BÝR YANLIÞ ADIMI DÜZELTMEK ÝÇÝN BÝN DOÐRU ADIM

• 1.06.2022
• 1894
• Twitter'da Paylaþ
• facede

Canan Ercan Çelik

Hayatýn her alanýnda yüzleþmediðimiz gerçekler, hafife aldýðýmýz riskler, ertelediðimiz, üzerine gitmediðimiz çözümler ve vazgeçemediklerimiz; zaman içinde daha da büyümüþ, þiddetini artýrmýþ, kontrolümüzden çýkmýþ olarak bize geri dönmüyor mu?

Deðerli ekonomist ve yazar Dr. Mahfi Eðilmez, yakýn zamanda ‘Yapýsal Reformlar ve Türkiye’ baþlýklý bir kitap yayýmladý.

HUKUKUN ÜSTÜNLÜÐÜ...

Yapýsal reform anlayýþýnýn ülkeden ülkeye farklýlýk gösterdiðini, reformlarýn yalnýzca ekonomik baðlamda ele alýnabilmesi için hukukun üstünlüðünü kabul etmiþ ve uygulamasýna da yansýtmýþ, demokratik düzeni iþlerlik kazanmýþ, eðitimini bilimsel temellere dayandýrmýþ, düþünce ve ifade özgürlüðünü içselleþtirmiþ bir toplum olunmasý gerektiðini vurguluyor.

Türkiye gibi, bu sorunlarýn çözümlenemediði ülkelerde ise sosyal, siyasal ve ekonomik alanlarda bütünsel bir yaklaþým gerektiðini belirtiyor. Bildiðimiz en iyi örnek ise ‘Atatürk Devrimleri’ olarak karþýmýza çýkýyor.

Kapsamlý analizlerle, sade ve anlaþýlýr þekilde ele alýnan riskler ve problem alanlarýna karþýlýk çözüm önerilerini de etkili biçimde paylaþýyor. Bu kitabý okumakla kalmayýp, bir baþucu kitabý olarak deðerlendirmenizi öneririm.

ÇÝN ATASÖZÜ!

Dr. Mahfi Eðilmez, nisan ayýnda, kitabýyla ilgili söyleþilerinden birinde (*) yapýsal reformlardaki gecikmelerin ekonomik ve toplumsal maliyetlerini, Çin atasözünde olduðu gibi, atýlan bir yanlýþ adýmý düzeltmek için bin doðru adým gerektiðini anlatýyordu.

BÝR SÜRÜ ÖNLEM YETERSÝZ KALIYOR

Genel bir hesaplama ile, ülkemizde enflasyon %20 civarýnda iken, Merkez Bankasý faiz oranýný %19’dan hýzla %14’e indirmeseydi, $/TL kurunun 10,5-11 TL bandýnda, enflasyonun da %30‘un altýnda kalabileceðini, oysa 14,5-15 TL/$ ve %61 enflasyon seviyesine gelindiðini (söyleþi dönemi itibarýyla) belirtiyordu. Öyle ki, düzeltmek için %14’ten %65’e faiz artýþý yapmayý gerektiren bu dengede, ekonomi politikasý araçlarýnýn da etkisizleþip yetersiz kalacaðýný açýklýyordu.

Sonuç olarak, Hazine’nin üzerine vazifesi olmayan yükler yükleme, kur korumalý mevduat, Merkez Bankasý’nca doðrudan/dolaylý döviz satýþlarý, þirketlere dövizden TL’ye dönüþ için vergi teþvikleri gibi bir sürü önlemin de yetersiz kaldýðý bir sürece girildiðini ekliyordu. Bu yazýnýn yazýldýðý tarihte resmi enflasyon %70, $/TL kuru ise 16,4 idi.

TABLO, KARARDIKÇA KARARIYOR

Hayatýn her alanýnda yüzleþmediðimiz gerçekler, hafife aldýðýmýz riskler, ertelediðimiz, üzerine gitmediðimiz çözümler ve vazgeçemediklerimiz; zaman içinde daha da büyümüþ, þiddetini artýrmýþ, kontrolümüzden çýkmýþ olarak bize geri dönmüyor mu? Bütün bu tabloya, güven eksikliði, beklentilerin olumsuzluðu, kötü yönetim ve liyakâtsýz kadrolar gibi faktörleri de eklersek tablo, karardýkça kararýyor.

YANILSAMALAR...

Ýþte; tüm bu dinamikler, geçici etkiler ve özünde yanýlsamalar, bakýþ açýlarýmýzý etkiliyor.

Yapýsal reformlarýn uzun, ince, zorlu yolundan ilerlemektense palyatif çözümler, çalýþmayan ekonomi teoremleri, sorunlarýn özüne inmeyen, ortaya çýkan sonuçlarý ortadan kaldýrmaya yönelik politikalar, popülist anlayýþlar her gün daha içinden çýkýlmaz olan karanlýk tabloyu besliyor.

ÇÖZÜM...

Bu durumu aþmak ise ancak ve ancak “Umutsuz durum yoktur, umutsuz insanlar vardýr” diyen eþsiz bir liderin, çok daha zor þartlarda, her alanda yaptýðý reformlardan güç ve ilham alarak; siyasal, sosyal ve ekonomik reformlar bütünü için çalýþmak, gerçeklerle yüzleþmek, saðlýklý risk ve problem analizleri yapmak, bilim ve bilgi kaynaklarýný referans almak, kaynaklarý doðru, adil ve þeffaf kullanmak, ortak anlayýþ, akýl ve irade ile ilerlemekle mümkün görünüyor.

(*) Mesele Ekonomi – Önlem alýnabilir halden çýktýk! Hayaller ve Gerçekler