HAYATTA EN ÖNEMLÝ ÞEY DENGE

• 1.05.2019
• 3619
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Prof. Dr. Bahadýr Erdem

Denge denilen þey o kadar önemli ki, mensubu olduðum bilim dalý olan hukukta da diðer bütün bilimlerde de bu sihirli sözcüðün gözetildiðini görüyoruz.

Ýnsanýn özel hayatýnda, toplumsal yapýda, ülke içi ve uluslararasý hukukta, huzur ve baþarýnýn olabilmesi için her þeyden önce, hangi iliþkiden bahsediyorsak o iliþkinin taraflarý arasýnda denge gerekiyor. Kiþinin saðlýklý bir birey olabilmesi için de muhakkak psikolojisinin dengeli olmasý, metabolizmasýndaki bütün deðerlerin dengeli ve olmasý gereken deðerlerde bulunmasý þart. Denge bir bozuldu mu iþte o zaman sorunlar baþlýyor. Saðlýkta, kiþinin özel hayatýnda, aile yaþantýsýnda, iþ yaþamýnda, toplum içindeki konumunda huzursuzluklar baþ gösteriyor.

Denge denilen þey o kadar önemli ki, mensubu olduðum bilim dalý olan hukukta da diðer bütün bilimlerde de bu sihirli sözcüðün gözetildiðini görüyoruz. Gözetilirse iþler iyi gidiyor. Eðer gözetilmez, dikkat edilmez, korunmaz, bilinçli ya da bilinçsiz bozulursa iþler bozuluyor.

Bu denge denilen þey o kadar önemli ki sadece bu dünya için deðil, inananlar bakýmýndan, ahiret için de önemli. Ýþte onun için bizleri büyütürken büyüklerimiz, “Evladým, hiç ölmeyecekmiþ gibi bu dünya için, sanki yarýn ölecekmiþ gibi ahiret için çalýþacaksýn” derlerdi. Bu dünya ile öbür dünya arasýnda bile mutlaka bir denge kurularak yaþanýlmasý gerektiðini tavsiye ederlerdi.

DENGE=HUZUR
Dikkat edilirse, hukukun simgesi olan gözleri baðlý Themis, adaleti daðýtýrken elinde bir terazi tutuyor. Malum, terazi denge saðlayan alet. Gözü kapalý Themis, bizlere diyor ki, bütün verileri teraziye koyarak gram gram ölçmeden hukukta adalet daðýtýlmaz.
Nitekim hukukun bütün kavramlarý ve kurallarý, hukuki iliþkinin taraflarý arasýnda dengeyi gözeterek adaletin bulunacaðýný anlatýyor. Aile hukuku iliþkilerinde, ticaret hukukunda, borçlar hukukunda, iþ hukukunda, vergi hukukunda, idare hukukunda, ceza hukukunda vb. bütün hukuki iliþkilerde, o iliþkinin taraflarý arasýnda denge gözetilmeden adaletin saðlanmasý ve huzura ermek mümkün deðil.
Sosyal toplumda huzurun ve barýþýn saðlanmasýnýn olmazsa olmaz kuralý gene denge. Sosyal toplumda, vatandaþýn hizmetinde olan siyasette ve siyasetin sonuçlarýnda da muhakkak denge olmasý gerekiyor. Eðer olmaz ise o toplumda huzursuzluklarýn baþ göstermemesine, iþlerin kötüye gitmemesine imkân yok. Toplumda dengenin olmadýðý her dönemde muhakkak bir müddet sonra ülkede huzursuzluk çýkýyor.

GÜCÜNÜ ANAYASADAN ALAN HUKUKÝ BÝR DENGE
Son seçimler, siyasette ve toplumda denge saðlamasý bakýmýndan çok önemli sonuçlar verdi. Ülke 17 yýldan beri ayný iktidarla yönetiliyor. Yerel yönetim bakýmýndan ülkenin en önemli iki þehri olan Ýstanbul ve Ankara ise 25 yýldan beri. Tabi ki milli irade hangi partiyi gösterir ise ülkeyi o partinin yönetmesinden doðal bir durum yok. Demokrasinin gereði bu. Ancak demokrasinin olmazsa olmaz diðer baþka bazý kurallarý da var ki, en az seçim kadar önemli. O da milli iradeyle seçilenlerin, diðer seçimlere kadar geçen süreçte denetlenme mekanizmalarý. Bu denetim olmadan saðlýklý bir demokrasiden söz edilemez. 

Ýþte bu denetimi yapan hukuk sistemine de kuvvetler ayrýlýðý deniyor. Baðýmsýz bir idare, baðýmsýz bir meclis ve baðýmsýz bir yargý. Bunlarýn yanýnda da hiç þüphesiz baðýmsýz bir basýn. Ýþte ülkede gerçek anlamda bir demokrasinin varlýðýndan bahsedebilmek için bütün bu kurumlar arasýnda da bir denge olmasý gerekiyor. Gücünü anayasadan alan hukuki bir denge. Bu denge olmaz ise olmaz. Tekrar ediyorum, olmaz. Ülkenin bütün anayasal sisteminin ve hukukunun bu yapýyý saðlayacak þekilde oluþturulmasý þart.

