BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

�� HAYATINDA BA�ARILI OLMANIN YOLU CESARETTEN GEÇER

T�rkiye'nin en �ok merak edilen isimlerinin ba��nda geliyor. Herkes onun ba�ar�s�n�n ard�ndaki s�rr� ke�fetmek istiyor. Biz de onun gen�lere ve insan�m�za alt�n de�erindeki ��tlerine kulak kabartt�k. �� d�nyas�n�n duayeni, Fiba Holding Y�netim Kurulu Ba�kan� H�sn� �zye�in ile giri�imcilikten liderli�e, evrensel de�erlerden e�itime kadar bir�ok konuyu konu�tuk. Bu r�portajda 75 ya��ndaki �zye�in'i hayat�, felsefesi, �al��ma al��kanl�klar�, bilinmeyenleriyle tan�yacak, bug�n geldi�i noktan�n ard�nda yatan '�al��mak' s�zc��n�n de�erine daha �ok varacaks�n�z.

Giri�imcili�e, iyili�e ve hayata dair… Kolundaki biricik alt�n bilezik, ald�� e�itimdi. �lk sermayesi ise diplomalar�... 22 Temmuz 1944, �zmir do�umlu Hüsnü Özye�in o ‘sermayeden’ bir dünya kurdu. �� hayat�na bir profesyonel olarak ba�lam��, bankac�l�kta en genç müdür olarak sivrilmi�ti. Kurdu�u ve büyüttü�ü Finansbank’� 19 y�l�n sonunda satt��nda en büyük yabanc� sermaye yat�r�m� gerçekle�ti. F�BA Holding ile yat�r�mlar�na devam eden Özye�in’in sosyal sorumluluk projeleri, Özye�in Üniversitesi’nin kurulu�uyla ba� döndüren temposu hiç dinmiyor. Türkiye’nin en zengin i� insanlar� s�ralamas�nda zirvelerde yer al�yor; ancak o bu listeden çok, ‘gönlü zenginler’ aras�nda yer almay� önemsiyor…

8 M�LYON DOLARA KURUP 5.5 M�LYAR DOLARA SATTIM
Hayâllerinizi hayata geçirirken maddi kaynaklara nas�l ula�t�n�z?
Y�llar önce kendi bankam� kurmaya karar verdi�imde iki evimi ve arabam� sat�p, kiraya ç�km��t�m. 8 milyon dolar sermayem vard�, 19 y�l sonra 5.5 milyar dolara satt�m. Uluslararas� çapta, ayn� sektörde bunun benzeri bir olay daha yok. Türk insan� giri�imci. Dünyadaki ba�ar�lar�m�z�n daha fazla konu�ulmas� gerekiyor, bizim gibi örnekler herkese moral veriyor.

ÇALI�ANLARIMIZLA B�RL�KTE GÜLÜP, B�RL�KTE A�LADIK
Finansbank’�n ba�ar� öyküsünden söz eder misiniz?
Finansbank 24 personel ile i�e ba�lad�. �lk kuruldu�unda bu kadar ilerleyece�ini dü�ünmemi�tim. O zamanlarda Türkiye’de ve yurt d��nda e�itimini alanlar� tercih ettik. 28-30 ya�lar�ndayd�lar. Personelimizin gençlerden olu�mas�n� istedim ve gelece�in bankas�n� hayâl ettim. ��in en enteresan taraf�, sat��a ç�kard��mda çal��an say�s� 7.300 ki�iye ula�m��t�. Herkes benim için ailenin bir parças�yd�. Onlar güldüklerine güldüm, a�lad�klar�nda a�lad�m. Bugün birçok büyük kurumun müdürlerinin ço�u Finansbank’ta yeti�mi�tir. Londra ve Cenevre’de birçok Finansbankl�n�n çal��t��n� görürsünüz. Finasbankl� olmak bir kültür meselesi.

��TE L�YAKATA ÖNEM VER�LMEL�
Bir i�in ba�ar�s�nda en önemli etken nedir?
Elbette o i�in yöneticisi ve ekibi. Tüm giri�imlerimizde i�in ba��na, liyakatine ve ba�ar�s�na inand��m�z arkada�lar�m�z� getirmeye, onlarla birlikte olu�turaca��m�z hedefler do�rultusunda kendilerine maksimum hareket serbestisi tan�maya gayret ediyoruz.

