BUSINESS LIFE Ayl�k �� Hayat� & Ekonomi Dergisi

NAC� A�BAL'DAN ÖNCE NAC� A�BAL'DAN SONRA

1.06.2021
1355
facede

Y�lba��ndan beri, T�rk para ve sermaye piyasalar�ndaki geli�meleri "Naci A�bal g�revden al�nmadan �nce" ve "Naci A�bal g�revden al�nd�ktan sonra" diye ikiye ay�rabiliriz. Bunu daha rahat anlatabilmek i�in se�ilmi� baz� yat�r�m ara�lar�n� inceledim...

DOLAR/TL: Y�la 7,43 TL seviyesinde ba�lam��t�. �ubat ay�nda 7,00'nin alt�na dü�ünce, herkesin beklentisi 6,75 seviyeleri olmu�tu; ama Merkez Bankas� (MB) Ba�kan� Naci A�bal'�n görevden al�nmas� neticesinde h�zl� bir yükseli� ba�lad�. Önce 8,00 geçildi, ard�ndan 8,20 de geride kal�nca, y�l sonu beklentileri de�i�ti. Art�k 9,00’lar konu�uluyor. Elbette bu beklentiyi destekleyen unsurlar; döviz rezervleri, d�� borç, cari aç�k yap�sall��...

FA�ZLER: �ki y�ll�k gösterge tahvilin faizi, y�lba��nda %15'in biraz alt�ndayd�. Naci A�bal görevden al�nana kadar da bunun biraz üzerinde ve alt�nda yola devam etti. Sonra maalesef %20'lerin üzerine ç�kt�. Bugün %18'in üzerinde seyrediyor. Enflasyon bu �ekilde seyretti�i sürece, faizlerin y�lba��ndaki seviyelere geri gelmesi imkân dahilinde gözükmüyor.
GRAM ALTIN: 2021'e 450 TL seviyesinde ba�layan gram alt�n, hem Dolar/TL'nin sakinle�mesi hem de alt�n�n yurt d��ndaki zay�f seyri sebebiyle 400 TL'nin alt�na geriledi. Ancak yine yukar�da bahsetti�im sebeplerden dolay� kur yükseli�i gerçekle�ince, ons fiyat�n�n yerinde saymas�na ra�men önce 450 TL’yi, sonras�nda da 500 TL'yi geçti. Yüksek seviyelerden sat�n alm�� olanlara önce kâbus ya�at�p sonra da sevindirdi. �imdi ONS fiyat�n�n da yüksek seyretmesi sayesinde 500 TL üzerinde tutunuyor.

BEL�RS�ZL�KLER ARTIYOR
BIST: Bu seneye 1.495’lerde ba�layan BIST 100 endeksinin, 2.000'leri geçece�ine dair büyük bir beklenti vard�. Ama 1.600’leri bulamadan, yine Naci A�bal'�n görevden al�nmas�yla beraber 1.300’lerin alt�na bile esnedi. Bu süreçte halka arzlar devam ederken, piyasadaki yat�r�mc�lar�n endeksi tutmaya çal��t�klar�n� görüyoruz. Döviz cinsinden de ucuzlayan endeksin tekrar 1.600’leri test edece�i konusunda beklentiler artmaya ba�lad�.
B�TCO�N: Gayet iyi hat�rl�yorum... Aral�k 2020'de üniversitede yapt��m�z bir toplant�da Say�n I��n Çelebi “Bitcoin 50.000 dolar olacak" demi�ti. Ben de "Mutlaka olacak; fakat yat�r�mc�lar dikkatli olsunlar" diyerek tehlikenin alt�n� çizmi�tim. Elon Musk'�n itibar manipülasyonuyla beraber Bitcoin 63.000 dolar� bile test etti. Lakin yine Elon Musk'�n aç�klamalar�yla 35.000 dolar�n alt�na sarkt�. Bu arada Türkiye dahil birçok ülkede k�s�tlay�c�-yasaklay�c� mevzuat ortaya ç�k�nca, dü�ü� yat�r�mc�lar�n can�n� ac�tt�. Her zaman uyard��m�z gibi, k�sa yoldan zenginle�mek için bilgisizce at�lan ad�mlar, büyük zararlar� da pe�inden getiriyor.
Özetle; bugün bile sebebini tam olarak anlayamad��m�z bir görevden alma karar�ndan ötürü piyasalar hâlâ dengeye gelemedi, toparlanamad�. Maalesef Merkez Bankas�, TÜ�K gibi güven vermesi gereken kurumlara yap�lan atamalar da, atanm�� olanlar�n konu�ma ve davran��lar� da yat�r�mc�lar�n ku�kular�n� art�rd�. May�s ay�n� bitirip hazirana do�ru yelken açarken, belirsizliklerin say�s� art�yor. Kafam�zdaki soru i�aretleri de elbette...

