BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

CFO'NUN '�Y�MSER' BAKI�I

Yeni tip koronavir�s, t�m d�nyay� derinden sarst�. Ba�larda her �ey belirsizdi. A��n�n, ilac�n ya da etkin bir tedavinin ne zaman bulunaca��n�n ve toplumun b�y�k bir kesimine ne kadar s�rede ula�t�r�labilece�inin yan�t� aran�yordu. Salg�n�n biti�i ve normalle�menin ba�layaca�� tarih konusunda �n�m�z� bir t�rl� g�remiyorduk. Zorlu d�nem ve al�nan �nlemler; �lkeleri, sekt�rleri, meslekleri ve toplumun de�i�ik kesimlerini farkl� �l��lerde etkiledi. Dolay�s�yla her biri i�in toparlanma h�z� da de�i�ecek. Pandemi i� hayat�n� yeniden �ekillendirirken, baz� i� kollar� h�zl�ca aya�a kalkt�. Di�erleri daha uzun ve k�smen kestirilemeyen bir rotada ilerleyecek. CFO'lar da bu noktada daha iyimser bir yakla��m sergiliyor ve stratejilerini, bir�ok y�nden muhtemel senaryolara kolay adapte olmak �zerine kuruyor. Kesin olan �u ki, CFO'lar�n d�n��m� kucaklamas�, hedeflerini g�zden ge�irmesi ve gelece�e yat�r�m yapmas� zorunlu. Peki, vakalar�n ilk g�r�lmeye ba�lad�� g�nlere g�re CFO'lar, bug�n nas�l bir tablo �iziyor? Pozitif bak��, hareket alanlar�na ve planlar�na hangi oranda yans�yor? Tam anlam�yla bir toparlanma i�in al�nmas� gereken yol uzun mu?

PANASONIC LIFE SOLUTIONS TÜRK�YE F�NANS GENEL MÜDÜRÜ ERKUT AÇIL:
Pandemi, finans profesyonellerine yeni bak�� aç�lar� kazand�rd�
Covid-19 pandemisinin ilk döneminde zihnimizi en çok me�gul eden konular�n ba��nda, ne zaman ve nas�l normalle�ece�imiz ile, salg�n�n negatif sonuçlar�n� hangi aksiyonlarla telafi edebilece�imiz geliyordu. Bu noktada çok �ansl�y�z; çünkü Panasonic Life Solutions Türkiye, proaktif bir yakla��mla, ilk günlerden itibaren “Önce �nsan” ilkesiyle hareket etti. �� süreklili�ini sa�larken, çal��anlar�m�z�n sa�l�� ve güvenli�i için al�nan tedbirlerin en üst düzeyde uygulanmas�yla, süreci çok iyi yönettik.

Çal��anlar�m�z�, mü�terilerimizi ve tedarikçilerimizi, yani payda�lar�m�z� da kapsayacak �ekilde olu�turdu�umuz i� süreklili�i plan�m�z� güncelledik. Bu, finansal dijital dönü�üm süreçlerimizin h�zlanmas�na yard�mc� oldu ve farkl� bir ivme kazand�rd�. Özellikle yaz�l�m ve robotik süreç otomasyonu alan�ndaki projelerimizin, yeteneklerimizi art�rmaya yard�mc� olaca��na ve katma de�eri yüksek, daha verimli i�lere odaklanmam�z� sa�layaca��na inan�yorum. “Yeni Normal” ile birlikte, de�i�en dünyaya ve ihtiyaçlara uyumlu yönetim muhasebesi fonksiyonlar�n� güçlendirip hem hareket alan�m�z� geni�letmeyi hem de �irketimizin “�nsan odakl� yakla��mlarla daha iyi ve konforlu bir ‘ya�am’ sunma” hedefine katk� sunmay� amaçl�yoruz.