�NSAN SEÇ�M� KADAR MOT�VASYON DA ÇOK ÖNEML�
“Ekip Ruhu” sizin için ne ifade ediyor?
�nsanlar� sadece seçmek önemli de�il, motive etmek de çok önemli. ��, sadece genel müdüre prim vermekten geçmiyor. Bir kurulu�un en alt kademesini ne kadar mükâfatland�r�rsan�z o kurum da o kadar ileriye gider. Mesela; Finansbank’ta �öyle bir uygulama yapm��t�m. Güvenlik görevlileri s�cak-so�uk demeden d��ar�da bekliyorlard�. “Onlar� nas�l motive ederim?” diye dü�ündüm. “Mü�teriler veznede fazla oldu�unda sizler kredi kart� talep formu dolduracaks�n�z” dedim. Onaylan�rsa prim vaat ettim. 300 lira alan, 900 TL maa�a dahi ula�t�.

‘GOLDMAN SACHS’ PROGRAMIYLA KADINLARA DESTEK
StartUp ekosisteminin geli�iminde nas�l rol al�yorsunuz?
Türkiye’de StartUp, yakla��k 10 y�l önce konu�ulmaya ba�land�. Özye�in Üniversitesi’nde Türkiye’de ilk defa giri�imcilik lisans program�n� ba�latt�k ve inovasyon merkezi kurduk. Dünyada sadece 21 ülkede uygulanan “Goldman Sachs” program�n� gerçekle�tirdik ve kad�nlara destek verdik. Yeni istihdam�n giri�imciler, küçük ve orta boy �irketler taraf�ndan yarat�laca��na inan�yoruz. Türkiye’de 2010’da giri�imlerin 11’i 19 milyon dolar, 2017’da 167’si 177 milyon dolar yat�r�m ald�. Bu konuda zamanla Avrupa’daki baz� ülkeleri yakalayaca��z.

DO�RU ZAMANDA DO�RU F�YATA SATMAK…
Grubunuza güç katan al��kanl�klar�n�z� s�ralaman�z� rica etsek?
Biz, birden fazla sektörde faaliyet gösteren bir grubuz ve dinamik bir yap�m�z var. Giri�imcilerin ba�ar�s�n�, sadece bir i� koluna girmek ve büyütmek de�il, do�ru zamanda ve do�ru fiyata satmakt�r. Finansbank ve Kumport Liman� en fazla de�er katt��m�z �irketler ve ba�ar� öykülerimiz oldu.

YATIRIMLARIMIZI GELECEK NES�LLERE AKTARIYORUZ
Gerçekle�tirdi�iniz en önemli yat�r�mlar�n�zdan bahseder misiniz?
Sosyal yat�r�mlar�m�z, yani vak�flar�m�z ve Özye�in Üniversitesi… Bunlar grubumuza güç katan en önemli varl��m�z ve art�k al��kanl��m�z�n bir parças�. Özye�in Vakf� ve e�im Ay�en’in kurdu�u Anne Çocuk E�itim Vakf� arac�l��yla ba�ta e�itim alan�nda milyonlarca insan�n hayat�na dokunuldu. E�itimde f�rsat e�itli�i için okullar, burslar ve e�itim programlar� sa�land�.
Özye�in Üniversitesi ise yüksekö�retimde örnek giri�imci ve yenilikçi kurum. Gelecek nesillere bunlar� aktarmaktan daha büyük bir mutluluk ve güzel bir al��kanl�k olabilir mi?

�ANIMIZI DÜNYAYA YAYMALIYIZ
Bugün mevcut olan pek çok i� kolunun çok de�il, 5 y�l önce olmad��n� görüyoruz. Amac�m�z ne olmal�?
Hepimizin amac�, �an�m�z� dünyaya yaymak olmal�. Sadece Türkiye’ye de�il, blockchain, büyük veri ve yapay zekâ gibi kavramlar�n gün geçtikte hâkim olmaya ba�lad�� bir dünyaya mezunlar yeti�tirmeliyiz. Bir ö�rencimiz yurt d��ndan beni aray�p “Dünyaca ünlü bir �efle birlikte çal��yorum” dedi�inde gurur duyuyorum. 5 hukuk fakültesi mezunumuz, avukatl�k bürosu aç�p ziyaretime geliyor. Ben de onlara rekabet ederek kendilerini geli�tirmeleri için onlara destek oluyorum. Türk üniversiteleri muazzam bir meydan okumaya sahip.

G�R��MC� MEZUNLAR VEREN B�R ÜN�VERS�TE...
Özye�in Üniversite’si olarak neler yap�yorsunuz?
Ülkemize StartUp ordusu laz�m, dolay�s�yla “Giri�imci mezunlar verecek bir üniversite kurmam gerekiyor” dedim ve bu inançla hareket ettim. Bugün, ö�rencilerimizin giri�imleriyle gurur duyuyorum. Çok say�da �irketin kurulu�una destek verdik. ÖzÜ-X binam�zda herkese aç�k, StartUp’lar� destekleyen bir ortam yaratt�k.

