BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

BÜYÜME MODEL�M�Z� YURT DI�INA TA�IYACA�IZ

Divan Grubu CEO'su Murat Tomruk, 2022 ve 2023'te h�zl� b�y�yen �irketi 2024 ve sonras�na haz�rl�yor. Tomruk, "2024'te yeni a��l�mlar�m�z olacak. Be� y�l sonra �lkemizin b�y�k �ehirlerinde aranan otelleri olan, �nemli resort b�lgelerinde �� veya d�rt oteli olan, restoran pastane ve yeme-i�me alan�nda farkl� markalar�yla optimum yayg�nl��a ula�m�� olan en itibarl� kurum olmak ve muhakkak bu b�y�me modelimizi yurt d��na ta��mak istiyoruz" diyor.

Divan Grubu, Türkiye’de yeme-içme sektörüne ve turizme yön veren en köklü kurumlardan biri. Gastronomi ekosistemini ve otelcili�i sürekli yeni trendlerle dönü�türen �irket, son dönemde pek çok yeni alana girdi. Murat Tomruk, 35 y�ll�k bir Koçlu lider ve son 4 y�ld�r da Divan Grubu CEO’su olarak görev yap�yor. Grubun �u anda 11 oteli var. 2022 ve 2023’te h�zl� büyüyen �irketi 2024 ve sonras�na haz�rlayan Tomruk, “2024’te yeni aç�l�mlar�m�z olacak. Be� y�l sonra ülkemizin büyük �ehirlerinde aranan otelleri olan, önemli resort bölgelerinde üç veya dört oteli olan, restoran pastane ve yeme-içme alan�nda farkl� markalar�yla optimum yayg�nl��a ula�m�� olan en itibarl� kurum olmak ve muhakkak bu modeli yurt d��na ta��mak istiyoruz” diyor. Ajandas�nda sürdürülebilirli�e, insan kayna��n�n geli�imine, teknolojinin kullan�m�na, verimlili�e ve büyümeye özel yer ay�ran Divan Grubu CEO’su Murat Tomruk’un sorular�m�za verdi�i yan�tlar �öyle:

Turizm ve yeme-içme sektörü, 2023 y�l�n� nas�l kapat�yor? 2023, beklentilerinizi kar��layan bir y�l m�yd�?

Bu sorunuza yan�t verirken iki sektörü birbirinden ay�rarak aktarmam gerekiyor. Çünkü konaklama ve yeme-içme sektörlerinin dinamikleri birbirinden oldukça farkl�. Konaklama sektöründe de asl�nda �ehir ve resort otelcili�inin farkl� dinamikleri var. Turist say�s� olarak kesinlikle hedeflere ula��lan bir y�l oldu. Bu ba�ar�yla gelece�e yönelik h�zl� büyümenin de teyidinin al�nd�� görü�ündeyim. Turist say�s�n�n art��yla birlikte turistlerin otellerde konaklama oran�nda geçti�imiz y�llara göre bir dü�ü� oldu�unu gözlemliyoruz. Kay�t d�� konaklama uygulamalar�n�n bu veriler üzerindeki olumsuz etkileri de söz konusu. Bu tür sistemlerin güvenlik, hijyen, vergi al�namama nedeniyle ekonomiye katk� sa�layamamas� gibi olumsuz etkilerini ortadan kald�racak yeni kanuni düzenlemeler, sektörümüz ad�na memnuniyet verici. Özetle �ehir otelleri taraf�nda bu tür kiralamalardan ötürü konaklamalarda önemli bir dü�ü� gerçekle�ti. Beklentinin tam olarak kar��lanamad�� bir y�l oldu. Otel doluluk oranlar�nda �ehir otellerinde dü�ü� ya�and�. Otellerin ortalama sat�� fiyatlar� da bu doluluk dü�ü�üyle beraber a�a��ya çekildi. 2022’nin �ehir otelleri aç�s�ndan beklentilerin kar��lanamad�� bir y�l oldu�unu söyleyebilirim. Güney'deki resort otellerimizse özellikle Belek, Antalya bölgesindekiler iyi bir sezon geçirdi. Sezon geç ba�lad� ancak geç bitti. Marmaris, Mu�la bölgesi Antalya bölgesine göre biraz daha zay�f kald�. Çünkü orada ba�ka faktörler devreye girdi.

