve korkularýmýz ile zamanýn ve zeminin dýþýna itilmemiz kaçýnýlmaz.    
Bunca yaþanmýþlýðýn bir hikmeti olmalý. Daha mutlu, daha esnek, daha geliþime açýk, daha dayanýklý, daha saðlýklý olmak, emek ve irade gerektiriyor. Ve buna da fazlasýyla deðer görünüyor.    
 
* Future Proof: Solving the ‘Adaptibility   Paradox’  for the Long Term. McKinsey  / Aðustos 2021-J. Brassey, A.De Smet, A. Kothari, M. Mugayar Baldocchi, S. Zolley.