YA�ADIKLARIMIZI FIRSATA ÇEV�RMEK �ST�YORUZ
Salg�ndan, i� dünyas�ndan sosyal hayata, ekonomiden sat�n alma al��kanl�klar�na kadar, ya�am�n her alan� önemli ölçüde etkilendi. Dijitalle�meyi hayat�m�za daha h�zl� entegre eden pandemi, bu yönüyle, biz finans profesyonellerine de yeni bak�� aç�lar� kazand�rd�. Mevcut ko�ullar� ve dünyadaki tüm geli�meleri yak�ndan izleyerek h�zl� aksiyon alabilmeyi önceliklendiriyoruz. A��lanman�n h�zlanmas� ve belirsizlik riskinin daha yönetilebilir hale gelmesiyle, piyasalar�n rahatlayaca�� dü�üncesindeyiz. Hedefimiz, Panasonic Life Solutions Türkiye olarak, ya�ad�klar�m�z� f�rsata çevirip, Panasonic’in globaldaki finansal disiplin ve stratejilerini takip ederek istikrarl� büyümek.

SIGNIFY CFO’SU AYDIN YA�CI:
Büyümeye olan inanc�m�z� koruyoruz
Gelece�e daha iyimser bakmam�z� sa�layan ana etken, art�k ne ile ve nas�l mücadele edebilece�imizi ö�renmi� olmam�z. �lk �ok dalgas�nda en büyük sorun, tam olarak ne ile kar��la��ld��n� anlamaya ve daha da önemlisi bu sürecin ne kadar sürece�ini öngörmeye çal��makt�.

Aradan geçen bir y�ll�k zaman diliminde, a�� çal��malar�yla ilgili geli�meler ve �irketlerin bu tarz bir krizde hayatta kalma ad�na kazand�� ö�renimler, ileriye yönelik iyimserlik olu�turdu. Benzer krizlerin olma olas�l�� her zaman mevcut; ama art�k haz�rl�k seviyemiz bir sene öncesine göre daha iyi.

�� HAC�MLER�NDE HIZLI TOPARLANMA OLACAK
Yeni ya�am tarz�m�z�, hatta de�i�en i� modellerimizi benimsememiz ve h�zl� adaptasyonumuzla birlikte, büyümenin artaca�� inanc�nday�m. Bilim insanlar�n�n i�aret etti�i sürelere bak�l�rsa, tam anlam�yla eskiye dönü�, 1-1,5 y�ldan önce olmayacak gibi. Ancak h�zlanan a��lanma ve toplumun ba��kl��n�n yükselmesiyle, i� hacimlerinde h�zl� toparlanma olacak. Kendi risk analizlerimizi yaparak, farkl� senaryolarda kar��la�abilece�imiz muhtemel riskleri hesapl�yoruz. Bunlar� bertaraf etmek için hareket planlar�m�z� de�erlendiriyoruz.

DO�A S�GORTA MAL� ��LERDEN SORUMLU GENEL MÜDÜR YARDIMCISI FEHM� ÖZBALKAN:
Bilinmezliklerimizin birço�u azald�
Pandeminin ba�lar�na göre çok daha iyimser durumday�z; çünkü bu zorlu süreçte, 1 y�ll�k çok k�ymetli bir tecrübemiz oldu. Birçok �ey ö�rendik, bilinmezliklerimizin baz�lar� hâlâ devam etse de birço�u azald�. Do�a Sigorta olarak, üretim aç�s�ndan �ansl� bir sektörde oldu�umuzu gördük.

Uzaktan çal��maya çok elveri�li, etkin bir üretim altyap�m�z oldu�unu ya�ayarak test ettik. Çok iyi yeti�mi�, sorumluluklar�n�n bilincinde bir insan kayna��na; esnek ve yeniliklere aç�k bir yönetim yap�s�na sahip oldu�umuzu da kan�tlad�k. Tüm bile�enleriyle bu esnek ve dinamik yap�n�n bizi sorunlarla ba�a ç�kmakta ne kadar güçlü k�ld��n�, neredeyse hiçbir önemli operasyonel s�k�nt�yla kar��la�madan problemleri çözebilece�imizi gördük.

