BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

PANDEM� VE PS�KOLOJ�K SA�LAMLIK

1.02.2022
1585
facede

Ya�ad��m�z d�nem, hayatlar�m�z�n ve kendimize kurdu�umuz d�nyan�n ne kadar k�r�lgan oldu�unu g�sterdi. Bu k�r�lganl��n �stesinden gelecek motivasyon, psikolojik sa�laml��m�za ba�l�...

ovid-19 nedeniyle yak�nlar�n�, i�ini veya gelirini kaybedenler d��nda da birçok ki�inin pandeminin getirdi�i s�n�rlamalar nedeniyle yorgun, y�lg�n, bezgin, kanad�n�n k�r�k oldu�unu görüyoruz. Ancak ayn� durumda olan baz� insanlar, bu duygulardan uzak olarak, yak�nmadan hayatlar�na devam ediyor. Bu yaz�n�n konusu; psikolojik sa�laml��a sahip bu insanlar�n özelliklerini ne ölçüde ta��d��n�z� fark etmenize yard�mc� olmak.

MOT�VASYON...
“Psikolojik sa�laml�k”, olumsuz geri bildirimlerin hayâl k�r�kl�� ile ba�a ç�kmaya, zorluk ve engeller ile mücadeleyi göze almaya yard�mc� olur. Sorunlar�n çözümü konusunda sonuç verecek olumlu ve anlaml� yakla��m� sa�lar, ki�iyi ba�ar�l� k�lacak motivasyonu ve zihinsel süreçleri harekete geçirir.

SELIGMAN YAKLA�IMI
Seligman yakla��m�; insan�n yarat�c�l�k, umut, cesaret, bilgelik, sorumluluk gibi olumlu taraflar�na odaklam��t�r. Amerikal� Psikolog ve ara�t�rmac� Martin Seligman’�n yakla��m�n�n temelinde, insanlarda hata, kusur ve yanl��lara; toplumda da yolunda gitmeyen konulara odaklanmak yerine, s�ralad��m�z özelliklerden yola ç�karak olumlulara ve iyi olana odaklanmak vard�r. Böylece daha mutlu ve etkin insanlar, verimli kurumlar ve daha iyi i�leyen bir toplum yaratman�n mümkün oldu�una inan�l�r.

LUTHANS’IN KISTASI
Bu konuda çal��malar yapan Amerikal� yönetim profesörü Fred Luthans ve arkada�lar�na göre; psikolojik sa�laml�� güçlü bir ki�i, �u özellikleri gösterir1.
- Zorlay�c� görevler ile ba�a ç�kmak için kendine güven duymak.
- �imdi ve gelecek için ba�ar�l� olaca��na inanmak.
- Hedefine ula�mak için direnç göstermek.
- Problemler kar��s�nda esnek davranmak ve uyum göstermek.
Bu özelliklere sahip bir ki�i, i� hayat�nda potansiyeli ölçüsünde yüksek performans gösterir. Böyle bir çal��an, d�� ko�ullar zorlamasa da daha iyisini yapmak için üzerine dü�eni yapar, çal��t�� kuruma ba�l�l�k gösterir; bedensel, zihinsel ve duygusal olarak kendini yapt�� i�e adar. Bütün bunlar bir bak�ma, olumlu tutumun hayata yans�mas�ndan ba�ka bir �ey de�ildir.

Ö�RENME FIRSATI
Konfor alan�ndan yüksek performans ç�kmaz. Bu tespit, hem bireyler hem de kurumlar�n geli�imi aç�s�ndan de�er ta��r. �nsanlar potansiyellerini ve psikolojik sa�laml�klar�n�, sorumluluk alarak geli�tirir. Konfor alan�n�n d��na ç�kmak, sorumluluk almak kaç�n�lmaz olarak hata yapma ihtimalini de beraberinde getirir. Bu arada yap�lan hatalar�n “Ö�renme f�rsat�” olarak görülmesi, i� hayat�nda liderin güvenli liman olarak görülmesiyle mümkündür.

UMUT...
Umut, “Gelecekle ilgili olumlu beklenti içinde olmak”t�r. Umut, insanlar� hedefe odaklayan ve hedefe ula�mak için alternatif yollar bulmaya yönelten enerjinin kayna��d�r. �yimserlik ve umudu birbirinin yerine kullananlar vard�r. “Umut”tan söz ederken; eylem, yöntem ve amaç (hedef) bile�enlerini içine almas� gerekir. Umut bir yönüyle amaca odaklanmay�, di�er yönüyle o amaca ula�mak için seçilecek yolu ve yöntemi içine al�r. Umudun gerçekçi olmas� için mutlaka öncelikle plan sonra da eylem içermesi gerekir.

