TÜRKÝYE EKONOMÝSÝNDE 2020 NASIL GEÇTÝ?

• Haberler
• 1.01.2021
• 6668 okuma
• Twitter'da Paylaþ

"Acýsý ve tatlýsý ile bir yýl daha geride kaldý" demeyi çok isterdik... Güzel kelimeleri kullanmayý çoktan unuttuk; çünkü dünya ve Türkiye için 2020 çok; ama çok zorlu geçti. Çin'in Wuhan kentinde ortaya çýkan, ardýndan Dünya Saðlýk Örgütü'nün (WHO) pandemi ilan ettiði yeni tip koronavirüs salgýný, global bir krize yol açtý. CovId-19'un neden olduðu hýzlý ve büyük þok ile alýnan önlemler, ekonomileri ciddi bir daralmaya sürükledi. Hatta Dünya Bankasý bunun, Ýkinci Dünya Savaþý'ndan bu yana en derin durgunluðu yansýttýðýný aktardý. Küresel ekonominin yüzde 2,5'luk büyüme öngörüsünde rakamlar revize edilerek %5,2'lik küçülme tahminine yer verildi. Bitmek bilmeyen elim olaylar ile bir seneyi daha ardýmýzda býraktýk. Ülkemiz ekonomisinde yaþanan önemli hadiseleri sizler için derledik. Ýþte 2020 Türkiye'sinin finansal özeti...

100 MÝLYAR LÝRALIK 'EKONOMÝK ÝSTÝKRAR KALKANI' PAKETÝ
18 MART– Hükümet, koronavirüs salgýnýn etkilerini azaltmak için “Ekonomik Ýstikrar Kalkaný” adýný verdiði paket ile 100 milyar liralýk bir kaynak setini devreye aldý. Açýklamayý, Çankaya Köþkü'ndeki Koronavirüsle Mücadele Eþ Güdüm Toplantýsý'nýn ardýndan Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan yaptý.

3 OCAK– 2019 yýlýnda ihracat, bir önceki yýla göre yüzde 2,04 artýþ ile 180 milyar 468 milyon dolar olarak gerçekleþti. Ýthalat ise %8,99 azalýþ ile 210 milyar 394 milyon dolar oldu.

8 OCAK– Rus doðal gazýný Türkiye'ye ve ülkemiz üzerinden Avrupa'ya nakledecek “TürkAkým Doðal Gaz Boru Hattý” hizmete açýldý. Törene, Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan, Rusya Devlet Baþkaný Vladimir Putin, Sýrbistan Cumhurbaþkaný Aleksandar Vucic ve Bulgaristan Baþbakaný Boyko Borisov da katýldý.

15 OCAK– Bilgi Teknolojileri ve Ýletiþim Kurumu (BTK), Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliði’nin kararý üzerine Wikipedia'yý eriþime açtý.

MERKEZ BANKASI’NDAN HAZÝNE'YE, 40,5 MÝLYAR TL
20 OCAK– TCMB’den, Hazine'ye 40,5 milyar lira aktarýldý. Ankara’daki olaðanüstü genel kurulda, 35,2 milyar TL kâr payý avans tutarý ve 5,3 milyar TL ihtiyat akçesinnin hissedarlara daðýtýmýna baþladýðý açýklandý.

30 OCAK– Eski TCMB Baþkaný Murat Uysal, enflasyonun 2020 yýl sonunda yüzde 8,2 olarak gerçekleþeceði, 2021’de %5,4’e geriledikten sonra orta vadede %5 düzeyinde istikrar kazanacaðýnýn tahmin edildiðini söyledi.

3 ÞUBAT– Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ocakta aylýk bazda yüzde 1,35, Yurt Ýçi Üretici Fiyat Endeksi (YÝ-ÜFE) %1,84 arttý. Yýllýk enflasyon TÜFE’de %12,15, YÝ-ÜFE’de %8,84 oldu.

TÜRKÝYE NÜFUSU 83 MÝLYONU GEÇTÝ
3 ÞUBAT– Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK) “Adrese Dayalý Nüfus Kayýt Sistemi 2019 Sonuçlarý”ný açýkladý. Türkiye'nin nüfusu, 2019'da, bir önceki yýla göre 1 milyon 151 bin 115 kiþi artarak 83 milyon 154 bin 997 kiþi oldu. Yýllýk nüfus artýþý binde 13,9'a geriledi.

14 ÞUBAT– Rekabet Kurulu, Google hakkýnda yürütülen soruþturma sonucunda, 98,3 milyon lira idari para cezasý verilmesini kararlaþtýrdý.

