TARÝHE ÝZ DÜÞEN BÝR LÝDERLÝK ÖRNEÐÝ MÝ? YENÝLGÝDEN KAÇMAK MI?

• 1.02.2023
• 1419
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Canan Ercan Çelik

2 seçim kazanarak 5 yýlý aþkýn süredir yürüttüðü, 37 yaþýnda dünyanýn en genç kadýn baþbakaný unvaný ile baþladýðý görevini, gelecekte hakkýný vererek sürdürebilecek gücünün kalmadýðýný, ayný zamanda ailesine daha fazla zaman ayýrmak istediðini söyleyerek çekildi.

Bazý kesimler, Ekim ayýnda yapýlacak seçimlere iliþkin anketlerde ciddi boyutta oy kaybettiðini görerek yenilgiden kaçmak için böyle bir inisiyatif kullandýðýný iddia ediyor. Ardern ise "Seçimi kazanamayacaðýmýza inandýðým için deðil, kazanabileceðimize ve zaten kazanacaðýmýza inandýðým için ayrýlýyorum ve bu meydan okuma için saflarda yeni insanlara ihtiyacýmýz var" diyerek bu iddialarý karþýlarken, deðil bir dönem, bir yýl daha devam edecek enerjisi kalmadýðýný ekledi. Covid 19, ýrkçý terör saldýrýsý, volkanik patlama gibi istisnai krizlerin içinden geçilen iktidar döneminin göreceli çok daha yýpratýcý olduðunun da altýný çizdi.

Ardern ne derse desin, yine de aklýnýzdan muhtelif olumsuz yargýlar geçmiþ olabilir: zayýf, naif, duygusal, kýrýlgan, kaçak vb. Oysa, geçmiþine ve bugüne kadar kat ettiði yola bakýnca çok özel bir insan ve lider olduðunu görmemek, hakkýný teslim etmemek mümkün deðil.

Polis memuru bir baba ile ahçý bir annenin kýzý olarak doðmuþ. Ýletiþim Çalýþmalarý bölümünde siyaset ve halkla iliþkiler alanýnda lisans derecesini almýþ, mezuniyet sonrasý Baþbakan Helen Clark’ýn ofisinde araþtýrma görevlisi, tecrübe kazanýnca Ýngiltere Baþbakaný Tony Blair'in kabine ofisinde politika danýþmaný olarak çalýþmýþ, 27 yaþýnda genç, halkýn içinden gelen ‘sosyal demokrat ve ilerici’ bir milletvekili olarak Yeni Zelanda'ya geri dönmüþ. 37 yaþýnda baþbakan olana kadar birçok önemli konu baþlýðýnda fark yaratan bir siyasetçi kimliði kazanmýþ. Ýktidarda olduðu süre boyunca parasýz eðitim, kürtaj yasaðýnýn kaldýrýlmasý ve çocuklar arasýnda yoksulluðunun giderilmesi gibi konularý ön plana çýkarmýþ.

‘Yýllardýr karþýlaþtýðým eleþtirilerden biri, yeterince agresif veya iddialý olmadýðým ya da bir þekilde, empati kurduðum için zayýf olduðumdu. Buna tamamen isyan ediyorum. Hem þefkatli hem de güçlü olunamayacaðý fikrini de tamamen reddediyorum.              Jacinda Ardern

Kriz yönetiminde küresel bazda en öne çýkan liderlerden olduðunu hep birlikte gözlemledik.  Ne yazýk ki, dünya genelindeki yüksek itibarý ve örnek liderlik konumuna karþýn, iç bünyede artan hayat pahalýlýðý, suç oranlarý ve salgýn nedeniyle gerçekleþtirilemeyen seçim vaatlerinden doðan boþluklardan dolayý yýprandýðýna da þahit olduk.

Yine de biz hiç ‘benim zamaným doldu, bundan sonra devam etmem yaradan çok zarar getirir’ diyen bir politikacý görmediðimiz için olaný anlamakta güçlük çekiyoruz. Ekþi sözlükteki ‘darýsý bize’, ‘nice yýllanmýþ, koltuk sevdalýsý siyasetçiye örnek olsun’ mesajlarýný bir kenara býrakýrsak, iktidar sahiplerinde genel eðilim ‘etiketleme’ ve ‘kategorize’ etmek suretiyle kendilerini ‘norm’alleþtirmek. Prof. Dr. Kemal Sayar, ‘Ýnsanlarý þaþýrtan, onlarýn düþünce konforunu bozan, acaba biz yanlýþ yolda mýyýz hissini, tereddütünü veren þeyleri garip ya da tuhaf olarak niteleriz. Aslýnda, bu niteleme ile kendimizi temize çekmeye çalýþýrýz. Belki de, garip olan bizizdir. Etiketleme, kategorizasyon, bir þeye isim takma, itibarsýzlaþtýrma rahatlatan, temize çýkaran bir eylemdir.’ diyor.

Jacinda Ardern’in güçlü yönlerini olduðu kadar sýnýrlarýný da tanýmlayarak, þeffaflýkla, samimi ve tevazu ile açýkladýðý kararýný, otantik ve güçlü bir liderlik örneði, cesaretli bir adým olarak deðerlendirmek, bakýþ açýmýzý farklýlaþtýrmak hem zihnimizdeki hem de ülkemiz ve dünyamýzdaki kalýplarý yýkmak için fevkalade bir fýrsat olabilir.

Üstelik, lider konumdaki kadýnlarýn tükenmiþlik riskinin daha yüksek olduðu bilimsel olarak ispatlanmýþken, üst düzey görevlerdeki kadýnlarýn iþten ayrýlmasý son beþ yýlýn en yüksek oranýna ulaþmýþken, bir çoðu toplumsal ve kurumsal roller ve beklentiler arasýnda sýkýþýp kalmýþken, çalýþan kadýnlarýn tükenmiþlik bildirme ve bu nedenle iþlerinden gönüllü olarak ayrýlma olasýlýðýnýn erkeklere göre yüzde 32 oranýnda daha fazla olduðu tespit edilmiþken (*), ‘garip olan belki de biziz ve süregelen bu düzen’ diyebilsek bambaþka bir geleceðe yönlenebiliriz.

Son sözü, hepimiz adýna Rutgers Üniversitesi Amerikan Kadýn ve Siyaset Merkezi'nin Araþtýrma Direktörü Kelly Dittmar’a verelim :

‘Bu karar bizi sadece siyasi liderler ve görevde kalmanýn zorluðu hakkýnda deðil, ayný zamanda insanlýk hakkýnda da düþündürmeli. Ýktidarý býrakmak bazen kendi baþýna etkili bir liderlik biçimidir’.