�Y�MSERL�K VEYA OLUMLU TUTUM
“�yimserlik” veya “olumlu tutum”, çok kere birbirine kar��t�r�l�r. Olumlu tutum; enerjiyi olmu�, ya�anm�� ve geride kalm�� olana de�il; olacak olana ve ileriye odaklamakt�r. Çünkü enerji nereye koyulursa hayat orada geli�ir. Olumlu tutum içinde olanlar; �ikâyet etmek, kendini, d�� ko�ullar� veya ba�kalar�n� suçlamak ve olumsuz olaylara tak�l�p kalmak yerine, sorunun içindeki f�rsata odaklan�r. Bütün dünyan�n etkilendi�i, her toplumun da yönetici kalitesine göre farkl� bedeller ödedi�i bir pandemi sürecinde, olumsuz bir tutuma sahip olan bir ki�i durumu de�erlendirirken, �anss�zl��ndan �ikâyet eder. “Neden ben?”, “Bula bula beni buldu”, “Ne zaman bitecek?” diye dü�ünür.
Olumlu tutuma sahip olan ki�i ise bu ko�ullarda kendisini nas�l geli�tirece�i, bu süreçten nas�l güçlenerek ç�kabilece�i, bu süreyi kendisine yararl� yeterlilikler geli�tirmek için nas�l kullanabilece�i üzerine kafa yorar. Burada önemli olan, dü�üncenin olmu� ve de�i�tirilmesi mümkün olmayana m�, yoksa olacak ve de�i�tirilebilecek olana m� odakland��d�r.

YILMAZLIK
Y�lmazl�k, “Bir zorluk ve s�k�nt�l� bir durumla mücadeleden sonra eski haline dönmek” olarak tan�mlanabilir. Konuya yak�n olmayanlar, “Y�lmazl��” tahammül ve katlanmak olarak anlayabilir. Y�lmaz insanlar, karma��k durumlar ve güçlükler ile yapt�klar� mücadeleden geli�erek ç�kar. Bu özellik; dayan�kl�l�k, direnç, esneklik gibi ki�ili�e ait psikolojik ve fizyolojik nitelikleri içine al�r. Güçlükler ile mücadele etmek, zorluklar�n üstesinden gelmek, ba�ar�s�z olunca geri çekilip de�erlendirme yapmak ve soruna bir ba�ka aç�dan yakla�mak, insanlar� y�lmaz k�lar. Y�lmazl�k ve mücadele özelli�i, ki�inin gelecekte ç�kacak sorunlardan çekinmemesini sa�lar ve onlar�n üstüne gitme cesareti verir. Bunun sonucunda ki�i; yetenek, beceri ve s�n�rlar�n� tan�r, kendisiyle bar��k ya�amaya ba�lar ve riskleri gerçekçi de�erlendirir.
Y�lmaz insanlar�n en önde gelen özelli�i, duygular�n� yönetebilmeleridir. Y�lmazl�k, “Hedef ve ba�ar�ya odaklanarak mücadeleden vazgeçmeme becerisi”dir. Psikolojik y�lmazl�k özelli�i içine; belirsizlik, olumsuz durumlar ve engeller ile mücadele etme becerilerini de al�r. Bir sorunu çözmekte ba�ar�s�z olan ki�i, geri çekilip sorunun etraf�ndan dola��p yeniden çözüm giri�iminde bulunur.

ÖZ YETERL�L�K
Öz yeterlilik, ki�ilerin bir i�i yaparken ba�aracaklar� konusunda temel inanç düzeyidir. Motivasyon üzerinde do�rudan etkilidir. Öz yeterlili�i yüksek insanlar, konfor alan�n d��na ç�kmay� göze al�r, ek sorumluluklar üstlenir, bunun sonucunda da do�al olarak beceri ve potansiyellerini geli�tirir. Öz yeterlilik, ki�inin yetkinlikleriyle de�il, genel yeterlilik alg�s�yla ili�kilidir. Bu alg�n�n temelinde, ki�inin geçmi�inde üstesinden geldi�i zorluklar ve a�t�� engellerle ilgili yeterlilik duygusu vard�r. Bu nedenle, performans ve öz yeterlilik aras�nda güçlü bir ili�ki vard�r.

SONUÇ:
“Psikolojik sa�laml�k”, hayat�n içinde ve güçlüklerle mücadele ederek, okuyarak, entelektüel derinli�ini büyüterek geli�ir. Temelleri hayat�n çok erken dönemden ba�layarak, geli�ime, kültüre, yat�r�m yaparak ve paran�n d��ndaki de�erlerin fark�na vararak at�l�r. Amerikal� psikanalist Irvin D. Yalom’un dedi�i gibi, “Ba�ka biriyle anlaml� bir ili�ki kurabilmek için, ki�inin önce kendisiyle ili�ki kurabilmesi gerekir. Kendisiyle tek ba��na kalamayan, yaln�zl��na kalkan olarak ba�ka birini kullan�r.”

Kaynakça:
1. Luthans, F. ve ark.: Psychological Capital, Developing the human competetive edge, Oxford University Press, 2007