“YEN� NORMAL”LER �LE HAREKET EDECE��Z
Biz görece olarak �ansl� bir sektördeyiz; fakat ekonominin tüm parçalar� toparlanmad�� sürece, bu dönem tam olarak geçmi� say�lamaz. Ne yaz�k ki, önümüzde hâlâ uzun bir yol var. Dünyadaki insanlar�n önemli bir k�sm� a��lanmad�� veya çok etkin bir ilaç bulunmad�� müddetçe de maalesef tam toparlanmadan bahsedemeyece�iz. Belki de pandemi; turizm ve yeme-içme gibi sektörlerde çok daha uzun soluklu, hatta kal�c� etki b�rakacak. Böylece eski bildi�imiz anlamda tam bir toparlanma olamayacak ve “Yeni Normal”ler ile hareket etmek durumunda kalaca��z.

SAP TÜRK�YE F�NANS D�REKTÖRÜ (CFO) BULU� F�DAN TÜFEKÇ�:
Daha deneyimliyiz ve gelece�e haz�r�z
Pandemi döneminde uçtan uca dijitalle�meye yat�r�m yapan kurumlar�n birçok konuda zaman kazand��n� ve çok daha h�zl� karar verebildi�ini deneyimledik. Art�k zorunluluk haline gelen dijitalle�menin etkisiyle, yeni bir dünya düzeni içerisinde bulundu�umuzu söylemek abart� olmaz.

Yeni bir finans anlay��n�n geldi�i ve �irketlerde de baz� rollerin yeniden tan�mland�� bir süreci ya��yoruz. Finans departmanlar� �irketin stratejilerine katk�da bulunurken, resme daha bütüncül bakarak daha çevik ve h�zl� kararlar al�nabilmesini de sa�l�yor. Gelecek çok h�zl� �ekillendi�i için uçtan uca dönü�üm için erken davranan kurumlar h�zl� yol al�yor. Pandeminin ba��nda pek çok kurum eksikliklerini gördü. �imdi, o noksanlar� tamamlama ve yola güçlenerek devam etme zaman�. 2020’ye göre; belirsizlikler ve zorluklar kar��s�nda daha deneyimliyiz ve gelece�e haz�r�z. Dolay�s�yla geçti�imiz y�la k�yasla çok daha iyimser ve ümitliyim.

“�Y�LE�ME SÜREC�NE G�RD�K” D�YEB�L�R�Z
Dijitalle�menin artmas� ve teknolojinin ihtiyaca uygun geli�mesiyle, bildi�imiz tüm göstergelerin de�i�ti�i bir döneme girdik. “�u zamanda toparlanaca��z” gibi net bir söylem pek do�ru olmaz; ancak dünyadaki a��lama çal��malar�yla birlikte “�yile�me sürecine girdik” diyebiliriz. Teknolojiye yat�r�m yapan firmalar, bu zorlu süreçten daha da h�zl� bir �ekilde ç�kacak ve yoluna devam edecek.

CARGILL GIDA ORTA DO�U, TÜRK�YE VE AFR�KA F�NANS D�REKTÖRÜ SONAT AKAT:
Pandemi sürecini yönetmeyi ö�rendik
Pandemide bir y�l� devirdik ve süreci yönetmeyi ö�rendik. A��lar sayesinde kal�c� çözüm de bulundu. Hayat henüz normale dönmedi; ama bu dönemin baz� kazan�mlar� da oldu. Öncelikle dijitalle�me, inan�lmaz ivme kazand�.

Mü�terilerimizle ve çal��anlar�m�zla dijital ortamda çal��may�, üretmeyi ö�rendik. Bunun kal�c� olaca��n� dü�ünüyor, bu alana yat�r�m yapmaya devam ediyoruz. Pandemide, sa�l�kl� g�da tedarik zincirinin hayati önemi de ortaya ç�kt�. Zorlu ko�ullarda, geni� bir co�rafyada kesintisiz hizmet verdik. Bunu, güçlü ekosistemimiz sayesinde ba�ard�k. �hracatta da ciddi bir ivme yakalad�k. Bölgemizin büyüme potansiyeline inan�yoruz ki, uzun soluklu yat�r�mlar gerçekle�tiriyoruz.