MUSK’UN OYUNBOZANLI�I Ç�NL�LERE YARADI!
Hem yurt d��nda hem de yurt içinde en üst düzeyde kabul gören Tesla’n�n yarat�c�s� Elon Musk, sizce neler ba�ard�?
Elon Musk otomotiv sektöründe oyunu bozdu ki, bu durum san�lan�n aksine ABD’lilere de�il, en çok Çinlilere yarayacak. Kartlar yeniden da��t�ld� ve Çinliler kârl� görünüyor. �imdiye dek dünyada yakla��k 4 milyondan fazla elektrikli araç sat�ld�. Bu y�l 2.7 milyon olarak gerçekle�mesi beklenen sat�� rakamlar�nda Çin, küresel talebin %60'�n� olu�tururken, artan trendin de lokomotifi. Çinliler çok sab�rl� ve çok büyük sermayeye sahip. Daha önce Volvo'nun otomobil departman�n� sat�n alan Geely, 2019'dan itibaren tüm modellerinin ya tamamen elektrik motorlu ya da hibrit olaca��n� ilan etmi�ti.

QNB Finansbank'�n 30. y�l kutlamas�nda bankan�n eski ve yeni tüm genel müdürleri bir araya gelmi�ti. (Soldan sa�a) Temel Guzelo�lu, Onur Umut, Fevzi Bozer, Hüsnü Özye�in, Ömer Aras, Sinan �ahinba�'a plaket sunulmu�tu.

GEELY, DÜNYADA ROLLER� DE��T�R�YOR
Çinliler nereye gidiyor?
Volvo ve Lotus gibi markalar�yla dikkati çeken ve kurucusu Li Shufu olan Geely, Mercedes-Benz’i de bünyesinde bulunduran Daimler’in en büyük hissedarlar�ndan biri olmu�tu. Çin, fosil yak�tl� olarak da nitelendirilen dizel ve benzinli araçlar� yasaklayacak. Zira emisyonda dünyadaki en kötü ülke. Ocak ve �ubatta Pekin’e giderseniz nefes alamazs�n�z. Bu noktada ABD’de de 2030’a kadar 200 milyon adet otomobilin yollardan çekilece�i tahmin ediliyor. Çünkü ABD’lilerin harcad�� benzin paras� y�lda 10 bin dolar. Ço�u ki�i arac�n� sat�p Uber kullanacak.

VEHB� KOÇ, �HSAN DO�RAMACI VE SAKIP SABANCI’YI RAHMETLE ANIYORUM
�� dünyas�nda en be�endi�iniz liderler kimler?
Ülkesine, demokrasiye, içinde yeti�ti�i toplumun kültür ve de�erlerine, insanl�k miras�n�n getirdi�i evrensel ilkelere sayg�l� tüm liderler, benim nezdimde makbul i� insanlar�. Bunlar olmadan maddi dünyadaki ba�ar�lar kal�c� olmuyor…
En güzel örnekleri, benim de çok �ey ö�rendi�im ba�ta Vehbi Koç, �hsan Do�ramac� ve Sak�p Sabanc�’y� mutlaka rahmetle anmak isterim. Kaybetti�im iki dostum; Mustafa Koç ve Feyyaz Berker de sadece i� dünyas�nda de�il, e�itim ve kültür alanlar�nda projelere önderlik eden ve Türkiye’ye kal�c� hizmetler sa�layan insanlar. Bugün geldi�imiz noktadan ziyade, arkam�zda neler b�rakt��m�z, nerelerde de�er katt��m�z önemli.

�T�BAR ZOR KAZANILIR; AMA KOLAY KAYBED�LEB�L�R
Sizce itibar nedir?
�tibar, ticari hayat�n bütün alanlar�nda çarpan etkisi yapan bir özellik. Hem hedef kitlenizin sat�n alma davran��lar�n� sizin ad�n�za olumlu yönde etkiler, hem nitelikli insan kaynaklar�n�n size ula�mas�n� sa�lar, hem �irketlerinizin pazar de�erlerini art�r�r, hem de olas� krizlerden çok daha az etkilenmenizi sa�lar. Zor kazan�l�r. Dikkat edilmezse kolay kaybedilebilir. Bu nedenle sürdürülebilirlik, önemli bir sigortas�.

K�TABIM 40 B�NDEN FAZLA SATTI
'Bir Dünya Kurmak-Hüsnü Özye�in’in Ya�am Öyküsü’ kitab�yla ilgili dü�ünceleriniz?
Burada anlatt�klar�ma ve daha fazlas�na kitab�mda da yer verdim. Gururla söylüyorum ki, 40 binden fazla satt�. Bir ara ilk numaraya ç�kt�. Aile dostum Zülfü Livaneli Bey’inki ise ikincili�e dü�tü. Beni aram�� ve “Sana bir rakip geldi” demi�ti. Fiyat�n� art�rmad�m. Enflasyonla mücadeleye destek oluyorum.