BÝR GÜNDE 81 MÝLYON LÝTRE BENZÝN VE MOTORÝN SATILDI
11 MART– Enerji Petrol Gaz Ýkmal Ýstasyonlarý Ýþveren Sendikasý (EPGÝS) verilerine göre; Türkiye'de ilk Covid-19 vakasýnýn açýklandýðý 11 Mart'ta, 70 milyon 9 bin 355 litre motorin ve 10 milyon 897 bin 598 litre benzin satýþý gerçekleþti. Bu rakamlar, ülkemizde bir günde satýlan en yüksek akaryakýt miktarý oldu.

“BÝZ BÝZE YETERÝZ TÜRKÝYEM” KAMPANYASI
30 MART– Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” diyerek baþlatýlan “Milli Dayanýþma Kampanyasý” için Aile, Çalýþma ve Sosyal Hizmetler Bakanlýðý’nca yardým hesabý açýldýðýný bildirdi.

30 MART– Kamu bankalarý, hane halký geliri aylýk 5 bin lira ve altýnda olan bireysel müþterilere; 10 bin liraya kadar, 6 ayý ödemesiz dönemli, 36 aya dek vadeli, aylýk eþit taksitli kredi uygulamasýný devreye aldý.

AYLIK 1.177 TL ÜCRETSÝZ ÝZÝN DESTEÐÝ 
16 NÝSAN– Koronavirüs salgýnýna karþý ekonomik önlemler içeren kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’de kabul edildi. Buna göre; her türlü iþ veya hizmet sözleþmesi, 3 aylýk süreyle fesh edilemedi. Ücretsiz izne ayrýlan ve Kýsa Çalýþma Ödeneði (KÇÖ)’den yararlanamayanlar ile 15 Mart sonrasýnda iþsiz kalanlara, aylýk 1.177TL destek saðlandý.

11 MAYIS– Türkiye Varlýk Fonu (TVF), Ziraat Bankasý, Halk Bankasý ve VakýfBank’ýn sermayelerinin toplam 21 milyar TL artýrýlacaðýný açýkladý.

KATAR ÝLE SWAP 15 MÝLYAR DOLAR OLDU
20 MAYIS– TCMB ile Katar Merkez Bankasý arasýnda, 17 Aðustos 2018'de imzalanan ikili para takasý (swap) anlaþmasý tadil edildi. 15 milyar ABD dolarý karþýlýðý Türk Lirasý ve Katar Riyali’ne yükseltildi.

20 MAYIS– 800'ün üzerinde muhtelif ürün için 30 Eylül'e kadar geçici olarak eþya bazýnda deðiþmekle birlikte yüzde 30'a; bu tarihten sonra ise 10 puana dek, daha düþük oranlarda ilave gümrük vergisi uygulanacaðý, Resmi Gazete'de yayýmlandý.

29 MAYIS– Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK), 2020’nin ilk çeyreðine (ocak-mart) iliþkin gayrisafi yurt içi hasýla (GSYH) sonuçlarýný açýkladý. GSYH tahmini, zincirlenmiþ hacim endeksi olarak, geçen yýlýn ayný döneminde göre yüzde 4,5 arttý.

8 HAZÝRAN– Dünya Bankasý’nýn “Küresel Ekonomik Beklentiler Raporu”nda, küresel ekonominin 2020’de yüzde 5,2 küçüleceði tahminine yer verildi. Türkiye ekonomisinin 2020’de %3,8 küçüleceði, 2021'de %5 büyüyeceði öngörüldü.

BÝR PAKET SÝGARANIN VERGÝSÝ, 12,46 TL
4 TEMMUZ– Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý, 4760 sayýlý Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun (12/3) maddesi uyarýnca sigara ve alkolde 6 ayda bir yapýlan vergi artýþlarýný gerçekleþtirdi. Böylece; 1 paket sigaranýn fiyatý en az 13,6 liradan 14,5 liraya çýkarken, bu rakamýn da 12,46 TL’si vergi oldu. 

BÜTÇE, ÝLK ALTI AYDA 109,4 MÝLYAR TL AÇIK VERDÝ
16 TEMMUZ– Ocak-Haziran 2020 bütçe giderleri, 2019’un ayný dönemine göre yüzde 17,3 artarak 564 milyar 862 milyon TL olarak gerçekleþti. Bütçe gelirleri ise 455 milyar 411 milyon TL (+%13) oldu. Ocak-Haziran 2019’da 78 milyar 583 milyon TL açýk veren merkezi yönetim bütçesi ise %39,3’luk artýþ ile 2020’nin ilk altý ayýnda 109 milyar 450 milyon TL açýk verdi.

ÝPOTEKLÝ KONUT SATIÞLARINDA TARÝHÝ REKOR
16 TEMMUZ– Kredi faizlerindeki indirim ve kampanyalarýn etkisiyle ipotekli konut satýþlarý, haziranda bir önceki aya göre yüzde 449 artarak 101 bin 504 adede ulaþtý ve tarihin en yüksek aylýk verisi olarak kayýtlara geçti.