NORMALLE�ME SONRASINA HIZLI G�RMEK �ST�YORUZ
Y�l bitmeden toparlanmak için a��lanma h�z� tüm dünyada artmal�. Mevcut ko�ullara h�zl�ca adapte olmal�y�z. Tüm ekosistemimizin, süreci minimum hasarla atlatmas� ve insanlar�n en temel ihtiyac� olan g�daya sorunsuz ula�mas� için çaba harc�yoruz. Normalle�me sonras�na h�zl� girmek istiyoruz. Bu kapsamda; yeni nesil, sa�l�kl� ve sürdürülebilir ürünleri içeren projelere yo�unla�t�k.

OTOKOÇ OTOMOT�V MAL� ��LER GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ÖNDER KUTMAN:
Her risk durumu kendi f�rsatlar�n� yarat�r
Pandemi süreci hiç ku�kusuz, faaliyet gösterdi�imiz sektörleri önemli ölçüde etkiledi. Otokoç Otomotiv olarak, kurumlar�n sürdürülebilir ba�ar�s� için, temkinli olmak kadar iyimserli�in de benimsenmesi ve aralar�ndaki dengenin korunmas�n�n önemli oldu�una inan�yoruz.

Sürecin ba�lang�c�ndan bu yana temkinli olurken, iyimser kalmay� sürdürdük. Her risk durumu, kendi f�rsatlar�n� yarat�r. Bun f�rsatlar� de�erlendirirken, al�nan risklerin ölçülebilir ve yönetilebilir olmas� çok önemli. Salg�n ko�ullar�na kar��n, 2020 y�l�nda tüm faaliyet alanlar�m�zdaki pazar liderli�imizi daha da peki�tirmek için çal��t�k. 77 bini a�k�n yeni araç sat��yla, toplam pazar pay�m�z� yüzde 8,7’den %9,7’ye ç�kard�k. �kinci elde de kurumsal markalar aras�ndaki liderli�imizi koruduk. Araç kiralama i� birimimiz çerçevesinde pazar pay�m�z� art�r�rken, ciro pay�m�z� %5,9’a ta��d�k. Mü�teri memnuniyetini odak noktam�za alarak lider marka konumumuz için 2021’de de h�z kesmeden çal��yoruz.

EKONOM�, KADEMEL� OLARAK TOPARLANACAK
Önümüzdeki dönem aç�s�ndan en belirleyici etken, pandeminin nas�l devam edece�i olacak. Önlemler ve a��lamayla da ili�kili olarak, Covid-19’dan bir önceki y�l kadar etkilenmeyece�imiz görü�ündeyiz. 2021’in ikinci yar�s�yla birlikte ekonominin kademeli olarak toparlanma evresine geçece�ini öngörüyoruz.

DO�ANLAR HOLD�NG MAL� ��LER D�REKTÖRÜ TARIK AKSOY:
H�zl� ve sürdürülebilir büyümemiz sürecek
KDV indiriminin kal�c� hale gelmesi ve pandemi sürecinde insanlar�n evlerinde daha fazla zaman geçirmesinin, mobilya sat��lar� üzerinde olumlu etkilerini gördü�ümüz bir y�l� geride b�rakt�k. 2020’yi yüzde 60’�n üzerinde büyümeyle kapatt�k. FAVÖK (Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr) tutar�n� 3 kattan fazla art�rd�k. 2020’deki ma�aza ve fabrika yat�r�mlar�m�za daha da güçlü bir �ekilde devam ediyoruz. Üretimde h�z kesmiyoruz. Afrika’da da mobilya fabrikas� yat�r�m�na ba�lad�k. Amerika pazar�na Senegal’de kurulacak bu fabrika üzerinden girece�iz. Yeni dönemde, Amerika gibi stratejik ihracat pazarlar�na daha fazla odaklanaca��z. 2021’de de, 2020’ye benzer �ekilde h�zl� ve sürdürülebilir büyümemiz sürecek.