Nas�l faktörlerdi bunlar?

Fiyatlar�m�z rakip pazarlara göre bir miktar pahal� kald�. Neden fiyatlar�m�z�n pahal� kald��n� irdelemek gerekirse de Avrupal�lar�n tatil kararlar�n� verdikleri erken rezervasyon dönemi aç�ld��nda Euro kuru 23 TL civar�ndayd�. TL de�erinde maliyetlerimiz artt�� için bütün otelciler otel fiyatlar�n� Euro baz�nda yüzde 20-25 civar�nda art�rmak zorunda kald�. Bu fiyatlar Avrupa'n�n ve rekabetin üzerinde kald�. Bu durumda turist daha ucuz bir ülkeyi tercih edebiliyor ya da 10 günlük tatilini bir haftaya çekebiliyor. �imdi önümüzdeki y�la bak�yoruz. Yeni dinamikler, yeni normaller bize yol gösterecek ama ülke turizmimizin gelece�iyle ilgili en ufak bir endi�emiz yok. Ülkemizin kaynaklar�, hizmet kalitesi, do�as�, tarihi, kültürü bizim k�ymetli varl�klar�m�z. Bu varl�klar�m�z� ürünle�tirdi�imiz ve tan�tt��m�z ölçüde ba�ar�m�z ve sektörümüzün ülke ekonomisine katk�s� artacak. Biz de Divan Grubu olarak çal��malar�m�z� aral�ks�z sürdürüyoruz.

2023’te Divan Grubu yatak kapasitesi ne kadard� ve doluluk oranlar�n�z nas�ld�?

�u anda 11 otelimiz var. 11 otelimizin 1'i yurt d��nda. Yurt içindeki 10 otelimizin 9’u �ehir oteli, biri resort o da Divan Bodrum. Her otelimizin bölgesine ve mü�teri profiline göre farkl� dinami�i var. �stanbul otelimiz özelinde son dönemde yüzde 70, Bodrum otelimizdeyse sezonda yüzde 65 dolulu�a ula�t�k. Halen aç��z.

Divan’�n kurulu�undan bu yana geçirdi�i en önemli kilometre ta�lar� neler oldu?

Divan’�n kurulu�u zaten hem �irketimiz hem sektör için ilk kilometre ta��, belki de en zoru ve en k�ymetlisi. Çünkü Divan, �stanbul'un ikinci be� y�ld�zl� oteli olarak 1956 y�l�nda aç�ld�. Sonras�nda pastane operasyonu otelin içinde ba�lad�. Fabrikam�z�n kurulmas� ve yeme-içme sektörüne giri�imiz de bir ba�ka önemli mihenk ta��. Divan için önemli bir dönü�ümü de 2022-2023 y�llar�nda gerçekle�tirdi�imizi söyleyebilirim. Divan bu dönemde yenilikçi yakla��m�yla yapt�� yat�r�mlar sayesinde önemli oranda büyüdü ve yayg�nla�t�. Yeme içme alan�nda belli bir büyüklü�e ula�t��n�zda bir ölçek ekonomisi sa�layabiliyorsunuz. Biz bu y�l toplamda 10 tane yeme içme birimi açt�k. Hedefledi�imiz say�ya ula�t�k.

Büyümeye nas�l devam ediyorsunuz? Franchise veriyor musunuz?

Franchise vermiyoruz. Yeme içme birimlerimizde tüm yat�r�mlar�m�z� kendi markam�zla kendi kayna��m�zla yap�yoruz.

