SÝZ DE BENÝM KADAR ENDÝÞELÝ MÝSÝNÝZ?

• 1.03.2024
• 373
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Canan Ercan Çelik

Eðitim ve öðretimde uygulanacak yol, bilgiyi insan için fazla bir süs, bir zorbalýk vasýtasý, yahut medeni bir zevkten ziyade maddi hayatta muvaffak olmayý temin eden pratik ve kullanýlmasý mümkün bir cihaz haline getirmektir. Mustafa Kemal Atatürk

Ülke olarak tüm sorunlarýmýzýn kökeni sayabileceðimiz eðitim sistemimiz ve politikalarýmýzdaki deðiþikliklerin ne denli hýzlý ve ciddi boyutlarda hayata geçtiðini izliyor musunuz? Yoksa sizi meþgul eden bazý hususlarýn varlýðýyla büyük resmi yakalamakta güçlük mü çekiyorsunuz?

Görmeye alýþtýðýmýz ve ihtimal giderek duyarsýzlaþtýðýmýz göstergeleri, OECD ülkelerine kýyasla Türkiye’de öðrenci baþýna yapýlan eðitim harcamalarýnýn ortalamanýn yarýsýndan daha az, hane halkýnýn yüklendiði eðitim maliyetininse iki katýndan fazla olduðunu, Dünya Ekonomik Forumu’na göre ülkemizin eðitim seviyesinde 99’uncu sýrada yer aldýðýný ve benzeri metrikleri, uzun uzadýya saymayacaðým. Bu son hamleler olmasa da sorunlarýmýzýn çapý ve derinliði yeterince büyük ve önemliydi.

Kamu kaynaklarýndan eðitime ayrýlan payýn azalmasý, hane halkýnýn eðitim harcama yükünün artmasý, temel yeterliliklerin  geliþtirilememesi, okullar arasý baþarý ve imkan farklarýnýn giderilememesi, ikili eðitimin sonlandýrýlmamasý gibi kronik baþlýklar dururken, Türkiye Cumhuriyeti Milli Eðitim Bakanlýðýnýn (MEB) yakýn dönemdeki bazý icraat ve açýklamalarý toplumsal cinsiyet eþitliði çalýþmalarýnýn durdurulmasýna, kýz ve erkek okullarýnýn oluþumunun gündeme alýnmasýna, ayný zamanda dini vakýf ve derneklerle yapýlan protokollerin ciddi boyutta artýrýlmasýna yönlendi.

MERKEZDE ‘YARADILIÞ TEORÝSÝ’ VAR!

MEB’in son açýklamalarýný alýcý gözle okursak, yeni eðitim stratejisinin giderek bilimsellikten ve laiklikten uzaklaþan bir müfredat yenilemesini hedeflediði ve bazý sivil toplum örgütleriyle iþ birliklerinin durdurulmasý gibi kritik konularýn üzerine kurulacaðý beyan ediliyor. Eðitimde din ve inanç özgürlüðünü savunmaksa adeta dini yok saymak veya din karþýtlýðý þeklinde etiketlenmiþ durumda.

Gözünüze illaki çarpmýþtýr bu yaklaþýmýn iz düþümleri. Evrensel bilimsel gerçekleri yok sayan, büyük ölçüde dini kural ve referanslara dayanan bir dil egemen oluyor ders kitaplarýnda.  ‘Evrim teorisi’ ne iliþkin tüm bilgiler ders kitaplarýndan itinayla ayýklandý, artýk merkezde ‘Yaratýlýþ Teorisi’ var. Ýkinci yabancý dil dersi zorunlu ders programýndan çýkarýldý.

Yapýlan düzenlemeyle seçmeli dersler kategorilere ayrýldý ve her kategoriden bir ders alýnmasý zorunlu hale geldi. Bu kategorilerden birinin “Din, Ahlak ve Deðer” olmasý din eðitimi üzerine seçmeli ders alýnmasýný zorunlu hale getirdi. Ayrýca, ders listesinin güncellenmesi ve derslerin farklý kategoriler altýnda daðýlmasý din eðitimi içerikli seçmeli derslerin zorunlu kategoriler içindeki aðýrlýðýný da artýrdý.

ÇEDES YAYGINLAÞIYOR!

Tüm kademelerdeki okullarda uygulamaya konan Çevreme Duyarlýyým Deðerlerime Sahip Çýkýyorum (ÇEDES) projesi giderek yaygýnlaþýyor. Burada hangi formasyonla, ne içerikte, kimler tarafýndan çocuklara bilgi aktarýldýðý muamma. En son okula getirilen bir ‘mezar maketi’nin baþýnda öðrencilere ‘ölen annelerine aðýt yakma’ faaliyeti yaptýran ve bunu gururla duyan bir okul haberini dehþetle okumuþtum.