BU, SAÐLIKLI VE HAYIRLI BÝR AYRILIK DEÐÝL
Kabul edelim ki, bu yapý ülkemizde son yýllarda biraz þaþmýþ ve rayýndan çýkmýþ durumda. Ülkeyi seçimlerden galip çýkan partinin yönetmesi demokrasinin olmazsa olmazý; ancak ülke, son yýllarda adeta seçim yorgunu ve býkkýný haline geldi. Üstelik, ülkenin 95 yýllýk anayasal idari sistemi olan “Parlamenter Sistemi”ni deðiþtirerek, “Cumhurbaþkanlýðý Hükümet Sistemi”nin geldiði referandum da dahil olmak üzere iki de referandum geçirdi. Son 8 yýllýk süreçteki bu seçimler ve referandumlar sonucunda seçmen, iki ana guruba ayrýlmýþ durumda. Kanaatimce bu ayrýlýk, toplumun ve ülkenin gidiþatý bakýmýndan saðlýklý ve hayýrlý bir ayrýlýk deðil.

Kabul edelim ki, her yaptýðýmýz referandum ve seçim, ülkenin yarýsýný mutlu kýlarken diðer yarýsýný mutsuz kýldý. Ülkenin yarýsý kendini zafer kazanmýþ hissederken, diðer yarýsýný büyük bir maðlubiyet duygusu içine itti. Ýþte yazýnýn baþýndan beri vurguladýðýmýz ve varlýðýna övgüler düzdüðümüz denge bozuldu, ortadan kalktý. 17yýldýr sadece tek bir parti seçimleri ve referandumlarý kazanýrken, bu referandumlar sonucu, ülkenin yönetim sistemi deðiþirken ve iktidarýn gücü her geçen gün artarken, diðer partiler seçimlerden hep maðlup çýktý. 

SONUÇLAR, TOPLUMUN YARISINDA UMUTSUZLUK YARATTI
Gerçi Türkiye’de hiçbir parti ve siyasetçi hiçbir seçimde kaybettiðini kabul etmez; ama reddetmek gerçekleri deðiþtirmez. Kazanan partinin isminin ya da hangi parti olduðunun da hiç önemi yok. Dikkat ederseniz yazýnýn baþýndan beri özellikle parti ismi zikretmedim. Zira seçimi devamlý kazanan ya da kaybeden parti ya da partilerin hangisi olduðunun önemi yok. Önemli olan baþtan beri vurguladýðým kavram, yani denge.

Zira bu sonuçlar, toplumun yarýsýnda büyük bir umutsuzluk yarattý. “Benim sesimi hiç kimse duymuyor. Benim görüþlerim hiçbir zaman iktidar olmuyor, ülkenin yönetiminde göz önüne alýnmýyor. Benim seçtiðim parti hep kaybediyor. Diðer parti ya da partiler ne yapýp edip, her seçimde muhakkak kazanýyor. Ben oy atsam ne olur, atmasam ne olur. Nasýl olsa sonuç deðiþmeyecek.” Ýþte bütün bu düþünceler ülkede, toplumun sosyal yapýsýnda dengeyi bozdu. Kabul edelim ki, iki-üç nesildir gençlerin yarýsý, kendi inandýklarý ve savunduklarý partilerin iktidara geldiklerini hiç görmedi. Bu ülkenin gelecek nesillerini umutsuzluða sevk etti, hatta ülkeden kaçýrýyor.

31 MART, DENGEYÝ YENÝDEN SAÐLADI
Ýþte bütün bu söylediklerim, bize ülkede dengenin bozulduðunu gösteriyordu. Sosyal toplum huzursuz, mutsuz ve saðlýksýzdý. Zira ülkenin yarýsýnýn mutlu, yarýsýnýn ise mutsuz olduðu bir ortamda, yani dengenin olmadýðý bir ortamda, o ülkeden hayýr çýkmaz. Böyle bir ortamda ülke bilimde de, hukukta da, ekonomi de, eðitimde de ileri gitmez. Her geçen gün geriler. 
Ýþte 31 Mart 2019 Yerel Seçimleri ülkede, siyasette ve toplumda yeniden dengeyi saðladý. Seçmen büyük ferasetiyle siyasette bozulan dengeyi, gücün tek bir parti ya da kesimde toplanmasýnýn yarattýðý bozulmayý, büyük þehirlerde 25 yýldýr var olan iktidardan alarak muhalefet partilerine verdi. Anayasal sistemimizde bozulan kuvvetler ayrýlýðýný oylarýyla bir nebze olsun düzenledi. Bu seçimlerin sonuçlarýnýn, bütün partilerce çok iyi okunmasý gerekiyor. 

TÜRKÝYE SEÇMENÝ NE ÝSTÝYOR?
Bence seçmen denge istiyor, denge! Gücün tek bir elde toplanmasýný istemiyor. Barýþ dilini istiyor. Kavga dilini ve söylemlerini istemiyor. Ötelemeyi ve büyüklenmeyi istemiyor. 31 Mart Seçimleri ülkemizde yeniden dengenin kurulmasý, birlik, beraberlik ve kardeþlik içinde yaþanmasý ve ülkenin ortak akýlla yönetilmesi bakýmýndan büyük bir fýrsattýr. Bu fýrsatýn deðerini bilmek ve bu seçimlerin bizlere neler söylediðini iyi okumamýz gerektiðini düþünüyorum...

*Ýstanbul Üniversitesi 
Hukuk Fakültesi Öðretim Üyesi