BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

DÜNYA �LE PAYDA�LIK VE SORUMLULUK!

1.02.2020
2238
facede

Mustafa Kemal Atat�rk'�n "Umutsuz durum yoktur. Umutsuz insan vard�r, ben hi�bir zaman umudumu yitirmedim" deyi�indeki gibi umudumuzu yitirmeyelim. Toplum olarak mutsuz ya da kayg�l� olsak dahi, h�crelerimizdeki kadim bilgilere ve bilgeli�e inanal�m. Yine Atam�z�n dedi�i gibi "Gen�li�i yeti�tirelim. Onlara ilim ve irfan�n m�spet fikirlerini verelim. Gelece�in ayd�nl��na onlarla kavu�aca��m�za inanal�m." �lke �ap�nda bu odakla hareket edip ayd�nl��a yolculuk edebiliriz...

“Çünkü güzel �ark�lar�n genelde çirkin hikayeleri olur”*
Dünya Ekonomik Forumu’nun 15. Y�l Global Risk Raporu’na göre, önümüzdeki on y�ll�k dönem için bir risk kategorisinin di�er tüm kategorilerin önüne geçip ilk 5 ana riskin 5’ini de kapsamas�, ilk kez kar��la�t��m�z bir durum. Ekonomik, Jeopolitik, Toplumsal ve Teknolojik risklerdeki belirsizlikler azalmam��, aksine büyük ölçüde derinlik kazanm��ken, iklim de�i�ikli�i ve çevresel riskler beklenenden çok daha �iddetli ve s�kl�kla olu�ageldi�inden global risk haritas�nda en ön s�ran�n tamam�n� ele geçirmi� görünüyor.

�NSAN EL�YLE YOL AÇILAN ÇEVRESEL FELAKETLER...
Ekstrem hava olaylar�n�n olu�umu, iklim de�i�ikli�i etkilerini hafifletme ve uyumlanmada zaafiyet gösterilmesi, büyük çapl� do�al afetlerin gerçekle�mesi, bioçe�itlilikte major kay�plar ve ekosistem çökü�ü, insan eliyle yol açt��m�z çevresel felaketler ve hasarlar, günbegün küresel ve yerel tecrübelerimizle hikayelerimize kar��yor. Bir taraftan ekonomik durgunluk, geçim derdi, i�sizlik ya da k�s�tl� istihdam, jeopolitik sorunlar, terör olaylar�, istemsiz göç dalgalar�, toplumsal ve siyasi kutupla�malar var. Di�er yandan teknolojik geli�meler ezber bozup yeni riskler getirirken, çevresel konular�n az�msanmak bir yana en ön plana ç�kar olmas�, söz konusu risklerin �iddetini ve s�kl��n� gösteriyor.
“Yerkürenin ci�erleri” diye tan�mlad��m�z toplam oksijen üretiminin %20’sini sa�layan, küresel �s�nmay� dengelemede kritik rol üstlenen Amazon ormanlar� yang�nlar�n�n yol açt�� zararlar önümüzde duruyor. Avustralya’y� saran s�cak dalgas� ve yang�nlar, can kay�plar�, milyonlarca canl�n�n yok olu�u, dünya genelindeki görülmemi� �iddetteki kas�rgalar, seller, de�i�en ya�� rejimleri, öte yandan kurakl�k, su kaynaklar�ndaki azalma, erezyon, depremler, her boyutta kirlilik, tehdit boyutundaki at�klar; yerküredeki her k�tan�n, ülkenin, toplumlar�n bireylerin ya�am�n� somut ve son derece olumsuz �ekilde etkiler oldu.

ÜLKEM�Z�N %75’�, �KL�M DE��KL��N�N FARKINDA
Öyle ki, Konda ara�t�rmalar�na göre, ülkemizde ya�ayan bireylerin %75’i iklim de�i�ikli�inin ve etkilerinin fark�nda. Memleketlerimizdeki akar sular�n akmaz oldu�unu ya da gün gün daha c�l�z hale geldi�ini, 50 y�lda 3 Van Gölü boyutunda sulak arazi kayb� bulundu�unu, çevrenin kirlendi�ini, do�an�n talan edildi�ini, iklimin de�i�ti�ini �ehirlerimizde, köyde, ovada, da�da, tarlada görüyor, çok büyük oranda, bilinçle izliyoruz. Buna kar��n, sadece %15’imiz yönetimlerce yeterli tedbir al�nd��n� dü�ünüyoruz. Böylesi bir duyarl�l��n geçim derdindeki ve gelecek kayg�s� duyan bir toplumda dip dalga niteli�inde art�yor olmas� gerçekten önemli.
Siz; bir ülke dü�ünün ki, yine Konda verilerine göre; her 100 ki�inin 53’ü istihdama dahil de�il. �stihdama dahil 47 ki�inin 9’u i�siz, 38 çal��an�n da 30’u “Yar�n i�siz kalabilirim” korkusuyla ya��yor. Yani ancak 100 ki�iden 8’i gelece�inden kayg� duymuyorken, “Çevre ve iklim de�i�ikli�i konusundaki fark�ndal�k ve duyarl�l�ktaki yüksek seviye neye ba�l� olabilir?” dü�ünmeliyiz.

