BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

YAPAY ZEKÂ OTOMOT�V SEKTÖRÜNE HAZIR DE��L

Gelecekte tamamen hayat�m�za girecek olan otonom ara�lar, birka� sene i�inde yollara ��kmaya haz�rlan�yor. B�y�k otomotiv �reticileri, haz�rl�klar�n 2025'e kadar tamamlanaca��n� belirtiyor. Yapay zek� sistemine sahip bu otomobillerin birka� y�lda trafikte olmas�n�n yaratabilece�i sorunlar ise tart��ma konusu. �zellikle g�venlik sistemleri, kaza ve siber sald�r� riski, en �ok merak edilenler aras�nda. Otomotiv sekt�r�, dijitalle�me i�in gereken k�lt�r de�i�iminde de s�n�fta kald�.

2020’de otonom araçlar�n piyasa de�erinin 60 milyar Euro’nun üzerinde olmas� bekleniyor. Sektörde sürücüsüz otomobillerle ilgili baz� sorunlar da çözüm bekliyor. Hayat�m�za nas�l girece�i, güvenli�i, siber sald�r� riski ve Türkiye’deki altyap� yeterlili�i merak ediliyor. Önde gelen otomotiv firmalar� da dijital dönü�üme haz�rl�kl� de�il.

D�J�TALLE�MEYE AYAK UYDURMAK �Ç�N YEN� B�R KÜLTÜREL YAKLA�IM ZORUNLU
KPMG’nin yönetici ara�t�rma �irketi Egon Zehnder'le ortakla�a gerçekle�tirdi�i ara�t�rmaya, dünya genelinde dev markalardan 527 otomotiv yöneticisi kat�ld�. Çal��ma, dijitalle�meye kar�� sektörün neredeyse tamam�nda bir fark�ndal�k olu�tu�unu, buna kar��n stratejik ve kültürel düzeyde haz�rl�k yap�lmad��n� ortaya koydu.
1- Kat�l�mc�lar�n yüzde 92'si, sektörü de�i�tiren dijitalle�meye ayak uydurmak için yeni ve farkl� bir kültürel yakla��m�n zorunlu oldu�una ikna olduklar�n� belirtiyor. Sadece yüzde 29'u 'fail first, fail fast' (bir sistemde hata olu�turabilecek durumu zaman�ndan önce fark edip en k�sa zamanda ba�ar�s�z olmak) yönteminin bu yeni yakla��m için rehber niteli�i ta��d��n� dü�ünüyor.
2- Yöneticilerin yüzde 57'si, dijitalle�menin ön ko�ulunun, süreç de�i�iklikleri oldu�unu söylüyor. Kültürel de�i�im ve liderlik bilinci ise listede en alt s�rada.
3- Yapay zeka ve di�er dijitalle�me teknolojilerinin kullan�m� soruldu�unda, kat�l�mc�lar�n yakla��k yüzde 50'si, stratejilerinin bu teknolojilerin erken takipçisi olmak oldu�unu ifade ediyor. Ancak, sadece yüzde 40'� bu alanlarda ilk harekete geçen olmak istediklerini söylüyor.
4- Kat�l�mc�lar�n yüzde 66's�, geleneksel ve yeni i� modellerinin bir arada yürütülmesine ihtiyaç oldu�unu fikrinde. Yüzde 34'ü ise ürünlerde ve i� modellerinde tam bir dönü�üne inand�klar�n� dile getiriyor.

5- Yöneticilerin yüzde 60'� a�k�n bölümü, ba�ar�l� bir dijitalle�me süreci için rakipleriyle rekabet etmek yerine i� birli�ine gitmeleri gerekti�i hususunda birle�iyor. Bu oran, CEO ve C-Suite seviyesi yöneticilerde yüzde 80’lerde, departman yöneticileri seviyesinde yüzde 19’larda.
6- Yöneticilerin yüzde 80’i, �irketlerinin sadece tek bir dijitalle�me stratejisi oldu�unu aktar�yor. Yüzde 12’si, bu alanda farkl� stratejiler uygulad�klar�n� kaydediyor.

