MERKEZ BANKASI ÝDARE ETTÝ, ÝYÝ DE ETTÝ

• 1.07.2023
• 998
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Prof. Dr. Emre ALKÝN

Meslektaþlarýmýzýn ezberlenmiþ reçeteleri her durumda tekrar etmeleri doðru bir yaklaþým deðil. Bayrama girmeden Merkez Bankasý durumu idare etti, ama iyi de etti.

Merkez Bankasý’nýn kararýna içerleyenler olabilir. Ben onlar gibi düþünmüyorum. Her þeyden önce “Önden yüklemeli faiz artýþý” talep edenlerin gerçeklerden bihaber olmadýklarýný söylemeliyim. Çok yüksek faiz artýþý talep edenler büyük ihtimalle kredi maliyetlerinden haberdar deðil. Eðer haberdarsalar akýllarýnda baþka þeyler var.

Her þeyden önce seçim bitti, seçilmiþ olanlarý yanlýþ yönlendirmek doðru olmaz. Meslektaþlarýmýzýn ezberlenmiþ reçeteleri her durumda tekrar etmeleri de doðru bir yaklaþým deðil. Açýklama metninde önemli cümle “Parasal sýkýlaþtýrmanýn” baþlamasýydý ancak metnin geri kalaný malumun ilaný gibi. Bayrama girmeden Merkez Bankasý durumu idare etti, ama iyi de etti.

SANA DEMEDÝM MÝ?

Hafta baþýnda þöyle yazmýþtým: “Bazýlarý Merkez Bankasý’nýn faizleri yüzde 24 seviyesine çekeceðini söylüyor. Bu seviyeyi nasýl tespit ettiklerini tam bilemiyorum ancak þu anki seviyenin neredeyse 3 katýna yakýn bir faiz artýþýnýn imkan dahilinde olduðunu düþünmüyorum. Diðer taraftan Merkez Bankasý’nýn faizleri doðrudan yüzde 20 seviyesine çýkaracaðýný söyleyenler de var. Ancak bu da 1000 baz puandan daha fazla bir artýþ anlamýna geliyor ki, ihtimal vermiyorum. Dolayýsýyla yüzde 13,5 ile yüzde 18 arasýnda bir politika faizi açýklanýr, kimse daha fazlasýna cesaret edemez, cesaret de veremez…”

Mansur Ark’ýn þarkýsý geldi aklýma: “Sana demedim mi?”

Belki de rasyonel olan mevcut modeldi diyen çýkar mý?

Mehmet Þimþek’in devir teslim törenindeki sözlerinden umutlanýp rasyonel politikalara geri dönüþ bekleyenler, geçen hafta yapýlan “hibrit” atamalar sebebiyle hayal kýrýklýðýna uðradýlar diyebilirim. Zamanýn ruhuna uygun olan siyasetin liberal politikalara ya da serbest piyasa ekonomisine uygun olmayacaðýný defalarca yazdýk çizdik.

Biz bunlarý yazarken merkeziyetçi veya kontrolcü politikalara destek verdiðimiz þeklinde yanlýþ anlamalar da oldu elbette. Halbuki olaný biteni doðru þekilde yorumlamaktan baþka bir þey yapmýyorduk. Tekrar söylüyorum: Mesele teknik deðil, siyasi. Bir kulüp baþkanýnýn kazanmanýn reçetesi belli
iken, sürekli baþka yollar deneyip, ortaya çýkan sonucun kabahatini baþkalarýnda aramasý gibi, uygulanan modelin yan etkileri konusunda hep baþkalarý suçlandý.

Açýkçasý herhangi bir konuda baþarý saðlamak için doðru insan kaynaðý ve doðru bilgiyle çalýþma gerekliliðini herkes biliyor. Ancak, yöneticiler doðru kiþiyi kendine göre seçer, doðru bilgiyi de kullanýþsýz veya kendi fýtratýna aykýrý bulursa, hakikat önemini yitiriyor. Bunun hemen arkasýndan “ben olmasam daha kötü olur” þeklinde kurulan cümleler ve buna inanan ya da inanmýþ gibi gözüken insanlar geliveriyor.

“Programý Kim Açýklayacak?..”

Açýkçasý uygulanan bir politikanýn yöneticilere fazla zarar vermediði hatta pozisyonlarýný perçinlediði bir koþulda, strateji deðiþikliðine gidilmesi pek düþünülmez. Dolayýsýyla Mehmet Þimþek’in “rasyonel” diye tarif ettiði politika her ne ise, büyük ihtimalle uygulanmayacak ya da bir süre sonra Maliye ve Hazine Bakaný da “demek ki rasyonel olan buymuþ” diyecek.

Tekrar ediyorum: Eðer yeni ekonomik programýn ana detaylarý Cumhurbaþkaný Erdoðan tarafýndan açýklanmaz, Mehmet Þimþek tek baþýna býrakýlýrsa çok büyük beklentiye girmeyin derim. Çünkü bu durum Külliyenin açýklanan programa mesafeli durduðunu gösterecek. Eðer tersi olursa ümitlenmeye devam edebilmek mümkün olabilir. Ancak yerel seçimlere kadar çok büyük bir deðiþim beklememek lazým. Bu çerçevede açýklanacak programýn oldukça uzun bir vadeyi kapsayacaðýný söylemek falcýlýk olmayacaktýr.