Zaten müthiþ bir kýsýr döngü içindeydik. Toplumda var olan ekonomik ve sosyal eþitsizlikler eðitim hizmetlerine de yansýrken, eðitimde yaþanan eþitsizliklerin bu durumu daha da derinleþtirip yeni ve kalýcý eþitsizliklere neden olmasý baþlý baþýna kritik bir olgu. Süregelen sistem neticede toplumsal sýnýflaþmalarý belirginleþtirip, sýnýflar arasý geçiþ olasýlýklarýný iyiden iyiye sýnýrlýyor. Oysa Cumhuriyetimizi ileriye taþýyan temellerden birisi eþitlikçi, demokratik, parasýz ve nitelikli kamusal eðitimin yaygýnlaþtýrýlmasý, fýrsat eþitliði, adalet, liyakat esasýyla bireyi bütünsel olarak ele alan, tek tip birey yetiþtirme gayesi olmayan bir sistem ve anlayýþtý.

Nitelikli eðitimi mumla arar halde ve ne yazýk ki nicelik yanýlsamasýndayýz. Okullulaþma oranlarý, sýnýf mevcutlarý gibi hususlardaki geliþmeleri vitrine koyup özü kaybediyoruz. Nicel ile nitel arasýndaki anlam farkýný çözdüðümüzde eðitimde yol almaya baþlayabilecekken, giderek vasatlýða, karanlýða gömülüyoruz.

 

181 BÝN ÖÐRENCÝ
LGS’DE ‘SIFIR’ ÇEKTÝ!

Temel eðitimi bitiren öðrenciler okuduðunu anlamýyor, dört iþlem yapamýyor, temel becerilerden yoksun yetiþiyor. Maalesef ilkokulu bitirmiþ yaklaþýk 7 çocuktan 1’i okuduðu basit bir metni anlayamýyor. 2023’de LGS'de 181 bin öðrenci 6 testte sýfýr çekti. 12 yýllýk zorunlu eðitimi tamamlayan bir öðrenci ancak 9 yýl eðitim almýþ kadar öðrenme düzeyine sahip olabiliyor. Oysa, Singapur, Avusturya, Japonya gibi ülkelerin öðrenci popülasyonunun tamamý yeterlilik düzeyinin üzerinde performans gösteriyor. Yüksek öðrenimde de durum farklý deðil, sorunlar boyut deðiþtiriyor. 2023 Yükseköðretim Kurumlarý Sýnavý Temel Yeterlilik Testi'nde (TYT) ise tek bir neti olmayan aday sayýsý 100 bindi.

Maalesef, eðitim istihdama geçiþe hizmet etmiyor, üniversiteler iþsizliði ertelemek için bir yola dönüþtü. Üniversite enflasyonu var, ancak genç yetiþkinler iþsiz, iþverenler ise nitelikli çalýþan bulamaz durumda. Türkiye, hem yükseköðretim mezunlarýnýn hem ortaöðretim mezunlarýnýn istihdam oranlarýnýn en düþük olduðu OECD ülkesi.

18-24 yaþ arasý her 3 gençten biri (%33) ne iþte ne istihdamda. Hayatlarýnýn baharýndaki bu gençlerin ancak 1/3’ü eðitimine devam ediyor.  Ev gençlerinin yüzde 32’si çalýþmýyor, ya iþsiz ya iþ aramadýðý sonucuna ulaþýlýyor. Gelecekten kaygý, mutsuzluk, baþka ülkelere göç isteði çok yüksek.

 

BÜYÜK SORUMLULUÐUMUZ VAR

Eðitimin insan haklarý ve evrensel deðerler temelinde inþa edilmesi bir mecburiyet. Bu bilinç, sorumluluk ve sahiplenmede olmazsak mevcut durumda zaten geleceðimizi ipotek altýna alabilecek derinlikte olan sorunlarýmýz daha da derinleþecek, bizi çaðdaþ medeniyetler seviyesinden giderek koparacak, çocuklarýmýz, gençlerimiz tek tip, uyumlu, saygýlý, sorgulamayan bir kimlik formatý içine sýkýþacak.

Her çocuðun nitelikli eðitim hakkýnýn güvencede olmasý temel hakkýyken, dirayet göstermezsek, bugün ve yarýn çocuklarýmýz laik ve bilimsel eðitimden uzak, eþitliksiz bir sistemde, daha derin sýnýflaþma ve kutuplaþmalarla, kendilerini geliþtirecek ve ülkemizi ileriye götürecek kaynaklardan yoksun olarak yetiþecekler.

Geleceðe, Cumhuriyet ilke ve deðerlerine sahip çýkma zamaný. Lütfen fark edin, farkýndalýk yaratýn, bu alanda emek veren sivil toplum kuruluþlarýný ve uzmanlarý destekleyin.

Sesiniz, sözünüz, aydýnlýk bir geleceðimiz olsun.