AKIL VE BÝLÝMDEN UZAKLAÞTIKÇA BAÞIMIZA GELENLER...

• 1.12.2023
• 807
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Canan Ercan Çelik

"Hiç beklemediðimiz yerden yýkýlýr genellikle hayat. Masanýn sallanan ayaðý deðil de saðlam ayaðý tutar kýrýlýr. Yaþam da böyledir biraz. Yükü en fazla yüklenen, gün gelir ansýzýn çöker." Tunç Tataker

Kendini siyasi olarak popülist, aþýrý muhafazakâr, aþýrý saðcý ve ultra-liberal olarak tanýmlayabileceðimiz Javier Milei þiþik egosu, tiyatral tavýrlarý, medyadaki etkileþimi, bilimsel tezlere dayalýymýþ görüntüsü verdiði söylemleri, testereyle hastalýklý kurumlarý doðrayýp daðýtacaðý iddialarý, Merkez Bankasý’ný kapatma, ekonomik para birimini dolara çevirme, kürtaj karþýtlýðý ve fazlasýyla cinsiyetçi diliyle Arjantin seçmenlerinin çoðunluk oyunu alýp baþkan seçildi.

Henüz bu geliþmeyi sindirememiþken, Hollanda’da aþýrý saðcý, göç ve Ýslam karþýtý, iklim kriziyle mücadele adýmlarýný desteklemeyen Geert Wilders, büyük bir seçim zaferi elde etti. Seçim sonuçlarýna göre halk, hükümet partilerini cezalandýrdý. Mark Rutte baþkanlýðýndaki son hükümette yer alan 4 parti de ciddi oy kaybý yaþadý. Her ikisinin ortak yaný ABD eski baþkaný Donald Trump’a olan ileri derecedeki hayranlýklarý.

Ýnsan ister istemez düþünüyor. Bizim ülkemizde de zaten ayar þaþmýþken böylesi radikal bir geçiþ olabilir mi diye? Gerçi Bekir Aðýrdýr, “Son 40 yýlda siyasi zeminde bazý çýkýþ ve denemeler, son seçimlerde de gözlediðimiz gibi bir ilgi ve parlama yakalasa da bu eðilim, tepkisellikten besleniyor ama nihai hedef ve iddia eksikliði nedeniyle de çok kýsa sürede sönüyor. Gidiþattan memnuniyetsizlik, yalnýzca itiraz söylemi oy devþirmeye yetmiyor. Toplum hala yeni bir ütopya, iddia, hikaye ya da söz bekliyor” diyor.

Yine de mikro ve makro düzeyde bu açýlýmlarýn en çok eðitim sistemlerindeki zaaflardan beslendiðini, akýl ve bilimden uzaklaþtýkça dogmatik düþüncelerin, þiddet eðilimlerinin, ötekileþtirmenin, kutuplaþmalarýn önünün açýldýðý da bir gerçek.

 

Eðitim Þart !

Eðitim Reformu Giriþimi (ERG)’nin 15’incisini yayýnladýðý Eðitim Ýzleme Raporu 2022, okullaþma oranýndaki artýþ olumlu olsa da bu artýþýn eðitimin niteliðini, çocuklarýn ve öðretmenlerin iyi olma hallerini ve eðitim sisteminin krizler karþýsýndaki dayanýklýlýðýný geliþtirecek çabalarla desteklenmesi gereðini vurguluyor. Kaldý ki, 2021-2022’de zorunlu eðitim kapsamýndaki (6-17 yaþ grubu) 570 bin çocuk eðitim dýþýnda kalmýþ durumda.

Her çocuðun içine doðduðu koþullardan baðýmsýz olarak eðitime eriþimle birlikte akranlarýyla eþit fýrsatlara ve seçeneklere eriþebilmesi, tüm dünyada eðitim sistemlerinin temel vaatlerinden biri ve nitelikli eðitim hakkýnýn bir gerekliliði.