BORUSAN HOLD�NG CFO’SU BARI� KÖKO�LU:
�yimser olmak için birçok sebep var
2020 y�l�n�, Covid-19 salg�n�n�n derin izleriyle geride b�rak�rken, 2021 ve sonras�na daha iyimser bakmak için birçok sebep oldu�unu dü�ünüyorum. Türkiye’nin kendine özgü döngüleri sonucu içselle�tirdi�imiz yönetim anlay��, pandemi sürecinde do�ru refleksleri göstermemize ve do�ru kararlar almam�za yard�mc� oldu.

Grup olarak 2020’yi hedeflerimizin tuttu�u bir y�l olarak tamamlarken, �irketlerimizin bir k�sm�nda kârl�l��m�z�n katlanarak artt��n� sevinerek takip ettik. Dünya genelinde para politikas� ve kamu maliyesi kanal�yla benzeri görülmemi� destek paketleri h�zla devreye al�nd�. ��lerini bizim gibi do�ru yönetenler, fona eri�imde sorun ya�amad�. Bu çeviklik, önümüzdeki dönemdeki olas� aksakl�klar�n da geride b�rak�labilece�ine inanc�m�z� art�r�yor.

GÜÇLÜ B�R TOPARLANMA �HT�MAL DAH�L�NDE
�yimserli�imizi destekleyen bir di�er olgu ise a��lama, yeni ilaçlar ve t�bbi geli�melerin, 2021’in ikinci yar�s� itibar�yla hayat�m�z�n nispeten normale dönebilmesi aç�s�ndan inand�r�c� bir tablo çizmesi. Pandemi süreci tasarruflar�n�n tekrar tüketime ve yat�r�ma yönelmesiyle, 2021’de global çapta ekonomik aktivitede güçlü bir toparlanma da ihtimal dahilinde. Elbette bunun istenen h�zda gerçekle�mesi, salg�n�n seyrine ba�l�. Virüs varyantlar� gibi riskler halinde, tam toparlanma daha uzun bir takvime yay�labilir. Bu temkinli; ama iyimser bak�� aç�s�yla, 2021’i, daha farkl� yakla�t��m�z, riskleri izlerken f�rsatlar� da gözden kaç�rmamaya odakland��m�z bir y�l olarak görüyoruz.

BOYNER BÜYÜK MA�AZACILIK MAL� ��LER GENEL MÜDÜR YARDIMCISI SEZAY� AKSOY:
Sürecin olumlu yönde de�i�ebilece�ine dair göstergeler kuvvetli
Pandeminin ba�lad�� dönemde bilinmezlik vard�. Ma�azalar�m�z�n uzun süre kapal� kalmas�, kontrollü normalle�me döneminde mü�teri ziyaretlerinin istenilen seviyelerde olmamas� nedeniyle sürekli güncellenen planlarla hareket etmek durumunda kald�k. 2021’e, salg�n� ve etkilerini ö�renmi� �ekilde girdik.

Salg�n�n tüketici davran��lar�na etkisinin pandemi sonras�nda sürece�ini beklesek de, sürecin olumlu yönde de�i�ebilece�ine dair göstergeler kuvvetli. Ziyaret s�kl��nda azalma gözüküyor; ama bir seferde toplu al��veri� yapma oran�nda art��lar var. Fiziki ma�azalar, geleneksel al��veri� deneyiminin yan� s�ra, “omni-channel” bak�� aç�s�yla bütünle�en deneyim alanlar� olarak �ekilleniyor. Pandemi, e-ticarette güçlü bir s�çramaya neden oldu. Sektörün yakla��k be� y�lda kat edece�i yolu, bir seneden k�sa bir sürede ald�k. Bu dinamikleri farkl� senaryolarla ele alarak planlamalar�m�z� güncelliyor, çal��malar�m�za yön veriyoruz.

