MERKEZ BANKASI NE DEMEK ÝSTEDÝ?

• 1.08.2021
• 1410
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Prof. Dr. Emre ALKÝN

Hem dýþ politikadaki sakinleþme hem de piyasa aktörlerini rahatlatan açýklamalar üst üste geldi. Böyle olunca, döviz kurlarýndaki dirençleri kýrma hevesi azaldý gibi duruyor!

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasý’nýn (TCMB), eldeki þartlar dahilinde, faizlerde herhangi bir deðiþikliðe gitmeyeceðini defaatle ifade etmiþtim. Herkes "Acaba ne diyecek?” bekleyiþindeydi.  TCMB'den, faiz oranlarýna iliþkin yapýlan duyuruya göz attýðýmýzda, ilk göze çarpan detay, enflasyonun yaz aylarýnda dalgalanacaðýna dair öngörü oldu. Bu demektir ki, eylüldeki toplantýya kadar, herhangi bir düþüþün gerçekleþmesi mümkün deðil. 

FAÝZLERÝ YÜKSELTMEK ZORUNDA KALINABÝLÝR
Enflasyon, yaz boyunca yüksek seyreder ise faizler, eylülde de düþürülemeyebilir. Merkez Bankasý yönetiminin, yýl bitmeden bir indirim yapmaya hevesli olduðunu biliyoruz; ancak yükseltmek mecburiyetinde kalacaðý bir durum da yaþanabilir. “Enflasyonda belirgin bir düþüþ saðlanana dek güçlü duruþ devam edecek, faizler enflasyonun üzerinde seyredecek” þeklinde özetleyebileceðim iki paragrafýn, bir nebze de olsa piyasa aktörlerini yatýþtýrdýðýný söyleyebilirim. Dolar/TL'deki gevþemenin sürmesi de bunun göstergesi oldu. Gevþeme dediysem, "Düþüþ" demedim, onu da belirteyim!

YILI, %4-5 CÝVARINDA BÝR BÜYÜMEYLE KAPATIRIZ
“Cari denge, bundan sonraki aylarda pozitif seyredebilir" cümlesi, beni düþündürdü açýkçasý! Türkiye'nin büyürken cari açýk vermek gibi bir yapýsallýðý mevcutken, böyle bir öngörüde bulunmak, 3. ve 4. çeyreklerde büyümenin düþünüldüðü kadar yüksek olmayacaðýna iþaret ediyor. Zaten ben de, IMF'in %6'dan daha yüksek olan öngörüsüne en baþýndan beri katýlmýyorum. Bu yýlý %4-5 civarýnda bir büyümeyle kapatacaðýmýzý düþünüyorum. 

ASIL MESELE!
Metnin diðer paragraflarýnda, iç talebin alýnan önlemlerle zayýf seyrettiði, dýþ talebin güçlü olduðu; ama ithal ürünler ile farklý fiyatlama davranýþlarý sebebiyle enflasyondaki dalgalanmanýn süreceðini ifade eden cümleler vardý. Bunlar zaten bilinen detaylar... Asýl takip etmemiz gereken mesele, DTH'larýn seyri ve Merkez Bankasý rezervlerindeki geliþmeler. Ýç siyasetteki ani hareketlenmelerin her zaman mümkün olabileceðini de unutmamak gerek. Dolayýsýyla, döviz kurlarýndaki gevþemelerin, bir süre daha alým fýrsatý olarak deðerlendirileceðini söylemem falcýlýk olmaz.

DOLAR/TL'DE ORTALIK SAKÝN; AMA!..
Haziranýn sonundan beri, Dolar/TL'de ciddi bir hareketlenme olmadý. Elbette bahsettiðimiz sadece 1 aylýk bir zaman. Ancak Türkiye'de bazen birkaç gün bile "uzun süre" kategorisine girebiliyor. Çünkü hafýzasý zayýf bir coðrafyada yaþýyoruz! 

Hatýrlarsanýz; Dolar/TL, geçen yýl yine ayný tarihlerde sakin sakin 6,80 seviyesinde dururken, aðustos ile birlikte yükseliþe baþlamýþ ve hareket 8,50 TL’nin üzerinde tamamlanmýþ, 6,97'ye indikten sonra yine 8,50'nin üzerine çýkmýþtý. 

UNUTMAYALIM!
Ýki Merkez Bankasý Baþkaný deðiþikliðini de içeren süreci baþtan hatýrlatmaya gerek yok. Ancak ateþin bir yükselip bir düþmesi, sonra tekrar yükselmesi, enflasyonla birlikte birçok problemi de tetiklemiþti. Bunu unutmayalým! Ýlginçtir, 2019'da da Dolar/TL, hýzlý bir yükseliþin ardýndan yine bu zamanlarda sakinleþmiþ ve yýl sonuna kadar 5,50-5,90 bandýnda devam etmiþti. Sonrasý malum! 2020'de TCMB kararlarý ve pandemi vs. derken iþler karýþmýþtý. 

HER ÞEYÝN SEBEBÝ PANDEMÝ MÝ?
Dolar/TL'nin, belki de en sert yükseldiði dönemlerden biri 2018. 3,75'ten 6.60'a çýkan Dolar/TL, % 80'e yakýn bir artýþla, bir rekora imza attý. Açýkçasý 8 aylýk süreçte yaþanan TL'deki büyük deðer kaybý, ekonomiyi olumsuz etkiledi. O zamandan beri Türkiye ekonomisi, ortalama %3 büyümeyi yakalayamadý. Þu an açýklanan büyüme rakamlarý ise 2020'nin oldukça kötü geçmesinden ötürü ortaya çýkan baz etkisiyle rekor kývamýnda. Sanayi ve ticaretteki toparlanma gözle görülür durumda; ama kýrýlgan olduðunu bilmeliyiz. 
Açýkçasý, ekonomideki kýrýlganlýklarý sadece pandemiye baðlamayý doðru bulmuyorum. Tam 5 yýl önce 3,00 TL  seviyesinde olan dolar kurunun bugün 8,55’lerde olduðu düþünülürse, sadece ekonomide deðil, siyasette ve diplomaside de ciddi bir reform yapýlmasý gerektiði ortaya çýkýyor.