RUSYA’DAK� D�L OKULUNDA MÜTH�� B�R TECRÜBE…
En k�ymetli ba�ar�s�zl��n�z nedir?
Rusya’da dil okulu olarak kurdu�umuz Wall Street Institute bu anlamda önemli bir örnek. B�rak�n para kazanmay�, �irketin kasas�na ek para koyarak satabildik. Bunlar�n yan� s�ra, bilmedi�im bir i�e girerken o sektörde olanlara dan��maya ve gerekti�inde ortak almaya çok dikkat ederim.

“B�Z BUNU YAPAMADIK” DEMEY� Ö�REN�N
Neyi öngöremediniz? Nas�l bir ders ald�n�z?
Bazen büyük bir hevesle kurdu�un bir i�ten de zarar�na da olsa vazgeçmeyi de bilmek, “Biz bunu yapamad�k” deme cesaretini göstermek gerekebiliyor.

ÖZYE��N’�N L�DERL�K ÖZELL�KLER�
- Liderlikte cesaret kadar önemli olan cesaretlendirme özelli�i olmal�.
- Ki�ileri motive edebildi�iniz ölçüde ba�ar�l� olursunuz.
- Yapt��m�z her i�ten müthi� keyif al�yorum.
- Çok say�da giri�imim oldu. Çünkü bir i�i s�f�rdan kurmak ve geli�ti�ini görmek bana her zaman mutluluk verdi. Giri�imler kurmaya devam ederken, yenilerine de yol açmak gerekti�ine inan�yorum.
- Bir bankac� olarak profesyonel hayata ba�lad�m. O nedenle rakamlar konusunda çok detayc�y�m. Ancak bir giri�imcinin detaylarda bo�ulmadan büyük resmi görebilmesi ve hedefi iyi belirmesi de �art.

ÖZYE��N’�N GENÇ G�R��MC�LERE TAVS�YELER�
- Giri�imciyseniz, her �eyinizi ortaya koyarak risk al�n.
- Özgüven sahibi olun; ba�ar�s�zl�klar�n� da f�rsat olarak görüp y�lmay�n.
- Sevdi�iniz i�i yap�n, i�inize a��k olun ve çal��arak deneyim kazan�n.
- Sadece kar��NIZA ç�kan f�rsatlar� de�erlendirmeyin, kendi �ans�n�z� da yarat�n.
- Çok çal��n, ve hayâl kurun ve gelecek için tasar�m yap�n.

ÖZYE��N’�N GÜNLÜK TEMPOSU
- Bir i� insan�n�n günlük temposu, plan-programlama ve zaman yönetimiyle düz orant�l�. Bunlar� yapmad��n�zda ‘yo�un’ kavram� hayat�n�za girmeye ba�lar.
- Cumartesileri dahil çal��r�m; ama hiç bir zaman “çok yo�unum” diye �ikâyet etmem.
- Günlerim çok farkl�. Kimi zaman holdingde toplant�larda, telefonlarla ve gelen raporlar�, e-mailleri okumakla geçebiliyor.
- Ofis d��nda saha ziyaretleri, Anadolu seyahatleri gerçekle�tiriyorum.
- Özye�in Üniversitesi’nde ö�rencilerle yapt��m�z bulu�malardan daha fazla keyif al�yorum.

�� NSANLARI, HÜSNÜ ÖZYE��N �Ç�N NELER SÖYLED�?
- Ki��l� Yönetim Kurulu Ba�kan� Abdullah Ki��l�: F�BA’n�n muhte�em yürüyü�ünden çok mutluyuz. Hüsnü Özye�in, hem Fiba hem de Türkiye için çok faydal� ve ülkemizin gurur duydu�u i�ler yap�yor. Türkiye ve Fiba büyüyor.
- Torunlar GYO Yönetim Kurulu Ba�kan� Aziz Torun: Fiba ile ticari ili�kilerimiz geçmi�e dayan�yor. Hüsnü Özye�in, i� adam� olarak örnek alaca��m�z bir ki�i. �n�allah bundan sonras� için de ülkemize hay�rl� yat�r�mlar yapar.
- MUDO Kurucusu ve Onursal Ba�kan� Mustafa Tavilo�lu: Hüsnü Özye�in, ne yaparsa en iyisini yapar.
- LC Waikiki Yönetim Kurulu Ba�kan� Vahap Küçük: Hüsnü Özye�in ve Fiba Grup, bereketli, do�ru projeler yap�yor.

Seyfettin BAYRAM - s.bayram@businesslife.com.tr