KÂRLILIK ANAHTARI

• Haberler
• 1.11.2022
• 1503 okuma
• Twitter'da Paylaþ

91 yaþýndaki Warren Buffet yüksek enflasyon ortamýna dair çok basit bir tavsiyede bulunuyor 'Bir konuda fevkalade iyi olun'. 20. yüzyýlýn en baþarýlý yatýrýmcýlarýndan biri olan Buffet, 'yetenekli olduðunuz konuya odaklanýrsanýz enflasyondan etkilenmezsiniz' diyor. Þirketlerin de öne çýkan yetenek ve farklýlýklarýna odaklanma zamaný. Çünkü yüksek enflasyon ve dalgalý Türk Lirasý döneminde CFO'larýn iþi oldukça zor.

Peki yeni dönemde, enflasyon muhasebesi için ne gibi hazýrlýklar yapýlýyor? Bu sayýmýzda, Türkiye’nin en etkili CFO’larýnýn þirketlerin gerçek karýlýklarýný bilmeleri için neler önerdiðine bakýyoruz.

OTOKOÇ OTOMOTÝV’ÝN ENFLASYON MUHASEBESÝ’NE BAKIÞ AÇISI NASIL? PEGASUS, ENFLASYON MUHASEBESÝ’NDE HANGÝ KONU BAÞLIKLARINA DÝKKAT ÇEKÝYOR? SAP TÜRKÝYE’YE GÖRE, ENFLASYON MUHASEBESÝ’NDEKÝ ÖNEM ARZEDEN KONULAR NELER?

Yayýn Kurulu Üyemiz Ayþe Burcu Arslan sordu, CFO'lar yanýt verdÝ. Özel araþtýrmamýzýn detaylarý

Dr. Önder M. Kutman / Otokoç Otomotiv Mali Ýþlerden Sorumlu Genel Müdür Yardýmcýsý
Enflasyon muhasebesi gerekli hale geldi
Son üç yýlýn enflasyonu %100’ün üzerine çýktýðý için uluslararasý muhasebe standartlarýna göre enflasyon muhasebesi uygulamasý gerekli hale geldi. Ancak kanuni finansal tablolarýn enflasyon muhasebesine geçiþi ile ilgili belirtilen tarih 2023 yýl sonunu iþaret ediyor.

Biz Otokoç Otomotiv ve Koç Topluluðu’nun bir parçasý olarak proaktif davrandýk. 2021 sonundan itibaren hazýrlýklarýmýza baþladýk. Tüm iþ alanlarýmýza gerekli bilgilendirmeler yapýldý. Eðitim çalýþtaylarý düzenlendi ve bir rehber hazýrlandý. Sonuç itibarýyla 2022 yýl sonu uluslararasý muhasebe standartlarýna uyumlu enflasyon muhasebeli ve enflasyon muhasebesiz olarak finansal tablolarýmýzý iki versiyonlu olarak hazýrlayacaðýz.

Þirketler belli KPI setleri oluþturmalý

Þirketlerin gerçek karlýlýklarýný bu konjonktürde takip edebilmeleri için belli KPI setleri oluþturmalarý gerekir. Rutin takip edilen brüt kar marjý, vergi öncesi kar marjý ve öz sermaye karlýlýðý oranlarýnýn yanýnda tüm göstergelerin ve finansal büyüklüklerin enflasyon oranlarý ile “deflate” edilerek deðerlendirilmesi daha doðru olacaktýr. Bunu yaparken hem halkýn alým gücünü dikkate alarak hesaplanan tüketici enflasyonunu, hem de firmalarýn üretim maliyet artýþlarýný dikkate alan üretici enflasyonunu unutmamak gerekir. Ýçinde olduðumuz dönemde her þirketin kendi maliyet artýþlarýný (finansman maliyetleri dahil) dikkatle izlemesi ve bunun ne kadarýný piyasaya fiyat artýþý olarak yansýtabileceðini hesaplamasý gerekir. Sektörden sektöre deðiþkenlik gösterse de üfe oranýnýn tüfenin üzerinde olduðu gerçeði þirketlerin çoðunda reel kar marjlarýnýn azalmasýna neden olmaktadýr.