2024 ve sonras�na ili�kin yat�r�m planlar�n�zdan bahseder misiniz? Bundan 5-10 y�l sonra nas�l bir Divan Grubu görece�iz?

Divan Grubu’nun çok güçlü bir itibar� var. Misafir memnuniyetimiz, çal��an ba�l�l��m�z son derece yüksek, ödüller al�yoruz. Hedefimiz ç�tay� daha da yükse�e ç�karmak, sektöre öncülük etmek, en do�ru noktalarda yer alan, en aranan marka olmak. Hala restoran�m�z�n olmad��, otelimizin olmad�� güzide kentlerimiz var. �zmir mesela, orada olmak zorunday�z. Ürünümüzü, hizmetimizi, kalitemizi Türkiye s�n�rlar�n�n d��nda daha gür sesle duyurmam�z gerekiyor.

Be� y�l sonras�n� nas�l görüyorsunuz?

Ülkemizin büyük �ehirlerinde aranan otelleri olan, önemli resort bölgelerinde üç veya dört oteli olan, restoran pastane ve yeme-içme alan�nda farkl� markalar�yla optimum yayg�nl��a ula�m�� olan en itibarl� kurum olmak ve muhakkak bu modeli yurt d��na ta��mak istiyoruz.

Lüks otel konseptinde dikkate ald��n�z en önemli trendler neler?

Lüks otelcilikte hizmet kalitesi ve ko�ulsuz misafir memnuniyeti olmazsa olmaz�m�z ama biz onun içerisine zenginle�tirilmi� misafir deneyimini de katmak istiyoruz. Yani sadece otele girdim, rahat bir uyku uyudum ç�kt�m de�il, deneyim k�sm�n� da zenginle�tirmek çe�itlendirmek istiyoruz ve bunun fark yaratan unsur olaca��n� dü�ünüyoruz.

Ekibiniz için ne söylemek istersiniz?

Bu konuda çok �ansl� oldu�umu dü�ünüyorum. 3 bin ki�ilik muhte�em bir aileyiz. Basketbol tak�m� gibi toplu hücum, toplu savunma, her birimiz uyum içinde sürekli ko�uyoruz ve kazan�yoruz. Çal��an ba�l��m�z yüksek ve daha da yükselecek. Enerjimiz yüksek. Gelecekte anlatacak güzel hikayelerimiz olacak ve ekibimizin her bir üyesinin de bu hikayenin alt�nda imzas� olacak.

Koç Toplulu�u’nda 35. y�l�n�z. Neler hissediyorsunuz?

35 y�l önemli bir süre. Topluluk bünyesinde farkl� görevler üstlendim. Divan’da 4. y�l�m� tamaml�yorum. Tabii önemli olan süre de�il, bu süreye neler s��d�rmay� ba�arabildi�iniz. Kariyerimde bugüne kadar güzel bir yolculuk yapt��m� dü�ünüyorum. Güzel insanlarla çal��t�m, güzel i�lere imza att��m� dü�ünüyorum. Ke�kem yok. Gururlu ve minnettar�m.

“��-YA�AM DENGEM� KORUMAYA ÇALI�IYORUM”

“SEKTÖR GERE�� HAYAT STRESL�”
Sektörümüz gere�i �u dönem oldukça stresli bir hayat�m oldu�unu ifade etmeliyim. ��le ilgili dü�ünceler nedeniyle uyuyamad��m veya erken uyand��m günler s�kl�kta. Dolay�s�yla i� saati diye bir olgu pek yok. Gün içinde sahada aktif olmaya, s�kl�kla birimlerimizi ziyaret etmeye çal��yorum. Hizmet sektöründeyiz, i�imiz sahada. Özel ya�am i� hayat� dengesi ve iç huzur çok önemli. Dengenin bozuldu�u dönemler olsa da korumaya çaba sarf ediyorum. Ailem de bu konuda bana destek oluyor.

