SEÇÝMDEN SONRA GÖREV ALACAKLARA HATIRLATMA?

• 1.05.2023
• 1194
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Prof. Dr. Emre ALKÝN

Alýnan olursa kusura bakmasýn. Siyasetin içindeki dostlar "kurum körlüðü" yaþýyor olabilir. Bu amaçla iktidar ya da muhalefetteki tanýdýklarýmýza küçük bir reçete yazalým.

Dünya ekonomisinde 1990’lar özellikle geliþmiþ ülkeler için “Altýn yýllar” olarak adlandýrýlýr. Aslýna bakarsanýz altýn yýllar tam olarak 1993’te Clinton ile baþladý ve 11 Eylül 2001’de meydana gelen terör eylemiyle sona erdi. Türkiye ekonomisi o dönemde çok ciddi dalgalanmalar yaþadý. Bu nedenle o dönemi Türkiye için “altýn yýllar” diye tanýmlamak imkansýz. Özellikle 1994, kriz ve siyasi Ýstikrarsýzlýk yýlý oldu.

Sonra dünya, 2008’e kadar ciddi bir toparlanmanýn içine girdi. Türkiye de benzer þekilde doðru iþleri yapmaya baþladýðý için 2001’de yaþadýðý bankacýlýk krizine raðmen toparlandý ve enflasyon-büyüme-faiz-döviz kurlarý baðlamýnda sakin bir süreç yaþadý. Batýya dönük yüzü, adalet ve eþitlik için attýðý adýmlar küresel krize dayanmasýný saðladý. “Teðet geçmedi” ama küresel kriz ekonomide fazla hasar býrakmadý desem yanlýþ olmaz.

Gayet iyi hatýrlýyorum. Her þey iyi giderken 2011 yýlýndan itibaren siyaset ve ona destek veren oluþumlar arasýnda ciddi bir gerginlik baþladý. Ta ki 2013 yýlýndaki gezi parký eylemlerine kadar fazla su yüzüne çýkmayan bu gerginlik, hükümetin nerede devletin þefkatli yüzünü, nerede çelik gibi gücünü göstereceði konusunda kafa karýþýklýðý yaþamasý sebebiyle iyice zirve yaptý. Önce haziranda 2015 seçimleri yapýldý, ardýndan kasým ayýnda bir seçim daha yaþadýk. Bu esnada iktidar partisi içinde ciddi tartýþmalar çýkarken siyaset bu süreçte ciddi þekilde yýprandý. Siyasi sistemle ilgili tartýþmalar ve anayasa deðiþiklikleri gündeme oturdu. O süreçte TL’nin deðer kaybýysa beklendiði kadar sert olmadý. Piyasalara sürekli müdahale etmek gibi bir yaklaþým yoktu.

En baþýndan beri gizli ajandasýný uygulamak için hazýrlýk yapanlar, hükümetin ve siyasi ortamýn giderek sertleþmesini fýrsat bilerek hain planlarýný ortaya koymaya karar verdi. Cumhuriyetimizin atlattýðý en önemli badirelerden biri olan 15 Temmuz 2016 darbe giriþimi, belki de þu an yaþadýðýmýz ekonomik ve siyasal zorluklarýn en önemli kilometre taþý oldu. Türkiye bir daha sakin dönem yaþayamadý. Güvensizlik ve güvenlikçi yaklaþým kol kola gezmeye baþladý. Her gün bir kriz çýkarken, sürekli müdahale isteði “günlük rutin” haline döndü. Piyasa ekonomisinden bahsetmek imkansýz hale geldi.

2018 ve 2019’da yaþanan ekonomik zorluklar da benzer þekilde piyasa ekonomisinden kopma sebebiyle gerçekleþti ve ardýndan gelen 2020 pandemisi Türkiye’yi her bakýmdan hazýrlýksýz yakaladý. Sonra ortaya çýkan Rusya-Ukrayna bunalýmý yaþananlara elbette katký yaptý.

Tüm bunlardan çýkarmamýz gereken dersler þöyle:

- Türkiye’nin küresel krizlerden birebir etkilendiðini kabul etmeliyiz.

- Piyasa ekonomisinden çýkýldýðýnda küresel krizlerin yan etkisinin daha da büyüdüðünü anlamak gerekiyor.

- Gergin siyaset ortamý belki bir yere kadar oy kazandýrýyor ama ülkeye kaybettiriyor, seçimden sonra sakinleþmek gerekiyor.

- Uluslararasý ittifak arayýþlarýnda Doðu-Batý ayrýmý yapmadan yanlýþlarýn karþýsýnda diplomatik bir üslupla durmak gerekiyor.

- Sabýkasý kabarýk ülke liderleriyle, baþkalarý yapsa bile Cumhuriyetimizin gelenekleriyle çeliþmemek için ittifak kurmaktan uzak durmak gerekiyor.

- Rusya ve Arap ülkeleriyle mesafeli olmak, iç meselelerine karýþmamak gerekiyor.

- ABD ve Ýsrail politikasýný eþ güdümlü idare etmek gerekiyor.

- Bundan sonra da afetlerin olabileceðini kabul edip, depremde yaþananlardan ders çýkarmalýyýz.

- Ülkenin ekonomiyle büyüyeceðini ama kültür-sanat-spor-eþitlik-adalet ve kadýn-erkek eþitliðiyle kalkýnacaðýný artýk anlamak gerekiyor.

- Vicdanlý vatandaþý inancýndan deðil, insanlýðýndan ölçmenin daha doðru olduðunun anlaþýlmasý gerekiyor.