UNUTMAYALIM; CESUR BÝR KEZ, KORKAK BÝN KEZ ÖLÜR(*)

• 1.02.2021
• 3713
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Canan Ercan Çelik

Hiçbir þey eskisi gibi olmayacak, CovId-19 öncesine dönmeyeceðiz. Bu sürecin getirdikleri; artýsý ile, eksisi ile hücrelerimize çoktan iþledi ve istesek de istemesek de 2021 bir geçiþ yýlý kimliðiyle hayatlarýmýzýn parçasý haline geldi. Hatýrladýklarýmýzla, ödediðimiz ve ödemekte olduðumuz bedellerle, yeni farkýndalýklar ve seçeneklerle dünyaca bir eþikteyiz. Gerisi bize kalmýþ.

McKinsey & Company, Davos Global Ajandasý’nýn içinde “Yeni Normalin ne olduðu bize baðlý: 2021 ve ötesinde dikkate almamýz gerekenler’ baþlýklý bir makale yayýnladý.(**) Bu makalede global ekonomi, iþ dünyasý ve sosyal boyuttaki yönelimleri ve dönüþüm beklentilerini dile getirmiþler. 

ÝYÝ HABER: TÜKETÝCÝ GÜVENÝ YERÝNE GELÝYOR
Ertelenmiþ talepler, her kriz sonrasýnda görülen tepki alýmlarý(***) elle tutulur boyutta izlenebiliyor. Ancak, bu süreçten çok derin þekilde etkilenen seyahat, eðlence, yiyecek-içecek sektörü gibi hizmet sektörlerindeki geri dönüþ fýrsatlarý hâlâ kompleks ve zamana baðlý görünüyor. Demografik yapýsýnda göreceli yaþlý nüfusa sahip olan Fransa, Ýtalya, Japonya gibi ülkelerin genç nüfuslu Hindistan ve Endonezya gibi ülkelere kýyasla daha temkinli davrandýðý gözleniyor. 
Yaþça yüksek demografik yapýsýna raðmen istisnai eðilim gösteren ülke ise Çin. Çin aslýnda pandemi etkilerini ilk gören ve en hýzlý þekilde üstesinden gelen ülke görünümünde. Örneðin, uluslararasý seyahatler dýþýnda, Çin’deki tüketiciler eskiden alýþtýklarý seviyelerde harcama yapmaya baþlamýþ, yurt içi seyahat ve konaklamalarýn seviyesi 2019’un %80-90’nýna ulaþmýþ durumda. Diðer yandan, bu dönem için kritik olan ev dýþýndaki aktiviteleri benimseyen tüketicilerin aðýrlýðý Çin’de %81, Fransa’da %49 iken, ABD’de %33’e, Meksika’da ise %18’e inebiliyor. Toplumlar arasýnda pandemi önlemlerinin baþarýsý, demografik yapý ve benzeri faktörler, güven seviyesini ve ivmesini tabi ki etkiliyor. 

E-TÝCARET
E-ticarete olan kayma ise çok somut, bundan sonra her þartta kalýcý olacaðý da  belli. Yine McKinsey’nin 13 ülkede yaptýðý araþtýrmada. tüketicilerin 2/3’ü yeni satýnalma yöntemleri denediklerini ve %65’i de devam edeceklerini belirtmiþ. Bu dönemde 2-3 yýl, coðrafyasýna göre 5 yýlda kat edilecek aþamalara aylar içinde ulaþýldý. Tercih etsek de etmesek de, yeni kapasiteler, yetkinlikler geliþtirme, farklý iþ ve fiyatlama modelleri ile sýnanma sürecindeyiz.
Dünya genelinde iþ amaçlý seyahatlerin global aðýrlama ve seyahat harcamalarýnýn %20’sini oluþturduðu, 2018 de 1,4 trilyon dolarlýk bir seviyeye ulaþtýðý ve benzer talebin krizlerden 5 yýl sonra toparlanabildiði biliniyor. Diðer yandan, pandeminin getirdiði yeni çalýþma ve iþ dinamiklerine göre, eski tüketim seviye ve profiline de hiç eriþilememesi de söz konusu. Neyse ki, bireysel tercihlerde durum pozitif, genelde iki yýl içinde eski ritmini bulduðu tecrübe edilmiþ. 