Takip edilmesi gereken en önemli unsurlardan biri de sürdürülebilir karlýlýktýr. Deðindiðim konulardan dolayý kar marjlarý gerilese de þirketlerin, verimlilikleri arttýrýcý projelerle, süreçlerini gözden geçirerek, valör gün sayýlarýný azaltarak maliyetlerini aþaðý çekmeleri mümkündür.

Barbaros Kubatoðlu / Pegasus Hava Yollarý Finans Genel Müdür Yardýmcýsý
Sabit kýymetler stoklar ve uçuþ yükümlülüðü…

Enflasyon muhasebesi bizim gibi halka açýk þirketlerde hem yasal kayýtlar hem de TMS’ye uygun hazýrlanan raporlarý etkilemesi açýsýndan önemli. Bizim þirket olarak TMS’ye göre hazýrladýðýmýz mali tablolarda fonksiyonel para birimimiz Avro olduðu için, bu kýsýmda enflasyon muhasebesi uygulanmasýnýn etkisi sýnýrlý olacaktýr. Ancak, TL olarak tutulan yasal kayýt tarafýnda enflasyon muhasebesi kapsamýnda endekslemeye tabi tutulacak parasal olmayan kalemlerle ilgili hazýrlýklarýmýzý yapýyoruz. Özellikle yoðun datanýn olduðu sabit kýymetler, stoklar ve uçuþ yükümlülüðü gibi kalemlerimizin mevcut yapýlarýnýn enflasyon muhasebesi kapsamýnda endekslemeye uygun olup olmadýðýnýn analizi ve gerekli deðiþikliklerin yapýlmasý, enflasyon muhasebesine hazýrlýk anlamýnda en önemli gündem maddelerimiz diyebilirim.

Ýki açýdan þirketlerin gerçek kârlýlýklarý

Þirketlerin gerçek karlýlýklarýný iki açýdan deðerlendirmek isterim. Ýlki toplam þirket kârlýlýklarý açýsýndan… Burada da satýþ ve gelir arasýndaki iliþki en önemli konulardan biridir. Þirketlerin ürettiði mal ve hizmetleri sattýklarýnda ortaya çýkan tutarlar gelirin kaydedilmesi prensipleri doðrultusunda kâr-zarar tablosuyla iliþkilendirildiklerinden; satýþ-gelir arasýndaki iliþki gerçek kârlýlýklarýn bilinmesi konusunda önem arz eder. Benzer þekilde henüz kayýtlara alýnmamýþ ancak tahakkuku gerçekleþmiþ giderlerin takibi de oldukça önemlidir. Bu tarz giderlerin en olasý tutarlarýyla hesaplanarak tahakkuk ettirilmesi, kâr-zararýn gerçeðe yaklaþmasý açýsýnda önemlidir. Bu kapsamda, örneðin bizim sektörümüzde uçak biletleri satýldýðýnda yükümlülük olarak kaydedilirken, uçuþ gerçekleþtiðinde gelir tablosuna hasýlat olarak yazýlýr. Benzer þekilde, farklý ülkelerden almýþ olduðumuz yakýt, yer hizmetleri vb. giderlerin faturalarýnýn bize ulaþmasý zaman alsa da, biz uçuþa ait parametreleri ve anlaþma fiyatlarýný kullanarak gerçeðe en yakýn gider tahminlerini yaparak gider tahakkuklarýmýzý yaparýz.

