BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

TÜRK�YE, YABANCI KAYNAK ÇEKMEK �Ç�N H�KÂYES�N� DE��T�RMEL�

1.01.2021
4376
facede

T�rkiye'nin yabanc� kaynak �ekmesi i�in hik�yesini de�i�tirme zaman� �oktan geldi. Bu hik�yenin en �nemli ayaklar�; adalet, hak ve �zg�rl�kler ile e�itimdir.

2020 YILINI, YA�ANMAMI� SAYMAK LAZIM!
Makro ekonomik hedefleri tutturabildik mi?
Pandemiden önceki hedefleri bir yana b�rakal�m... Çünkü pandemi, her �eyi ba�tan sona de�i�tirdi. Enflasyon hedefi hiçbir �ekilde tutmad�. Büyüme hedefi zaten tutmad�. ��sizlikle alakal� çok büyük bir iyimser beklentimiz yoktu. Asl�nda 2020 y�l�n� ya�anmam�� saymak, hedef anlam�nda y�l� konu�mamak laz�m. Ne bütçe aç�� tuttu ne cari aç�k hedefi ne de ba�ka hedefler... Dolay�s�yla hedefler konusunda konu�mak abesle i�tigal olur.

BÜTÇE AÇI�INI, ÇOKTAN A�MI� GÖRÜNÜYORUZ
Bütçe gerçekle�meleri ne durumda, ne beklenir?
Türkiye'nin bütçe aç��n�n milli gelire oran�n�n yüzde 3'ü a�mamas� konusunda bir k�rm�z� çizgisi vard�. Onu çoktan a�m�� görünüyoruz. Vergi tahsilat�nda zorluk çekilen bir y�lda, bu konuda hedefleri tutturamamaktan ötürü kimseyi suçlayacak halimiz yok. Ancak bütçe aç��n�n sürekli büyümesi de kamunun üzerinde bask� yarat�yor. Ve bunun faizi yükselten bir faktör oldu�unun alt�n� çizmek laz�m. Dolay�s�yla, bütçe disiplinini sa�lamak için gelirlerden ümit kesilmi�se giderleri k�smak gerekti�i ortada. Dolay�s�yla “Önce sa�l�k” diyece�iz. Sonra “�� ve” a� diyece�iz. Ve en do�rusu, kamunun bütün harcama ve yat�r�mlar�n� buna göre önceliklendirece�iz.

�HRACATTA REKORLAR KIRILMASI, ÇOK DA ÖNEML� DE��L!
�thalat, ihracat ve d�� ticaret dengesine gelirsek...
Türkiye'nin bundan sonraki hedefi, d�� ticaret fazlas� vermek olmal�. Dolay�s�yla, ihracat�n katma de�erini art�rmak ve küresel pazardan daha fazla pay almak, en önemli hedef olarak ortaya konulmal�. Rakamlara fazla tak�lmadan, Türkiye'nin yap�sal sorununu bir kere daha anlatmakta fayda görüyorum. Türkiye'nin büyürken cari aç�k vermek, gibi yap�sal bir sorunu var. Hâl böyleyken ihracatta rekorlar k�rmas� çok da önemli de�il. Önemli olan, ekonomi büyürken, ihracat�n ithalat� kar��lama oran�n� art�rabilmek. Türkiye'nin bu konuda bir zaafiyeti var. Ülkenin 120 milyar dolar civar�ndaki ara mal� ithalat�n� azaltmas�, yani ara mallar�n önemli bir k�sm�n� içeride üretmesi gerekiyor. Bugüne kadar bununla ilgili bir ad�m at�ld��n� görmedim. Çünkü bu ara mallar�n�n bir k�sm�n� Türkiye'de üreten firmalar, kendilerine içerde rakip istemiyor. Ve öncelikle kendilerinden mal sat�n al�nmas�n� �art ko�up bundan sonra da üreticileri ithalat yapmaya zorluyorlar. Türkiye'nin s�rt�nda kambur olan bu i� insan� türünden (!) kurtulmad�kça ihracat hedeflerinin tutmas� hiçbir anlam ifade etmeyecek, ülke her zaman ithalata mahkûm kalacak.

H�ÇB�R ÜLKE, BU �EK�LDE KALKINMAMI�TIR
Ödemeler dengesinde manzara nedir? Ne yapmal� ya da yapmamal�?
Ödemeler dengesi, borç gibi bir birikim �emas� de�il, bir ak�m �emas�d�r. Ödemeler dengesi, sonuçta bir y�l içerisinde harcanan döviz ile ülkeye getirilen dövizin bir �ekilde e�itlendi�ini gösterir. Yani döviz harcan�yorsa, mutlaka bir yerlerden bulunuyordur. Bizim bu konudaki itiraz�m�z, cari aç��n nereden geldi�i belli olmayan bir döviz giri�iyle kapat�lmas�na... Türkiye'nin yabanc� kaynak çekmesi için hikâyesini de�i�tirme zaman� çoktan geldi. Bu hikâyenin en önemli ayaklar�; adalet, hak ve özgürlükler ile e�itimdir. Böyle bir hikâyenin ayaklar� hiçbir �ekilde in�aat ya da mega projeler olamaz. Hiçbir ülke bu �ekilde kalk�nmam��t�r.

HAYÂL GÖRMEYE GEREK YOK
Vergi gelirlerinde vaziyeti nas�l görüyorsunuz?
Pandeminin yan etkileri 2023 y�l�na kadar devam edece�i için bütçe aç�� ve vergi gelirleri konusunda iyimser de�ilim. Dolay�s�yla bu konuda hayâl görmeye gerek yok. 2023 y�l�nda bütçe aç��m�z�n milli gelire oran� hâlâ yüzde 3 seviyesinin üzerinde kalabilir. Ancak bunu do�al kar��lamak laz�m, dünyan�n sonu de�il. Yeter ki kamu, harcamalar� do�ru �ekilde önceliklendirsin...