OTONOM ARAÇLAR GERÇEKTEN GÜVENL� M�?
Büyük otomotiv üreticileri, otonom araçlar için yap�lan haz�rl�klar�n 2025’e kadar tamamlanmas�n� öngörüyor. “Tam otonom” anlam�na gelen L5 seviyesi, altyap� ihtiyaçlar� ve çok geli�mi� bir yapay zekâ gerektirmesi nedeniyle 2025’te mümkün görünmüyor.

Arac�n�z�n kendi kendine park alan�na gidip ihtiyac�n�z oldu�unda da sizin yan�n�za gelmesi anlam�na gelen L4 fonksiyonlar, daha k�sa bir süre içinde son kullan�c�yla bulu�acak. Trafik s�k��kl�� asistan� gibi, hâlâ sürücünün arka planda güvenlik amaçl� bulundu�u L3 seviyesi, pazara yak�nda girecek olgunlu�a ula�mak üzere. Birlikte kullan�ld��nda L2, tek ba�lar�na L1 otonomluk sa�layan �erit takip asistan� ve adaptif h�z sabitleme sistemi ise uzun süredir zaten kullan�mda.

ASLA YORULMUYOR, �NSANDAN DAHA HIZLI KARAR VER�P UYGULUYOR
Dünya sa�l�k örgütü verilerine göre, dünya genelinde her y�l 1.2 milyon ki�i, ölümcül trafik kazalar�ndan etkileniyor. Karayollar�nda meydana gelen olaylar�n %90’� sürücü kaynakl�. Bunlar�; alg�lama ve karar alma hatalar�, performans eksikli�i, dikkatsizlik, dalg�nl�k, uyuyakalmak gibi s�ralamak ve ço�altmak mümkün. Otonom araçlar�n güvenli�i konusunda ise çok önemli sistemler geli�tirildi. Sürücü yorgunluk tespit, acil durum fren, yaya alg�lama, �eritten ayr�lma uyar� ve kör nokta tespit sisistemleri bile elim hadiseleri önlemede çok etkili. Tam otonom araç; asla yorulmuyor, bir insana göre çok daha iyi görebiliyor, alg�layabiliyor ve h�zl� karar verip uygulayabiliyor.

S�BER SALDIRIYA CEVAP VERECEK
Araçlar kendini gelecekte savunabilecek. Birçok büyük siber güvenlik firmas�, otomotiv ve GSM �irketleriyle birlikte önemli çal��malar yürütüyor. Bilgisayar�, dolay�s�yla yaz�l�m� sistem d��na açt��n�zda sald�r� riski her zaman var. Bunlar� alg�layabilen, gerekli yerlere raporlayabilen ve gerekirse otomobili “kapatan” sistemler bulunacak.

TÜRK�YE’DE AKT�F TEST SÜRÜ� P�STLER�NE �HT�YAÇ VAR
Konvansiyonel araçlar�n, testlerini gerçekle�tirebilmek için gerekli olan altyap� Türkiye’de çok k�s�tl�. Otomotiv imalatç�lar�n�n ve Avrupa’ya yak�n olmas� aç�s�ndan pist için en uygun yer Marmara Bölgesi. TEM otoyolunun belirli bir bölgesi, ak�ll� çe�itli sabit sensör ve V2X haberle�me sistemleriyle donat�labilir. 2020 y�l�nda otonom araç piyasa de�eri 60 milyar Euro seviyelerinde olacak. Pazarda HMI, veri güvenli�i, V2X, haritalama ve navigasyon, kontrol sistemleri ve sensör yaz�l�mlar�, sensör donan�m teknolojileri, V2X altyap� ve donan�m� gibi birçok alan büyümeye devam edecek. En büyük pay ise yaz�l�m alan�nda olacak.

AKILLI OTOMOB�L C�HAZLARINA D�KKAT!
Araçlar� daha ak�ll� hale getirmek için tasarlanan a� ba�lant�l� otomobil cihazlar� incelendi. Bu gruptaki ürünlerin, di�er Nesnelerin �nterneti (IoT) aksesuarlar�na göre daha güvenli oldu�u tespit edildi. IoT endüstrisi genellikle sald�r�lara aç�k olarak kabul edilse de otomobillerle ilgili büyük bir aç�k bulunamad�. Ancak yine de çe�itli sorunlar tespit edildi.