Kârlýlýk ölçümlenmesine yönelik ikinci açý ise ürün kârlýlýklarýnýn ölçümlenmesiyle ilgili... Mümkün olduðunca ürünle birebir iliþkili gelir ve giderlerin ayýklanarak direkt olarak ürün kârlýlýklarýnýn oluþturulmasý ve diðer genel giderlerin de saðlýklý ve mantýklý daðýtým anahtarlarýyla ürünlere paylaþtýrýlmasý, ürün kârlýlýklarýnýn tespiti açýsýndan çok önemlidir. Daðýtýmla gelen giderlerin aðýrlýðýna baðlý olarak; daðýtým anahtarlarýnýn farklý kullanýlmasý ürün kârlýlýklarýnýn yanlýþ ölçümlenmesine neden olabilir. Bu anahtarlarý belirlerken þirket dinamiklerinin yaný sýra sektör uygulamalarýnýn da takip edilmesinde fayda olduðunu düþünüyorum. Havacýlýkta bu kapsamda kullanýlan en temel ve yaygýn daðýtým anahtarlarýndan biri ASK þeklinde kýsalttýðýmýz Arz edilen koltuk km parametresidir. Örneðin, bu parametre hem uçaðýn koltuk kapasitesini hem de uçuþ mesafesini ayný anda dikkate aldýðýndan, maliyet bazýna paralel bir operasyonel figür olmasýndan kaynaklý olarak havacýlýk sektöründe yaygýn olarak kullanýlýr.

Buluþ Fidan Tüfekçi / SAP Güney Avrupa ve Frankofon Afrika Bölgesi (SEFA) ve SAP Türkiye CFO'su
Arýndýrma, hesaplama ve karþýlaþtýrma önemli
Geçmiþte þirketlerin mali tablolarýnda çok sýk rastlanan "yeniden deðerleme” kavramý, 2003 yýlýnda yapýlan deðiþiklikle yerini “enflasyon düzeltmesine” býraktý. 2004’te bir kere uygulanan enflasyon düzeltmesi, o dönemde yaþanan olumlu ekonomik geliþmeler sonucunda kaldýrýldý. Ancak son dönemde enflasyonun yeniden yükselmesiyle birlikte enflasyon etkisi yeniden gündeme geldi.

Çünkü iþletmeler karar alýrken, özellikle de stratejik kararlar verecekleri zaman, mali tablolarýna bakarlar. Enflasyonun yüksek olduðu durumlarda, iþletmelerin mali tablolarýný önce enflasyondan arýndýrmasý, ardýndan hesaplama ve karþýlaþtýrma yapmasý önemlidir. Aksi takdirde alýnacak kararlarda hataya düþme riski yüksektir.

Ýþletmeler, mali tablo kalemlerinin enflasyonun etkilerinden arýndýrýlmasý için enflasyon muhasebesine ihtiyaç duyar. Enflasyon muhasebesi uygulamasýndaki önemli unsurlardan biri, finansal kayýtlarýn içeriklerinin ayrýntýsýyla birlikte takibidir. Bunun için de güçlü bir ERP (kurumsal kaynak planlama) sistemi ve muhasebe altyapýsý gerekir. SAP Türkiye olarak raporlama ve muhasebe birimlerimiz sayesinde ayrýntýlara ulaþma konusunda hazýrlýklýyýz. Ayrýca SAP sistemlerini kullanan müþterilerimiz de sunduðumuz altyapýyla, doðru verilerle doðru kararlar alabiliyor.

Ýþin sürdürülebilirliði adýna þirketlerin gerçek kârlýlýklarýný bilmeleri önemli

Kârlýlýk, þirketlerin en önemli baþarý göstergelerinden biridir. Kâr ayný zamanda iþletmeler için bir denetleme unsuru, verimli çalýþmayý özendirme yöntemi ve elbette ki hepsinden önemlisi faaliyetlerini ve varlýðýný sürdürme aracýdýr. Bu sebeple þirketlerin gerçek kârlýlýklarýný bilmeleri, iþin sürdürülebilirliði adýna büyük önem taþýr. Gerçek kârlýlýðý ölçmenin yolu muhasebe ve raporlama prensiplerini doðru ve zamanýnda uygulamaktan ve anlýk doðru raporlama yapmaktan geçiyor. Bunun için de iþletmelerin etkin ve doðru bir altyapý oluþturmasý gerekiyor. Örneðin servis odaklý danýþmanlýk projelerinde, proje bazlý kârlýlýðýn takip edilmesi için hem organizasyonlarýn hem de sistemlerin doðru, etkin ve hýzlý hareket edebilecek yetisinin olmasý saðlanmalýdýr.

---