E-T�CARETTEK� BÜYÜME SEKTÖRE �Y� GELECEK
Ara�t�rmalara göre; Covid-19 ve ekonomik kriz, moda yöneticileri ve payda�lar�n�n yüzde 45'i için “2021'deki en büyük zorluk”. Avrupal� tüketicilerin yakla��k yar�s�, k�s�tlamalar ba�lad��ndan bu yana fiziksel ma�azalardan daha az al��veri� yapt�. Perakende anl�k de�i�imlerin çok oldu�u, dinamik bir sektör. E-ticaret ba�ta olmak üzere, gidilecek çok yolumuz var. E-ticaretteki büyümenin sektöre iyi gelece�ini ve yaralar�n bu sene olmasa da 2022’de sar�lmaya ba�layaca��n� dü�ünüyorum.

DHL SUPPLY CHAIN TÜRK�YE F�NANS D�REKTÖRÜ DEN�Z KELE�:
Birçok sektörde toparlanma, bu y�l gerçekle�ecek
Daha iyimser olmak için birçok etken var. “Toplumlar�n ve ekonomilerin büyük bölümü için toparlanma, y�l�n sonlar� itibar�yla gerçekle�ecek” diye ümit ediyorum. Bunun için en önemli ön ko�ul ise, sonbahar öncesi nüfusun en az 2/3’ünün a��lanmas�...

Lojistik sektörü olarak, hayat�n ve ekonomik aktivitenin devaml�l�� için kilit rolümüz nedeniyle pandemiden minimum seviyede etkilendik ve planlar�m�zda büyük bir de�i�iklik olmad�. Ancak önümüzü görebilmek, özellikle yat�r�m planlar� noktas�nda hareket alan�m�z� geni�letecek ve daha agresif olmam�z� sa�layacak.

BÜYÜME TAHM�NLER�NDE �Y�MSER B�R KONSENSUS VAR
Toparlanma için 9-12 ay ila 5 y�l aras�nda de�i�en öngörüler mevcut; ancak finans kurulu�lar�n�n 2021 y�l�na yönelik büyüme tahminlerinde iyimser bir konsensus var. Bu da birçok sektörde toparlanman�n bu y�l gerçekle�ece�i anlam�na geliyor. Fakat turizm, e�lence, ula��m, tekstil, in�aat ve gayrimenkul kiralama gibi baz� i� kollar�nda belirsizlikler sürüyor. Salg�n�n insanlar�n ev ve i� ya�am�nda b�rakaca�� etkilere ba�l� olarak, baz� sektörler veya meslek gruplar� aç�s�ndan, i�ler hiçbir zaman salg�n öncesine dönmeyebilir.

ARZUM MAL� ��LERDEN SORUMLU GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ARDA ALTINOK:
Tünelin ucundaki �� hissediyoruz
Pandemiyle geçen 1 y�l�n ard�ndan, �u an hepimiz, tünelin ucundaki �� hissediyoruz. Virüse kar�� çok �ey ö�rendik, daha bilinçliyiz. Ayr�ca a�� çal��malar� ba�lad�, baz� ülkeler toplum ba��kl��na ula�t� ve/veya ula�mak üzere...

Motivasyonumuzu hiç bozmad�k. Hep daha iyisine odakland�k ve tüketicilerimizin ihtiyaçlar�yla yak�ndan ilgilendik. Pandemide; insanlar�n öncelikleri, ya�am standartlar�, tüketim al��kanl�klar� de�i�ti ve de�i�meye devam ediyor. Arzum olarak biz de talepleri kar��layacak ürünlere yo�unla��yoruz.

SÜREÇ, 2022 YILINA KADAR UZAYACAK
Tam anlam�yla bir toparlanmadan bahsetmek için sadece ülkemizin de�il, dünyan�n önemli bir k�sm� toplum ba��kl��na ula�mal�. “Bu süreç, 2022 y�l�na kadar uzayacak’ diye dü�ünüyorum. Ekonomik aç�dan toparlanma biraz daha uzun sürecektir elbette. Bu konuda belirsizlikler çok. Ben iyimser gözle bak�yorum. Tahminler kadar büyük ekonomik y�k�m ya da yüksek enflasyonist ortam beklemiyorum. Ülkeler, do�ru para ve maliye politikalar�yla bu zorluklar� a�acakt�r. Bu anlamda 2022 iyi de�erlendirilmeli.