BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

YA�AM DOYUMU VE ��-ÖZEL YA�AM DENGES�

1.12.2023
945
facede

�stanbul'da �al��anlar� i�ine alan bir ara�t�rmada,1 i� hayatlar�n� 1-10 aras�ndaki bir �l�ekte de�erlendirmeleri istenir. Kat�l�mc�lar, k�sa zamanda fazla i� y�k�yle me�gul olduklar�n� (6,41) ve i�lerinin �ok stresli oldu�unu (6,27) bildirir.

“��imi severek yap�yorum” ifadesi 5,50 ortalamayla alt s�ralarda yer al�r. Bu nedenle, ya�am doyumu kavram� çal��anlar� mutlu edecek bir i� ortam�n� dü�ündürüyor. Dan Buettner taraf�ndan National Geographic’in dünya çap�nda yürüttü�ü ara�t�rmada2 mutlulu�u etkileyen alanlar olarak; içinde ya�an�lan toplum, i� ortam�, sosyal hayat, finansal ko�ullar, ev ve benlik alg�s� olarak alt� alan tan�ml�.

Ya�am doyumu, çevre ko�ullar�ndan etkilenir. Ancak, sadece çal��ma alanlar�nda yap�lacak fiziki düzenlemelerle insanlar� mutlu etmeye çal��mak, bugünün bilimsel gerçekleriyle ba�da�maz. Çünkü son y�llarda mutluluk konusunda yap�lan ara�t�rmalar, mutlulu�un kayna��n� daha çok beyinden ve buna ba�l� dü�ünce biçiminden ald��n� gösteriyor. Sonja Lyubomirsky “Nas�l Mutlu Olunur?” adl� kitab�nda da bu durumu �öyle dile getiriyor:3 Mutluluk duygusunun yüzde k�rk� dü�ünceler, davran��lar ve karakter taraf�ndan belirlenir. Yüzde ellisi de ki�ili�i �ekillendiren genetik yatk�nl�kla ilgilidir. Çevre ve d�� ko�ullar�n etkisi ancak yüzde on dolay�ndad�r.

CENNET� DÜNYADA YA�AMAK

�nsan beyni gelece�i isabetli tahmin etmek konusunda yetersiz, geçmi�i de�erlendirmek konusunda da ba�ar�s�z. Çünkü insan ya�ad�klar�n� de�il, ya�ad�klar�na yükledi�i anlam� hat�rlar. Bu konuda ya�amlar�n�n sonuna gelmi� insanlar�n de�erlendirmeleri ��k tutabilir. Hastalar�n terminal dönemlerinde onlara bak�c�l�k yapan Avustralyal� hem�ire Bronnie Ware’in ölüm dö�e�indeki insanlarla yapt�� sohbetlerden derledi�i izlenimlerinde, hiç kimsenin “Daha çok para kazansayd�m” dememi� oldu�unu ak�lda tutmakta yarar var.4

Ekonominin s�k��t�� dönemlerde, herhangi bir i�te çal��mak bile memnuniyet verici olabilir. Ancak i� hayat� ve çal��mak, insan�n para kazanmak ve hayat�n� sürdürmek için katland�� bir �ey olmamal�. Bir i�in uzun dönemde verdi�i doyumun elde edilen gelirle do�ru orant�da olmad��n� herkes bilir. Yap�lan ara�t�rmalar ki�inin s�n�rlar�n� zorlayan, ancak yeteneklerini ortaya koymas�na imkan veren ve ba�ar� duygusu ya�atan bir i�in insanlar�n mutlulu�u üzerinde etkisinin oldu�unu ortaya koyuyor. Uzun dönemde ki�inin anlam buldu�u ve de�erleriyle uyumlu bir i�; iyi bir ücret, gösteri�li bir çal��ma odas� ve kartvizitteki parlak bir unvandan çok daha fazla doyum verir.

�NSAN N�Ç�N YA�AR?