Artan gýda fiyatlarý, yüksek enflasyon oranlarý, hanelerin gelir ve geçim kaynaðý kaybý, sosyal hizmetler ve çocuk koruma hizmetleri ve bunlara ayrýlan kaynaklar üzerindeki baský, çocuk iþçiliði dolayýsýyla çocuklarýn eðitim dýþýna itilmesi riskini artýrýyor. Ölçülemeyen bir boyut da kýz çocuklarýnýn evde bakým iþlerine ve çocuk yaþta zorla evliliðe yönlendirilmesi. Bütün bu faktörler ülkemizde derinlik ve þiddetini her gün artýrýrken, eðitim politikalarýndaki olumsuz geliþmeler nitelik ve etkinlik adýna çaðdaþ ve ileri eðitim sistemlerinden giderek ayrýþmamýza yol açýyor ve nedense hep ayný yönelimle yapýlýyor.

Örneðin, okullara manevi danýþman atanmasý ve son bir yýlda kapsamýndaki öðrenci sayýsýnýn katlandýðý  'toplum temelli kurumlar'.  MEB tarafýndan Diyanet Ýþleri Baþkanlýðýna baðlý 4-6 yaþ kurslar, belediyelerce açýlan kreþler, derneklerce açýlan kreþler tanýmýyla çalýþýyor ancak hangi kurumda kaç öðrenci olduðu bilgisi kamuoyuyla paylaþýlmýyor. Erken çocukluk eðitimi hizmetleriyle saðlanan bu eðitimlerin ve eðitmenlerinin niteliklerinin resmi kurumlardaki standartlarla uyumlu olup olmadýðý þeffaf olarak izlenemiyor ve denetlenemiyor.

 

Eðitim eþitsizlikleri üretiyor

Eðitime eriþime yönelik politikalar, toplumun her kesiminde okula kayýt oranlarýný artýrsa da çýktýlar, eðitimin toplumsal eþitsizlikleri yeniden ürettiðini gösteriyor. Bu etkiler, kýz çocuklar, engelli çocuklar, anadili Türkçe olmayan çocuklar gibi farklý gruplarda daha þiddetli hissediliyor.

Uluslararasý Öðrenci Deðerlendirme Programý (PISA), Uluslararasý Matematik ve Fen Eðilimleri Araþtýrmasý (TIMMS), OECD Sosyal ve Duygusal Beceriler Araþtýrmasý ve Uluslararasý Okuma Becerilerinde Geliþim Araþtýrmasý’nýn (PIRLS) sonuçlarý hiç iç açýcý deðil. OECD ortalamalarýnýn çok altýndayýz. Maalesef, bu tablo sosyoekonomik durumu düþük gruplarda daha da olumsuz. Türkiye, Brezilya, Bulgaristan ve Ýran’ýn ardýndan bu iki sosyoekonomik düzey arasýndaki farkýn en yüksek olduðu 4’üncü ülke.

2022 verilerine göre ülkemizde hane halký eðitim harcamalarýnýn yüzde 60’ý en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grup tarafýndan yapýlýrken sadece yüzde 1,5’ini en düþük gelire sahip yüzde 20’lik grup yaptý.  Bu statüdeki çocuklarýn yüzde 82’sinin okul için gerekli ders malzemelerine sahip olmadýðý da biliniyor.

Eðitim bizi çoklu kriz düzeninde esnek ve uyumlu kýlmak, ayný zamanda da onarýcý boyutuyla gezegenimizle, birbirimizle kurduðumuz iliþkileri, sosyal fýrsat ve dengeleri sürdürülebilir, adil ve kapsayýcý baza oturtmak için olmalý. Ayrýþarak, bize benzeyenlerle duvarlar örerek deðil, dünyanýn kaotik düzeninin özündeki gibi farklýlýklarla birlikte var olmaya ve bilim temelinde ortak akýlla ilerlemeye hizmet etmeli. Yoksa, oradan oraya savrulan ülke politikalarý, anlamlandýramadýðýmýz olaylar, onca kriz ve eþitsizlik düzeninde sýkýþýp, bir bakmýþýz masanýn saðlam ayaðýyýz derken bu yüklerin altýnda kýrýlývermiþiz!