YENÝ JENERASYON BÝR GÝRÝÞÝMCÝ DALGASI
Bu sürecin beklenmeyen ve olumlu yaný, yeni jenerasyon bir giriþimci dalgasý yaratmasý olarak görülüyor. Plato’nun gereksinimlerin, bizleri yeni buluþlara yönlendirdiði görüþü bir kere daha kendisini ispatlamýþ durumda. Kuþkusuz, sarsýlan düzenler giriþimcilere alan yaratýyor, yoktan var edilen, yýkýp yapýlan iþlere yer açýyor. Diðer büyük ekonomik kriz ve durgunluk dönemlerinin aksine, ABD’de yeni iþletme kurmak için yapýlan baþvuru sayýsý, pandemi öncesinin neredeyse 2 katýna ulaþmýþ ve 1,5 milyonu aþmýþ. Almanya, Fransa, Japonya’da bu denli çarpýcý olmasa da belirgin þekilde artýþ gösteriyor. Açýkcasý, pandeminin vurduðu küçük iþletmelerde onca iflas ve/veya ciro kaybý yaþanýrken, bir baþka damarýn güçlü bir þekilde can bulmasý, insanýn direnci ve yaratýcýlýðýna inancýmýzý besliyor.

VERÝMLÝLÝK ARTIÞI
Zorluklardan doðan ve yine beklentiyi aþan bir baþka geliþme de farklý teknoloji kullanýmlarý, dijitalleþme ve yeni çalýþma formlarý ile saðlanan verimlilik artýþlarý. Yapýlan araþtýrmalarda; iþletmelerin tedarik zinciri, dijital platformlar üzerinden müþteri taleplerini karþýlama gibi süreçleri için teknolojik çözüm uyarlamalarýný 20-25 kat daha hýzla yaptýðý görülmüþ. Bu artýþýn kalýcý þekilde üretkenliðe yansýyýp yansýmayacaðý tabi ki net deðil. Ancak, bu dönemin pek hoþ ve þýk þekilde olmasa da bizlere iþlerimizi yepyeni bir perspektifle gözden geçirme ve dönüþtürme imkâný verdiði de bir gerçek. 

KAÇINILMAZ GÝDÝÞAT
Tedarik zincirlerindeki kopma ve kesintilerin bambaþka bir bilinç ve öncelik dizini yaratmasý da bir baþka husus. 2025 yýlýnda global ihracat pazarýnýn %25’inin, yani 4,5 trilyon dolarlýk bölümünün yer deðiþtireceði ve yeni bir dengenin oluþacaðý bekleniyor. Önlem alýnmazsa üretim kesintilerinin bir ay ila 3,7 yýl arasýnda sürebileceði, Endüstri 4.0’ýn geliþmiþ ve geliþmemiþ ülkeler arasýndaki maliyet farkýný neredeyse yarý yarýya azaltacaðý ve tedarik zincirlerindeki alt katmanlara hâkim olunmayýnca bütünü sarsabilecekleri göz önüne alýndýðýnda, bu gidiþat kaçýnýlmaz gibi duruyor.

“Uygarlýk yolunda baþarý yenileþmeye baðlýdýr. Sosyal hayatta, iktisadi hayatta, ilim ve fen sahasýnda baþarýlý olmak için yegane geliþme ve iyileþme yolu budur.”  
Mustafa Kemal Atatürk

GERÝSÝ BÝZE KALMIÞ 
Daha bir çok baþlýkta bu resim çoðaltýlabilir. Hem kamuda hem özel sektörde daha iyi liderler ve liderlik anlayýþý, sürdürülebilir kalkýnma, daha esnek ve dayanýklý yapýlarýn gereðinden ve giderek onlara açýlan yollardan bahsedebilirim.  Ama ince ince ve derinden gelen bir eðilim var ki, ona vurgu yapmadan geçemeyeceðim: Paydaþ Kapitalizmi(****). Varlýk amacýný, hissedarlara deðer yaratma odaðýndan tüm paydaþlarýn çýkarlarýný gözetmeye, kilit paydaþlar olan müþterilere, tedarikçilere, çalýþanlara, hissedarlara ve topluma uzun vadeli deðer yaratma boyutuna çekmemizi öneren, bir diðerinin pahasýna kâr maksimizasyonunu benimsemeyen bu yaklaþým, yeni deðil. Ancak pandemi sürecinin bize dayattýðý sosyal ve ekonomik dönüþüm gereklilikleri, beklediðimiz fýrsat olamaz mý? Bunca bedel, deneyim ve deðiþim gerekliliðinden bir büyük hikmet çýkmaz mý? En azýndan büyük ülkülerin gölgesinde hareketsiz kalmaktansa her gün “Daha iyi bir ben” ve “Daha iyi bir toplum” adýna bir adým atamaz mýyýz? 
Dediðim gibi “Gerisi bize kalmýþ.”
“Binlerce kilometrelik bir yolculuk bile 
tek bir adýmla baþlar”  Lao TZU

(*) Uður Mumcu
(**)  The next normal is upon us : Here’s what to look out for in 2021 and beyond ? Kevin Sneader & Shubham Singhal 
(***) Revenge shopping
(****) Stakeholder Capitalism