“FOTO�RAFÇILIK HEYECAN VER�YOR”
Foto�rafç�l�k en önemli hobim. Son zamanlarda yeterli vakti ay�ramasam da bana heyecan veriyor, hayat�m� zenginle�tiriyor. Sadece deklan�öre basmak de�il de o aray��, o bilinmez karenin pe�inden ko�ma süreci çok keyifli. �� hayat�yla da önemli örtü�meleri var.

“�ANS OLMAZSA OLMAZ”
Yeri geldi�inde geni� aç�yla bak�yorsunuz gerekti�inde makroyla detaya iniyorsunuz. Sab�r foto�rafç�l�kta da var i� hayat�nda da. Planlama da ayn� �ekilde. Tabii bir de �ans, olmazsa olmaz�. Ama �ans� yaratmak için de elinizde o kamerayla orada olmal�s�n�z. O an� yakalayabilirsin veya yakalayamazs�n ama orada olmal� ve �srarla denemelisin.

MURAT TOMRUK’UN AJANDASINDAN ÖNE ÇIKAN 5 MADDE

1 - SÜRDÜRÜLEB�L�RL�K
En önemli gündem maddelerimizin ilk s�ras�nda sürdürülebilirlik yer al�yor. Hem yap�sal de�i�ikliler hem örnek projelerle bu alandaki çal��malar�m�z� kesintisiz sürdürüyoruz. Sürdürülebilirlik hedeflerimizi, vaatlerimizi payla�t��m�z 156 sayfal�k raporumuz bas�m a�amas�nda.

2- D�VAN AKADEM�
�kincisi ise Divan Akademi. Bu da gelece�e att��m�z önemli bir tohum. Divan'�n yüksek hizmet standard�n�n sürdürülebilir olmas� gerekiyor. H�zl� büyüyoruz ve bu genle�menin desteklenebilmesi gerekiyor. Oysa sektörün en büyük sorunu yeti�mi� personel. Bunu biliyoruz ve ya��yoruz. Divan'�n yüksek standartlar�n� da biliyoruz. Dolay�s�yla bu konuyu 3 farkl� ba�l�k alt�nda ele ald�k. Bunlardan birincisi “�lk Ad�m Akademisi”, yani Divan ailesine kat�lan çal��an�m�z�n oryantasyonu. Bu sürecin mükemmel tasarlanmas� ve çal��an�m�z�n en h�zl� �ekilde Divan kültürünü anlamas� gerekiyor. �kinci a�ama “Hizmet Akademisi”. Divan'da hizmet verecek olan tüm çal��anlar bu akademide e�itim alacak. Yani Divan çal��an� duayenlerinden yüz yüze veya çevrim içi ö�renecek. Üçüncüsüyse “Liderlik Akademisi”. Liderlik insan�n içinde olu�mal� tabii ki, bunun da ortaya ç�kar�lmas� için gereken f�rsatlar� ve uygulama alanlar�n� bu akademide sunaca��z.

3- TEKNOLOJ� KULLANIMI
Ajandamdaki üçüncü önemli konu teknolojinin kullan�m�. Teknoloji kullan�m� günümüzde art�k bir lüks de�il, mecburiyet. Biz otel fiyatlamam�zda yapay zeka (AI) kullan�yoruz. Do�ru fiyatland�rmay� ö�renen bir sistemle belirliyoruz. Yine misafirlerimizi teknoloji yard�m�yla daha yak�ndan tan�yoruz. Pandemi döneminde pek çok konuda tasarrufa gitmek durumunda kald�k ancak teknoloji yat�r�mlar�m�z� kesintisiz sürdürdük.

4- VER�ML�L�K
Dördüncüsü verimlilik. Önümüzdeki y�l�n ba�l�� ne kadar verimli olabilirsen o kadar kazan�rs�n olacak. Kaynaklar�m�z s�n�rs�z de�il, malumunuz borçlanmaysa her ay daha da maliyetleniyor. O zaman hesab�m�z� ve önceliklerimizi en do�ru �ekilde belirlemek zorunday�z.