Çal��mak insana kimlik kazand�r�r, i�e yarad��n� hissettirir ve gücünün s�n�rlar�n�n nereden geçti�i konusunda fikir verir. Kurumlar kâr etmek için insanlar anlaml� bir hayat sürerek mutlu olmak için ya�ar. Bu durum geçen yüzy�lda bir çeli�ki gibi alg�lanm��t�r. Hiç �üphesiz günümüz dünyas�nda ve vard��m�z bilinç düzeyinde, çal��anlara hayatlar�n�n sadece i�ten ibaret oldu�unu dü�ündürmek ve onlardan ya�amlar� pahas�na performans beklemek ne gerçekçi ne insani ne de ahlakidir.

�� hayat� hem günün büyük k�sm�n� hem en dinamik ve enerjik bölümünü kapsar. Sevdi�imiz insanlara ve seçti�imiz etkinliklere en yorgun oldu�umuz dönem kal�r. Ki�i anlam duygusu ya�ad�� bir i�te çal��yorsa ve ak�am eve döndü�ünde uzla�t�� ve ba�da�t�� biri taraf�ndan kar��lan�yorsa cenneti dünyada ya��yor demektir.

�� DOYUMU VE ANLAM DUYGUSU

Her insan hayat�nda anlam bulmak ister. �nsanlar bu anlam� dinde, bilimde ve felsefede arar. Kendini a�an bir amaca hizmet konusunda i� hayat� bir f�rsat sunar. ��te bu noktada i�-özel ya�am dengesi önem kazan�r. Çünkü i� hayat� insanlar�n anlam duygusunu bulmalar� için önemli bir f�rsat verir. Baz� i�lerde para kazanman�n d��nda anlam bulmak zor olsa da son kullan�c�n�n hayat�n� etkileyen birçok i�te anlam bulmak mümkün. Çetin Altan Usta, “�nsan�n bir i�i yaparken ald�� zevk, o i�ten kazand�� paray� harcarken ald�� zevkten fazlaysa, ki�i mutlu olur” demi�ti.

�nsanlar�n bir i�ten ald�klar� doyumu belirleyen üç etken var. Birincisi yatk�n oldu�u bir i�i yapt�� için i�in kendisinden zevk almak (pleasure), geli�mek ve böylece i�e kendinden bir �ey katmak (progress) ve yapt�� i�te anlam bulmak (purpose).

Bir ba�ka önemli nokta ki�inin i� ortam�nda uyum içinde çal��t�� arkada�lar�n�n varl��. �yi arkada�l�k ili�kileri, i� doyumu üzerinde do�rudan etkili. �nsanlar� i�lerinde mutlu eden ikinci s�rada yapt�� i�te ba�ar� duygusu ya�amak ve takdir görmek geliyor. Orta gelir düzeyinde maddi ko�ullar bu iki faktörden sonra gelmekte.

SONUÇ:

Ki�i hayattaki varl�k nedeniyle yapt�� i� aras�nda köprü kurabiliyorsa anlaml� bir hayat ya��yor demektir. Ruh ve beden sa�l�� aç�s�ndan büyük önem ta��sa da günümüz ko�ullar� i� ve özel ya�am dengesi kurmay� giderek zorla�t�r�yor. Potansiyel, bask� alt�nda ortaya ç�kar ve içinden geçti�imiz süreç sadece ki�ileri de�il, ayn� zamanda Türkiye’yi de test edecek gibi duruyor. Bu testten nas�l ç�k�ld��n� hep birlikte ya�ayarak görece�iz.

Kaynakça:

1. �eker M. �stanbul’da Ya�am Kalitesi ara�t�rmas�. �stanbul; 2011.

2. Buettner. D.: Thrive: Finding Happiness the Bluezone Way. National Geographic Society, Washington, DC; 2010.

3. Lyubomirsky S. The How of Happiness: A New Approach to Getting the Life You Want. Penguin Books; 2008.

4. Ware B. The Top Five Regrets of the Dying: A Life Transformed by the Dearly Departing. Hay House; 2009.