14 AÐUSTOS– Sanayi Üretim Endeksi, haziranda aylýk bazda yüzde 17,6 yükselirken, Türkiye bu artýþ oraný ile Avrupa'da ilk sýrada yer aldý.

14 AÐUSTOS– Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan, Karadeniz'deki sondajda, 320 milyar metreküp doðal gaz rezervinin keþfedildiðini müjdeledi

TCMB, 2 YILIN ARDINDAN POLÝTÝKA FAÝZÝNÝ ARTIRDI
24 EYLÜL– TCMB Para Politikasý Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranýný yüzde 8,25'ten %10,25'e çýkardý. Üst üste 9 kez düþürülerek %8,25'e çekilen ve son 3 toplantýda ayný olan politika faizi; enflasyonun, öngörülenin üzerinde seyretmesi nedeniyle 13 Eylül 2018’ün (%17,75'ten %24'e yükseltmiþti) ardýndan tekrar artýrýldý.

29 EYLÜL– Eski Hazine ve Maliye Bakaný Berat Albayrak “Yeni Dengelenme, Yeni Normal, Yeni Ekonomi” ana temasýyla hazýrlanan “Yeni Ekonomi Programý”ný (2021-2023) (YEP) açýkladý. 2020’de yüzde 10,5 düzeyinde gerçekleþeceði tahmin edilen enflasyona dair hedefler; 2021 için %8, 2022 için %6 ve 2023 için %4,9 þeklinde yer aldý. 

30 EYLÜL– Kambiyo satýþ muamelelerinde 24 Mayýs 2020'den itibaren yüzde 1 olarak uygulanan Banka Sigorta ve Muameleleri Vergisi (BSMV), yeniden binde 2 olarak belirlendi.

294 BÝN 454 BÝN MÝLYONERÝMÝZ VAR! 
4 EKÝM– Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)’nýn verilerine göre; yurt içinde ve yurt dýþýnda yerleþik milyonerlerin sayýsý, 8 ayda 69 bin 13 kiþi arttý ve Aðustos 2020 sonu itibarýyla 294 bin 454 oldu. Bu kiþilerin toplam mevduatý, sekiz aylýk dönemde 458,5 milyar TL artýþ ile 1 trilyon 850 milyar 99 milyon liraya ulaþtý.

14 EKÝM– EY (Ernst & Young) tarafýndan hazýrlanan “Turizm Sektörü Deðerlendirmesi 2020 Raporu”; 2020 yýlýnda Türkiye’ye yaklaþýk 15 milyon turistin geleceði beklentisini ortaya koydu. Turizm sektörünün, Gayri Safi Milli Hasýla (GSMH)’ye doðrudan katkýsýnýn, 2020’de 15 milyar dolar civarýnda gerçekleþmesi öngörülüyor. Türkiye’yi ziyaret eden turist sayýsý, 2019’da 51,7 milyon olmuþtu. 

30 EKÝM– Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK) ile Ticaret Bakanlýðý’nýn istatistiklerine göre; Ocak-Eylül 2020’de dýþ ticaret açýðý yüzde 79,5 artarak 21 milyar 93 milyon dolardan, 37 milyar 862 milyon dolara yükseldi. Ýhracatýn ithalatý karþýlama oraný Ocak-Eylül 2019’da %86,3 iken, 2020 yýlýnýn ayný döneminde %75,8'e geriledi. 

ÝHRACAT %10,9 AZALDI ÝTHALAT %1,5 ARTTI
30 EKÝM– Genel Ticaret Sistemi'ne (GTS) göre; ihracat, Ocak-Eylül 2020’de, bir önceki yýlýn ayný dönemine göre %10,9 azalarak 118 milyar 325 milyon dolar; ithalat ise %1,5 artarak 156 milyar 186 milyon dolar olarak gerçekleþti.

DOLAR 8,57; ÇEYREK ALTIN 881 TL
6 KASIM– ABD seçimlerinin gölgesinde, dolar/TL kuru 8,57'yi aþarak tüm zamanlarýn en yüksek seviyesini gördü. Euro/TL de 10,17 ile rekor seviyelere yükseldi. Gram altýn 540 TL, çeyrek altýn da 881 TL’ye çýktý.

TCMB’DE MURAT UYSAL GÝTTÝ, NACÝ AÐBAL GELDÝ
7 KASIM– TCMB Baþkaný Murat Uysal, Cumhurbaþkanlýðý Kararnamesi ile görevden alýnýrken, yerine Eski Maliye Bakaný Naci Aðbal atandý. Aðbal'dan boþalan Cumhurbaþkanlýðý Strateji ve Bütçe Baþkanlýðý’na, Ýbrahim Þenel getirildi. Cumhurbaþkanlýðý Ekonomi Politikalarý Kurulu üyeliðine de Nihat Zeybekci geldi.