TÜRK�YE’DEK� A�LELER�N EN BÜYÜK HAYÂL�!
Türkiye’deki ailelerin en büyük hayâlinin çocuklar�n�n onlardan daha ileri e�itim ve refah seviyesine ula�mas�, kendilerine de bu suretle ileride sahip ç�kmas� hususunda kayda de�er bir çeli�ki yaratt�� için olabilir. Ayn� �ekilde, çevresel fark�ndal�kla beraber, adalet aray��n�n, kad�n meselelerinin giderek olumsuz yönde geli�mesinin mutsuz toplum dokusunu besledi�ini, gelecekle ilgili kayg� ve talepleri de bütünledi�ini belirtmekte de yarar var. Kald� ki, Dünya Ekonomik Forumu’nda da meselelerin birbirleri aras�ndaki etkile�imlerini giderek daha net �ekilde ortaya koyan çal��malar ve de�erlendirmeler benzer �ekilde gündem te�kil etmeye ba�l�yor.

KANAL �STANBUL’DA ÇOK ÖNEMSENECEK R�SKLER VAR
Bu ortamda ve çarp�c� risk haritas�nda oda�a ‘Kanal �stanbul’ gibi yine Konda ara�t�rmalar�na göre; her 5 ki�iden 4’ünün desteklemedi�i, çok önemsenecek çevresel risklerin söz konusu oldu�u, toplumsal uzla�ma ve bilime dayal� verilerle de�erlendirme sürecinde ciddi eksikliklerin görüldü�ü, kritik payda� yönetiminin yap�lmad�� bir mega bir proje üzerinde konusuyor olmam�z da bir ba�ka büyük çeli�ki. Çevresel boyutta tar�m arazileri üzerinde yap�la�ma bask�s� yaratacak, önemli içme suyu kaynaklar�n� risk alt�na sokacak, iklim dengesini kaç�n�lmaz olarak etkileyecek, bölgedeki do�al ya�am ve somut deprem risklerinde belirsiz etkiler olu�turacak ‘Kanal �stanbul’ projesini, ekonomik ve sosyal boyutlara girmeye gerek bile kalmadan çevresel perspektifle gündem d�� b�rak�p, gerçekle�mi� risklerin yönetimine odaklanmak daha anlaml�, ak�lc� ve toplumla bar��k bir yakla��m olmaz m�?
Alt�ndan kalkamayaca��m�z emsalsiz bir çirkin hikâye yerine, var olan nice çirkin hikâyeden güzel �ark�lar yapmaya yönlenebiliriz.

GRETA THUNBERG’�N AC�L EYLEM TALEB�, TESADÜF DE��L
Davos’ta, Dünya Ekonomik Forumu’nda Greta Thunberg’in, 17 ya��nda bir gencin, dünyan�n en ileri gelen politik ve i� liderlerine seslenmesi, 1,5 derece hedefine ula�mak üzere kaydade�er bir çaba göstermeksizin adeta vazgeçmi� olmalar�n�n hesab�n� sormas�, kendi ku�aklar�n�n asla mücadele etmeden teslim olmayaca��n� söylemesi ve tüm taraflardan ellerindeki kartlar�n tamam�n� masaya koyarak “Çocuklar�n� her �eyin üzerinde tutan bir yakla��mla” acil eylem talep etmesi bir tesadüf de�il...
Hikâye bütün çirkinli�i ile önümüzde. Umudun, ayd�nl��n parças� olup gençlerle el ele yeni bir dünya düzeni, dili, çözüme yönelik örgütlenme modelleri, farkl� politikalar, politik araçlar üreterek güzel �ark�lar�n t�n�lar�na m� kar��aca��z?
Yoksa sadece kendi sesini duyan, “Bu olgular �ehir efsanesi” diyerek az�msayan, bildi�ini okuyan, bilimi yads�yan, ekonomik ç�kar�n� ön plana alan, ortak ak�ldan, uzla�madan kaç�nan, farkl� duru�la bu meselelerin pe�inde ko�up ses olan gençleri, sorumlu bireyleri “felaket tellal�” ya da “�ahs�na münhas�r” tan�mlarla etiketleyen, itibars�zla�t�rmaya çal��an, ötekile�tiren, h�rs� akl�n�n önüne geçmi�, sa�duyusunu kaybetmi� dayatmac� liderlerin pe�inden mi gidece�iz?
Seçim sizin, maalesef hesap ise hepimizin!
*San��er-Sezen Aksu (Kara Geceler)