A� ba�lant�l� bir araca sahip olman�n iki yolu var. Bir bayiye gidip ‘ak�ll� olacak �ekilde tasarlanm��” bir otomobil sat�n almak veya ‘ak�ll� cihazlar’ ekleyerek mevcudu geli�tirmek. Her iki senaryo ile daha iyi bir sürü� deneyimi sunulsa da ak�ll� teknolojiler, yeni tehlikelere yol açabiliyor. Buradan hareketle, Nesnelerin �nterneti (IoT) cihazlar�yla ili�kin sorunlar�n, otomotiv sektöründeki ak�ll� cihazlar için de geçerli olup olmad�� incelendi. Aralar�nda otomobil ar�za tarama arac� (OBD), lastik bas�nc�, s�cakl�k takip ve ak�ll� alarm sistemi, GPS izleyici ve uygulamayla kontrol edilen kameran�n yer ald��, rastgele seçilen çe�itli cihazlar analiz edildi.

S�BER SUÇLULAR �Ç�N GET�R�S� YOK!
Hata tarama arac� üzerinden sürü� dinami�i verilerine uzaktan eri�ebilme, lastik takip sisteminden gelen sinyalleri de�i�tirebilme ve en tehlikelisi olan, alarm sistemini kullanarak arac�n kap�lar�n� açabilme imkân� gibi problemlere rastland�. Ancak bu aç�klardan yararlanman�n çok zor oldu�u ve siber suçlular için belirli bir getirisi olmad�� görüldü.

BU ÖNER�LER� D�KKATE ALIN!
Ak�ll� otomobil cihazlar�n� daha da güvenli hale getirmek için Kaspersky �unlar� öneriyor:
1- Ak�ll� cihazlar� arac�n�z�n hangi bölümünde kullanaca��n�z� belirlerken güvenlik risklerini de göz ard� etmeyin. Araçta ölçüm yapaca��n� veya arac�n “beynine” eri�ece�ini söyleyen cihazlardan almadan önce iki defa dü�ünün.
2- Bir cihaz� sat�n almadan önce internette cihaz�n güvenlik aç�klar� hakk�nda ara�t�rma yap�n. Cihaz�n güvenlik ara�t�rmac�lar� taraf�ndan incelenmi� olma ihtimali yüksektir ve cihazlarda tespit edilen sorunlar�n giderilip giderilmedi�ini de genellikle bulabilirsiniz.
3- Piyasaya yeni ç�km�� ürünleri sat�n almak her zaman iyi bir fikir de�il. Yeni ürünlerde s�kça kar��la�abilece�iniz standart sorunlar�n yan� s�ra, piyasaya yeni ç�kan cihazlarda güvenlik ara�t�rmac�lar� taraf�ndan henüz ke�fedilmemi� güvenlik sorunlar� bulunabilir. En iyi tercih, yaz�l�m� birçok kez güncellenmi� bir ürünü sat�n almak.
4- Özellikle Android cihazlara sahipseniz, cihaz�n ‘mobil aç�dan’ ne kadar güvenli oldu�unu da her zaman dikkate al�n. Uygulamalar genellikle hayat�n�z� kolayla�t�r�r; fakat ak�ll� telefonunuza zararl� yaz�l�m bula��rsa birçok sorunla kar��la�abilirsiniz.

GÜVENL�K, ÜRÜN GEL��T�RMEDE D�KKATL� ELE ALINMALI
�nceledi�imiz cihazlar�n ço�u, güvenlik prensibine uyuyordu ve birkaç küçük sorun d��nda bizi tatmin etti. Nedenleri aras�nda, bu cihazlar�n k�s�tl� i�levleri ve ba�ar�l� bir sald�r� durumunda ciddi sonuçlar elde edilememesi gösterilebilir. Elbette üreticilerin gösterdi�i dikkate de te�ekkür etmek gerek. Cihazlar� daha güvenli hale getirmek için çaba sarf etmelerini görmek bizi memnun etti. Bu ayr�ca, tüm otomotiv endüstrisi için de iyi bir i�aret; ancak bu rahat edebilece�imiz anlam�na gelmiyor. Deneyimlerimize göre; bir cihaz ne kadar ak�ll� olursa güvenlik sorunu ç�kma olas�l�� o kadar art�yor. Bu nedenle, güvenlik konusu ürün geli�tirme sürecinin ilk a�amalar�nda daha dikkatli ele al�nmal�. Özellikle yeni nesil ak�ll� cihazlar için...