OLAYLAR KARÞISINDA SÝZÝ TANIMLAYAN TUTUM

• 1.10.2022
• 1831
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Canan Ercan Çelik

Günler birbiri ardýna ilerlerken aklýmýzý, vicdanýmýzý zorlayan, öyleyken zaman içinde alýþýp kayýtsýz kaldýðýmýz, þaþýrýp umutlandýðýmýz, tam tersine karamsarlýða düþtüðümüz nice olay hayatlarýmýza karýþtý, karýþýyor.

Örneðin, Rusya-Ukrayna savaþýnda 8. aya girdik. Aylar içinde, dengeler deðiþti, ödenen bedeller katlandý. Evdeki hesabý, cepheye uymayan Rusya ‘kýsmi seferberlik’ ilan etti. Ukrayna direniþ hikayesini büyüttü. Bu arada, 13 milyonu aþkýn insan evinden, yurdundan oldu, içlerinde bini aþkýn çocuk olan 15 bin sivil hayatýný kaybetti ya da yaralandý. Dünya derin bir enerji darboðazýna sürüklendi, buðday vb ürünlerde global arz kýsýtlarý ortaya çýktý, ekonomik dengeler sarsýlýrken, siyaseten Batý ülkeleri beklenmedik seviyede bir bütünlükle konumlandý. Bizlerse giderek kanýksayýp, savaþý tül bir perde arkasýndan izler olduk.

Diðer yandan, Nasa 11 milyon km uzakta, Dart uzay aracýný bir astroide çarptýrýp patlattý. Bir arabanýn Mýsýr piramitlerine çarpmasý ile benzetilebilecek olan bu çarpýþma uzay araþtýrmalarýnda önemli bir adýmdý. Hedeflenen %1’lik yörünge deðiþimiyle, ileride dünyamýza yönelik olasý risklere karþýn, benzer durumlarda ne denli etkili olup olmayacaðýmýz simüle edildi.

Credit Suisse ‘2022 Küresel Servet Raporu’nu açýkladý. 18 yaþýndan büyük 5.3 milyar yetiþkinin sahip olduðu finansal ve finansal olmayan varlýklarýndan borçlarýnýn düþülmesiyle yapýlan servet hesaplamasý yine dengesiz daðýlým sonuçlarýný ortaya koydu. Bir önceki yýla göre % 10 artýþ göstererek 464 trilyon dolara yükselen toplam küresel servetin 222 trilyon dolarý nüfusun % 1’ine, 5 trilyon dolarý ise %53’ünü teþkil eden 2.8 milyar kiþiye ait. Kuzey Amerika 158, Avrupa 106 trilyon dolar servet sahibi iken, Afrika kýtasý ancak 6 trilyon dolar pay alabiliyor. Yetiþkin baþýna servet kaybý en yüksek olan ülke ise maalesef açýk ara ile Türkiye (-%24).

Bu baðlamda, 4 gençten 1’inin ne eðitimde ne de istihdamda yer bulamadýðý, mutsuz ve liyakat düzeni olmadýðýndan gelecekten umutsuz gençlerin ülkesi halindeyken, özellikle 35 yaþ altýndaki gençlerin her yýl artan orandaki yurtdýþýna göç eðilimi adeta bir beyin göçü dalgasýna dönüþtü. Giderlerse gidiyor olan saðlýk sektörü çalýþanlarý vb nitelikli kayýplarýn yarattýðý boþluðun vahameti maalesef daha anlaþýlamadý. Öte yandan, resmi yollar týkandýkça gayrý resmi yollardan yabancý ülkelere göç akýmý Türk vatandaþlarýnýn belli ülkelerden turistik vize alýmýný zorlaþtýrýrken, transit geçiþte dahi vize sorulmasý gibi olaðandýþý uygulamalarý da tetikledi.

Þili’deki ümit veren yönetim deðiþikliðinden sonra, demokratik temellere oturtulmuþ olan anayasanýn kabulü için yapýlan referandumundan %62 oranýnda olumsuz oy çýkmasýnýn þoku sürerken, Ýtalya’da kendi içinde rekabete giren sol partilerin katkýsý ve küskün seçmenlerin sandýða gitmemesi ile aþýrý sað ittifak seçimi kazandý. Ýtalya böylece II. Dünya savaþýndan sonra ilk kez aþýrý sað bir hükümet tarafýndan yönetilecek. Ýtalya’nýn Kardeþleri Partisi lideri Giorgia Meloni, Mussolini hayranlýðý, islam karþýtlýðý, göçmen politikalarýndaki radikal yaklaþýmý, kürtaj karþýtlýðý, kadýn haklarý ve özgürlükleri için çaba harcamamasý ve aksine kadýnlarýn geleneksel rol ve muhafazakar yapýya uyumlanmasý yönündeki politikalarý ile biliniyor.

Bu geliþmelere karþýn, Ýran’da ahlak polisinin kýyafet yasaðýný ihlal ettiði gerekçesiyle gözaltýna aldýðý 22 yaþýndaki Mahsa Amini’nin ölümü rejime karþý öfkenin sembolü oldu, özgür yaþam hakký arayan ve ekonomik sýkýntýlarý aþmak isteyen halkýn desteðiyle eylemler ülkeye yayýldý. Yine yürekli, kendisine ve özgürlüklerine sahip çýkan kadýnlarýn direniþi kalplerimizi çarptýrdý ve görünmez aðlarla dünya kadýnlarý arasýnda bir dayanýþma ruhu ortaya çýktý.

Bunca dramatik ve önemli olaylar zemininde, yaþadýðýmýz ülkedeki hal ve gidiþ, ekonomik sorunlar, yüksek enflasyon, iþsizlik, artan derin yoksulluk, kutuplaþtýrýcý politikalar, ne yazsam eksik kalacaðým bir dizinde siz ne hissediyorsunuz? Nasýl bir tutum alýyorsunuz?

Acz mi? Kaçmak, kaçýnmak mý? Elindekine tutunup, etki alanýndakini kontrol ediyorum hissi ile bir tür gerçeklikten kopma mý? Kendimizi mizaha, eðlenceye, belki de tüketime vurmak mý? Meseleleri mesele ederek yolda olmak mý?

Ne dersiniz çözüm, Ata’mýzýn dediði gibi hareket ve faaliyetin, yani dinamizmin ifadesi olmayý tercih eden insan olarak, zamandan ve zeminden kopmadan, çok çalýþmak, yapabildiðimizin en iyisini yaparken insani ve vicdani deðer ölçütlerini de kaybetmemek mi?
***
‘Bir fert için olduðu gibi, bir millet için de, kudret ve kabiliyetini fiili eserleriyle gösterip, ispat etmedikçe, itibar ve ehemmiyet beklemek beyhudedir.’ Mustafa Kemal Atatürk

22 yaþýndaki Mahsa Amini’nin ölümü rejime karþý öfkenin sembolü oldu, özgür yaþam hakký arayan ve ekonomik sýkýntýlarý aþmak isteyen halkýn desteðiyle eylemler ülkeye yayýldý. Yine yürekli, kendisine ve özgürlüklerine sahip çýkan kadýnlarýn direniþi kalplerimizi çarptýrdý ve görünmez aðlarla dünya kadýnlarý arasýnda bir dayanýþma ruhu ortaya çýktý.