5- BÜYÜME
Be�incisi büyüme. 2022 ve 2023’te h�zl� büyüdük. Önümüzdeki y�lda da �u anda planlar�n� yapt��m�z önemli, farkl�, yeni aç�l�mlar�m�z olacak.

“D�VAN YEN� KONSEPTLERLE BÜYÜYOR”

DAHA ÇEV�K VE YAYGIN Göreve ba�lad��m ilk günden itibaren önceli�imiz misafirlerimizi daha iyi tan�mak oldu. Divan mü�terisi kim? Divan'� nas�l buluyor? En be�endi�i özellikleri neler? Nerelerde geli�me alan� oldu�unu dü�ünüyor? Tüm bu sorular�n yan�tlar�n� arad�k ve kantitatif-kalitatif önemli ara�t�rmalar yapt�k. Bu ara�t�rmalar daha yenilikçi, daha çevik ve daha yayg�n olmam�z gerekti�ini teyit etti. Biz de bu hedeflere do�ru, Divan mü�teri profilini daha geni� bir alana daha farkl� segmentlere yaymak için yeni konseptler geli�tirmeye ba�lad�k.

YEN� NES�L PUB MÜDAV�MLER� Bu noktada son dönemde hayata geçirdi�imiz birkaç projemizden de bahsetmek istiyorum. “Publicans” projemizle “birlikte e�lenmek isteyenlere, a�z�n�n tad�n� bilenlere, rutinden s�k�lanlara, içinden geldi�i gibi davrananlara aç�kt�r kap�m�z” mottosuyla yola ç�kt�k. Divan Pub’larda uygulad��m�z bu projeyle genç kitlelere ula�arak yeni nesil pub müdavimleri olu�turmay� hedefliyoruz.

PUBLICANS Lansman�n� Divan Pub Kanyon’da gerçekle�tirdi�imiz projemizi Divan Pub Akaretler, Divan Pub Caddebostan, Divan Pub Ata�ehir ve Divan Pub Bodrum’da da s�ras�yla hayata geçirece�iz. Gençli�imde Divan Pub Elmada�’�n yaratm�� oldu�u kültürü ve kitleyi yine yaratmak istiyoruz. Divan kalitesinde payla��ml� tabaklar, yüksek sesli müzik ve harika bir “Divan sever- Publican” kitlesi.

D�VAN F�T Yine ba�ka bir projemizde Beslenme ve Diyet Uzman� Dilara Koçak ile birlikte uzman �eflerimizin dokunu�uyla haz�rlad��m�z ki�iye özel Divan Fit menülerimiz oldu. Amac�m�z sa�l�kl� beslenmeye farkl� bir bak�� aç�s� getirmek ve iyi ya�am odakl� beslenen kitlelere ula�mak. Divan Fit menülerimiz, günlük beslenmesinde sa�l�kl� ve dengeli beslenmek için zaman bulamayan, diyet yapmak isteyen, temiz g�da ve çe�itli içerik arayan herkese hitap ediyor.

DÖRT MEVS�M D�VAN Bir di�er projemiz de “4 Mevsim Divan”. Bu projemizde köklü deneyimimiz ve kaliteli hizmet anlay��m�z� sürdürülebilirlik ve mevsimsellik yakla��m�yla birle�tiriyoruz. �nsan�n ve do�an�n ihtiyaçlar�n� kar��l�kl� dü�ünen bir prensiple, bir do�aya sayg� projesi olarak hayata geçirdi�imiz 4 Mevsim Divan, sürdürülebilirli�i bütünsel ve kapsay�c� bir yakla��mla Divan restoranlar�n�n i�leyi�ine entegre etmeyi hedefliyoruz. Mevsim döngülerine ve yerel ürünlere ba�l� kal�narak haz�rlad��m�z bu özel menüleri, her mevsim farkl� tatlarla Divan Brasserie’lerde deneyimleyebilirsiniz.