BERAT ALBAYRAK ÝSTÝFA ETTÝ
8 KASIM– 10 Temmuz 2018’de göreve gelen Eski Hazine ve Maliye Bakaný Berat Albayrak, Instagram hesabýndan yaptýðý paylaþýmda “Yaklaþýk beþ yýldýr sürdürdüðüm bakanlýk görevime, saðlýk sorunlarým nedeniyle artýk devam edememe kararý aldým” dedi.

LÜTFÝ ELVAN, HAZÝNE VE MALÝYE BAKANI OLARAK ATANDI
10 KASIM– Cumhurbaþkaný Kararý'na göre, görevden affýný isteyen ve talebi kabul edilen Berat Albayrak’tan boþalan Hazine ve Maliye Bakanlýðý’na Lütfi Elvan atandý.

19 KASIM– TCMB Para Politikasý Kurulu (PPK), bir hafta vadeli repo ihale faiz oranýný (politika faizi) 475 baz puan artýrarak yüzde 10,25'ten %15'e yükseltti.

BORSA ÝSTANBUL'UN %10’U KATAR YATIRIM OTORÝTESÝ’NÝN
26 KASIM– Türkiye Varlýk Fonu (TVF) ve Katar Yatýrým Otoritesi (QIA), Borsa Ýstanbul’un yüzde 10’luk payýnýn QIA’ya devri için mutabakat anlaþmasý imzaladý. 30 Kasým’da, QIA'nýn 200 milyon dolarlýk yatýrýmýyla sonuçlanan iþlemin bedeli, Borsa Ýstanbul’un 2 milyar dolarlýk toplam sermaye deðeri üzerinden belirlendi. TVF, halihazýrda %80,6 ile en büyük pay sahibi.

30 KASIM– Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK), yýlýn üçüncü çeyreðine (temmuz-eylül) iliþkin gayrisafi yurt içi hasýla (GSYH) sonuçlarýný açýkladý. GSYH tahmini, zincirlenmiþ hacim endeksi olarak, geçen yýlýn ayný çeyreðine göre yüzde 6,7 arttý.

3 ARALIK– Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK) verileri ýþýðýnda, Kasým 2019’a göre; Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 14,03; Yurt Ýçi Üretici Fiyat Endeksi (YÝ-ÜFE) ise %23,11 arttý.

7 ARALIK– Cumhurbaþkaný Yardýmcýsý Fuat Oktay "Kasým ayý itibarýyla Covid-19 salgýný kapsamýnda ekonomiyi desteklemek amacýyla atýlan adýmlarýn büyüklüðü 562 milyar liraya ulaþmýþtýr" dedi.

TÜRKÝYE’DEKÝ ÝÞSÝZLERÝN SAYISI, 4 MÝLYON 16 BÝN
10 ARALIK– Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK), eylül ayýna iliþkin iþ gücü istatistiklerini kamuoyuyla paylaþtý. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarý yaþtakilerde iþsiz sayýsý, eylülde, geçen yýlýn ayný dönemine göre 550 bin kiþi azalarak 4 milyon 16 bin oldu. Ýþsizlik oraný 1,1 puanlýk azalýþ ile yüzde 12,7 seviyesinde gerçekleþti.

ESNAFA, 1,3 MÝLYON LÝRA KÝRA DESTEÐÝ
14 ARALIK– 1 milyon 239 bin 438 esnafa, 3 ay süre ile 1.000’er lira destek ödemesi yapýlacaðýný söyledi. Ýþ yeri kira olanlara yine 3 ay olmak üzere, büyükþehirlerde aylýk 750 lira, diðer illerde 500 lira kira desteðinde bulunulacaðýný, toplamda 1 milyar 300 milyon liranýn esnafa hibe olarak verileceðini belirtti. Birçok sektörü kapsayan KDV indirimleri de 1 Haziran 2021’e kadar uzatýldý.

15 ARALIK– Hazine ve Maliye Bakanlýðý, kasým ayýna dair bütçe uygulama sonuçlarýný açýkladý. Merkezi yönetim bütçesi, Ocak-Kasým 2020’de 132 milyar 53 milyon lira açýk verdi. Ayný dönemde 1 trilyon 63 milyar 987 milyon lira harcama gerçekleþtirilirken, bütçe gelirleri 931 milyar 934 milyon liraya ulaþtý.

ASGARÝ ÜCRET 2 BÝN 825 TL 90 KURUÞ
28 ARALIK– 2020’de 2 bin 324 lira 70 kuruþ olan asgari ücret, yüzde 21,56’lýk artýþ ile AGÝ dahil, 2 bin 825 lira 90 kuruþa yükseldi. Brüt asgari ücret ise 2021 yýlý için 3 bin 577 lira 50 kuruþ.

---