BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

ALO, DOLAR KAÇ OLACAK?

1.02.2023
1393
facede

Cumartesi g�n� telefonumu nereden buldu�unu bilmedi�im bir ev han�m� "Ay�e Teyze" k�vam�nda bana sorular ya�d�rd�. �smini bile bilmedi�im ya�l�ca Han�mefendi ayn� cevab� almas�na ra�men s�rekli ayn� soruyu sordu:

- Hazine kur farklar�n� ödemeyecekmi�, ondan dolay� KKM'den çözülme olmu� do�ru mu ?

- Kiminle görü�üyorum acaba ?

- Ben bir yat�r�mc�y�m. Hazine ödemeyecek mi, siz onu söyleyin.

- Hay�r do�ru de�il, Dolar/TL oldu�u yerde sayd�� için normal mevduattaki faizi ya da borsay� ye�liyor herkes, ondan dolay� çözülme oldu.

- Peki Dolar 25 TL olacak diyorlar, do�ru mu ?

- Han�mefendi, isminizi ba��lar m�s�n�z ?

- Dolar 25 TL olacak m� ? Lütfen söyleyin.

- Kim diyor bilmiyorum ama orta vadede olabilir ancak, k�sa vadede sanm�yorum.

- Ama herkes Dolar yükselecek diyor, KKM' den bu sebeple çözülme oluyormu�

- Daha demin ba�ka bir sebep söylediniz, �imdi dolar kuru diyorsunuz, zaten dolar yükselecek ise insanlar neden KKM'den ç�ks�n ki ?

- Hazine ödemeyecek ya ondan

- La havle... Han�mefendi cevaplardan tatmin olmayacaksan�z neden sürekli soruyorsunuz ?

- Hazine ödeyecek yani ?

Konu�ma özetle bu �ekilde geçti. Nezaketi elden b�rakmadan kapatabilmeyi ba�ard�m. Ancak durum gösteriyor ki, belli bir ya��n üzerindeki insanlar�n whatsapp gruplar�na gelen yaz��malardan dolay� akl� kar��m�� durumda. Telefonu kapatt�ktan sonra ben de bir ara�t�rma yapt�m ve gördüm ki, tevatür ile yat�r�m karar� alan çok say�da insan var.

��in gerçe�i �u: Bundan 5 y�l önce sepet kur 4,2 TL iken bugün 19,6 TL. Yani 5 y�lda neredeyse 5 kat artm��. B�ST de ayn� sürede neredeyse 5 kat artm��. Gram Alt�n 7 kattan fazla artm��. Bu süre zarf�nda mevduata TL'sini yat�ran bir ki�i sadece 2 kat�n� elde etmi�. Sadece bu gerçeklere net olarak bakarsak KKM'yi de Mevduat� da B�ST'e olan ilgiyi de do�ru �ekilde analiz edebiliriz. Gözle görüneni bile inceleme gayretinde bulunmadan sa�a sola soranlar�n neden para kaybetti�ini anlamak bu aç�dan zor de�il san�yorum.

Euro-Dolar Fark�: (revisited)

Anla��l�yor ki Avrupa Merkez Bankas�, enflasyonla mücadele anlam�nda politika faizlerini güçlü �ekilde art�rmaya devam edecek. Bilmekte fayda var: Avrupa tarihinde enflasyon çok önemli bir yer tutuyor ve bu sebeple büyümeyi de�il fiyat art��lar�n� öncelikli mesele haline getiriyorlar.

K�sa bir bilgi arz edeyim: Roma �mparatorlu�u zaman�nda oldukça uzun süren bir enflasyonist dönem ya�anm�� ve hazinede para kalmad�� için askerlerin maa�lar� bugünkü dolar�n isim babas� olan "taler" ile de�il, tuz torbalar� ile ödenmi�ti. Tuzun latincesi olan "sal" ya da "salis"den kaynaklanarak maa� ve ücretlerin bugüne kadar ismi "salary" olarak gelmi�. Yani o zaman ya�anan ekonomik zorluklar arkas�nda kal�c� bir an� b�rakm��.

�spanyol ve Portekiz ka�iflerinin Latin Amerika'dan getirdikleri alt�nlar�n yaratt�� konjonktürel enflasyonlar� unutmamak laz�m elbette. Ancak yak�n tarihte akl�m�zda kalan en ciddi enflasyon Almanya'da ya�anand�r diyebilirim. Almanya'n�n Ulusal Paras�n� astronomik bir �ekilde devalüe eden hiperenflasyonun neticesinde Hitler'in iktidara geli�i ve hemen arkas�ndan diktatör olu�u, Avrupa'n�n hiç unutamad�� geli�melerden oldu elbette.

Asl�na bak�l�rsa, Avrupal�lar�n enflasyondan çekinmesi ad�na tarihten daha bir çok örnek verilebilir. Hal böyleyken, daha çok resesyondan çekinen Amerikal�lardan daha farkl� davranacaklar�n� kestirmek zor de�il.

Tüm bunlar�, daha önce payla�t��m pariteyle alakal� raporda anlatm��t�m. Dolay�s�yla "Euro tekrar 1.00 '�n alt�na gider" dediklerinde mesafeli yakla�m�� ve "1.05'i geçerse o dedi�iniz olmayabilir" diye analistleri uyarm��t�m. Bu yapman�n sebebi teknikten çok Euro'nun siyasi kald�raç niteli�indeki özelli�i. Çünkü içinde ekonomilerin gücünden çok, Avrupa Milletlerinin korkular�n�, endi�elerini, öfkelerini, al��kanl�klar�n�, ayr��t�klar� noktalar ve hemfikir olduklar� yakla��mlar� bar�nd�r�yor.