FA�ZLER DÜ�ER M�?
Rezervler ile kur yükseli�lerinin, kur yükseli�leri ile enflasyonun, enflasyonun da faiz ile birebir ili�kisi var. Ayr�ca, iç ve d�� siyasetin de kurlar üzerindeki etkisini de eklemek laz�m. Hal böyleyken faizlerin dü�mesi k�sa vadede imkân dahilinde gözükmüyor.

Kamu bankalar� dahil olmak üzere birçok büyük banka, kredilerde 1 y�l vadeli fiyat vermedi�i gibi, baz� büyük özel bankalar da oldukça yüksek faiz vererek kredi talep edenlere “Bu maliyete katlanacaksan buyur al” gibi bir mesaj veriyor. Çünkü herkes faizlerin yükselmesini bekliyor.
Anla��lan likidite imkânlar� giderek azal�rken, bankalar ve finans kurulu�lar� "seçici" olman�n ötesinde bir hassasiyete sahip oldu. Di�er taraftan, banka harici finans kurulu�lar�n�n da kredi maliyeti ve kredi faizi aras�ndaki makas� koruyarak i� yapmaya çal��t�klar�n� görüyorum. “Ticari krediler için faizler 18-22 band�nda devam ederken, faktoringde bunun en az 5-6 puan fazlas� bir ortalama faiz bulunuyor desem” yanl�� olmaz.

��RKETLER�N B�R GÜNDE YA�ADI�I G�T-GELLER!...
�irketlerin bir günde ya�ad�� psikolojik git-gelleri �öyle anlatabilirim... Ba�vurdu�u krediye kavu�man�n sevinci k�sa sürüyor. Çünkü nakit ak�� bozukken ve ödemelerin vadesi ile hacmi ortadayken, ip üzerinde yürümeye çal��an bir cambaz gibiler. Daha önce birçok kez kolayca bazen de ucuz atlatt�klar� dü�me tehlikesini tekrar tekrar ya��yorlar. Yürümeye devam etmezlerse dü�ecekler. Ancak bozulmu� dengeyi her zaman öne do�ru ad�m atarak düzeltmek olana�� olmuyor.

KRED�LER� YEN�LEME MESELES�...
Güçlü i�letmeler için de bir ba�ka dert söz konusu. Vadesi gelen dü�ük faizli kredilerin, yeni maliyetlerle yenilenmesi... Elbette, her seçene�in alternatif maliyeti hesaplanacak ve ona göre karar verilecek. Merkez Bankas�’n�n haziran ve temmuz aylar�nda faiz dü�ürmeye kalkmas�, bu kredilerin daha dü�ük maliyetle fonlanmas�na yol açabilirdi. Ancak piyasadaki olumsuzluk, bu seçene�in giderek dü�ük ihtimal oldu�unu göstermekte.
Özetle; güçlü firmalar�n, günlük dü�ünen ve ba�� dertte olan firmalardan en avantajl� taraf� "seçenek çoklu�u"... Ancak Merkez Bankas�'n�n seçenekleri azal�rken, güçlü olanlar�n da kredi yenileme için seçenekleri azal�yor. San�yorum, banka ve finans kurumlar� ile reel sektör aras�nda oldukça s�cak geçecek bir sürece giriyoruz.