KARAR VERMEK NEDEN VE NE KADAR ÖNEMLÝ?

• 1.10.2023
• 708
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Acar Baltaþ

Ýyi bir yöneticinin dört önemli özelliðinden biri karar verme konusundaki isabetidir. Karar vermek zorunda kalan birçok yönetici daha fazla zamana, daha fazla bilgiye ve danýþacak birilerine ihtiyaç duyar. Diðer taraftan kararlýlýðýn bir kiþilik özelliði olduðunu unutmamak gerekir.

Örneðin kiþilik özelliði olarak pek tedbirli olmayanlar kolay karar verir. Ancak “Doðru karar” ve “kolay karar” birbirinden farklýdýr. Her sorunun hýzlý, kolay, ucuz ve yanlýþ bir çözümü vardýr ve bu çözüm daha sonraki bir sorunun temelini oluþturur. Bu sözlerden doðru kararýn yavaþ alýnmasý gerektiði sonucunu çýkarmak hatalý olur. Yapýlmasý gereken, “Amaca hizmet eden karar”ý mümkün olduðunca hýzlý almaktýr.

Gecikme, alýnacak kararý anlamsýz kýlar. Kararýn gecikmesi, bekleyenler açýsýndan belirsizliðe yol açar ve bu durumun sýk tekrarlanmasý da liderin yönetim becerilerinden çok kiþiliðiyle ilgili þüphe ve güvensizlik doðurur. Kararsýzlýðý önleyecek veya kararlarda gecikmeyi azaltacak adýmlardan biri zaman sýnýrý koymaktýr.

 

ÇIKARLAR ÇATIÞIRSA

Çýkarlarýn çeliþtiði durumlarda mutlak doðru bir karara ulaþmak hiçbir zaman mümkün deðil. Böyle durumlarda en az rahatsýzlýk verecek olan seçimi yapmak yerinde olur. Astlar arasýndaki anlaþmazlýklarda hakem olmak, yapýlabilecek en büyük yanlýþ. Tarafsýzlýðýnýza inanarak size gelenler, kendilerini haklý gördükleri için gerçekte tarafsýz olmanýzý deðil, kendilerinden taraf olmanýzý bekler. Kendilerine bütünüyle hak vermediðiniz zaman da duruma göre üç tür düþünceden birine sahip olurlar: “Aslýnda onu sever”, “bu konuyu anlayacak bilgisi yok”, “yeterince zaman ayýrýp konunun derinine inmedi.”

Kararlarýnýzýn herkesi memnun edemeyeceðini kabul etmeniz gerekir. Herkesi memnun etmeye çalýþarak kimseyi memnun edemezsiniz. Bu nedenle kararlarýnýzdan memnun olmayanlara empati göstermek önem taþýr ve rahatsýzlýðýn doðuracaðý sonuçlarý hafifletir.

BELÝRSÝZLÝK ALTINDA

Karar verme aþamasý mutlaka belirsizlik içerir. Hiçbir zaman bütün verilere sahip olarak karar vermek mümkün olmaz. Çünkü o zamana kadar “karar”, karar olmaktan çýkar olan bitene “tepki” olur. Karar verirken öncelikle belirsizliklerin farkýnda olun. Bunlarýn listesini yapýn ve belirsizliðe yol açan bütün kuþkulu durumlarý kaðýda dökün. Belirsizliklerin yoðunlaþtýðý durumlarda kendinize þu sorularý sorun:

Olabilecek en iyi ihtimal nedir?

Gerçekleþmesi muhtemel durum nedir?

Ortaya çýkabilecek en kötü durum nedir?

Daha sonra her üç durum için de senaryo hazýrlayýn. Liderlik konusunda kýsa bir süre önce yapýlan bir araþtýrma, önümüzdeki yýllarda yöneticilerin kararlarýný daha çok danýþarak vereceklerini ve birlikte çalýþtýklarý kiþileri kararlarýna daha fazla ortak edeceklerini gösteriyor. Çünkü günümüzün sorunlarý tek bir kiþinin bilgi, beceri ve birikimini aþýyor. Bu nedenle astlarýnýzý dinleyin ve onlarýn birikimlerinden yararlanýn. Bunun zayýflýk olarak algýlanacaðýný düþünmeyin. Sonuçta bilgiyi seçen, deðerlendiren, yorumlayan ve son þeklini verecek olan sizsiniz. Karar verme sürecinde þu üç noktayý göz önünde bulundurun:

m Baskýyý hesaba katýn. Baský ve stres insanýn öðrendikleriyle deðil, mevcut bilgileriyle hareket etmesine yol açar. Bu nedenle karar verirken mümkün olan en fazla bilgiyi toplayýp doðru analiz etme ve en uygun seçeneðe yönelmeyi içeren adýmlarý sistemli þekilde ve açýk, berrak bir zihinle atmanýz gerekir. Ýmkan varsa bunlarý kaðýt-kalem kullanarak veya ekranda, yazýya dökerek yapýn.

m Alternatif plan hazýrlayýn. Bütün olasýlýklarý düþünüp en iyi olduðuna inandýðýnýz alternatifi seçin ve bu seçimin gerekçelerini sýralayýn. “Ya böyle olmazsa?” sorusunu sorun ve iþlerin yolunda gitmemesi ihtimaline karþý mutlaka bir B planý oluþturun.

m Sorumluluk alýn. Her kararýnýzýn temelini ekip üyelerine karþý hissettiðiniz sorumluluk duygusu oluþturmalý. Kendi vizyonunuz doðrultusunda astlarýnýz adýna riske girebilirsiniz ancak astlarýnýzý riske atmamaya gayret edin.

SONUÇ

Karar ve kararlýlýk bir yöneticinin yönetim baþarýsýnýn önemli bir sütunudur. Kararsýzlýk yöneticiye olan güveni sarsar. Her insanýn karar süreci parmak izi kadar özeldir. Bu nedenle karar sürecinizi tanýyýn ve buna uygun stratejiler geliþtirin. Bunun için tarih boyunca farklý disiplinlerden gelenlerin karar konusundaki özdeyiþleri size ilham verebilir.

Bir giriþimde bulunacaksanýz, kararsýzlýk kapýlarýný kapatýn.
F. Nietzsche

Kararlar, yýlan balýðýna benzer. Kolayca yakalanýr ama elde tutulmasý zordur.
A. Dumas Fils

Deðerlerinin ne olduðunu bilirsen, karar vermekte güçlük çekmezsin.
R. Disney

Baþarýnýn sýrrý kendi iþinizi iyi yapmanýzda deðil, o iþi iyi yapacak doðru adamý bulmanýzdadýr.
A. Carnegie

Tuhaf görünebilir ancak büyük liderler yetkiyi kendilerinde toplayarak deðil, daðýtarak baþarýlý olur.
J. B. Stockdale